Yaban mersini (Vaccinium myrtillus L.), Avrupa havzasına özgü koyu mavi bir meyvedir. Bu meyveler küçük olsa da, genel refahı birçok yönden olumlu yönde etkileyebilecekleri söylenir.
Yaban mersini nedir?
Yaban mersini kısa bir çalı bitkisidir. Yaban mersini ve yaban mersini İngilizce kökenli terimlerdir, ancak yaban mersini Kuzey Amerika'ya özgüdür ve Türkiye'de yetişen bir yaban mersini değildir. Nemli, yüksek sıcaklık ve dağ ormanlarında yetişen bu meyve, orta derecede gölgeli ortamlarda daha hızlı büyüme eğilimindedir.
Yaban mersini, antosiyaninler adı verilen kimyasallar açısından doğanın en zengin meyvelerinden biridir. Antosiyanin, Yunanca anthos (çiçek) ve kyanoz (mavi) kelimelerinden türetilen suda çözünür bir polifenolik bileşiktir. Bitkileri pembe, kırmızı, mavi veya mora çevirebilir. İçerdiği bu polifenolik bileşik, yaban mersininin koyu mavi görünümünden ve yüksek antioksidan içeriğinden bilinir.
Meyvelerin çapı 59 milimetre arasında değişebilir. Koyu mavi meyvelerde çok sayıda tohum bulunur. Yaban mersini taze, dondurulmuş, kurutulmuş veya konserve olarak ve meyve suyu gibi koruyucu katkılı formlarda satılır. Bu meyve ayrıca sıvı veya toz formda takviyelerde bulunur.
Yaban mersininin faydaları nelerdir?
Diğer birçok meyve gibi yaban mersini de besin açısından çok zengindir. Bir fincan (148 gram) yaban mersini yaklaşık 85 kalori, 15 doğal şeker ve 4 gram lif içerir. Bu meyvelerin yaklaşık %85'i sudan oluşmaktadır.
Bir fincan yaban mersini, önerilen günlük C vitamini miktarının %24'ünü sağlayabilir. C vitamininin yanı sıra az miktarda da olsa B1, B2, B3, B5 ve B6 vitaminlerini de içerir. A vitamini, K vitamini, magnezyum, manganez, bakır, demir, fosfor, potasyum ve folik asit yaban mersini içinde bulunan diğer mikro besinlerdir.
Yaban mersini, kersetin ve kaşetin gibi fenolik bileşiklerde yüksektir. Kimyasal içeriğinde en konsantre bileşik antosiyaninlerdir. Bu doğal olarak oluşan fenolik bileşikler, antioksidan veya demir şelatlayıcı (bağlayıcı) özellikler sergileyebilir ve tipik olarak bitkilerin kırmızı, mavi veya pembe kısımlarında bulunur. Günlük önerilen antosiyanin miktarı kesin değildir, ancak yaklaşık 200 miligramdır. 100 gram taze yaban mersini meyvesi yaklaşık 300700 miligram antosiyanin içerebilir. Meyvenin içerdiği bu kimyasalın ne kadarı yetiştirme koşullarına ve yetiştiği toprağın özelliklerine bağlı olarak değişebilir.
Yaban mersini nasıl tüketilmelidir?
Yaban mersini, çeşitli şekillerde diyete dahil edilebilen bir meyvedir. Yaban mersini meyveleri taze ya da kuru olarak gözleme, muffin ve daha birçok unlu mamule katılarak tüketilebilir. Yaban mersini meyveleri ile lezzetli smoothie'ler ve salatalar hazırlamak da mümkündür. Tost üzerine yaban mersini reçeli veya taze meyve püresi sürülerek lezzetli bir atıştırmalık yapılabilir. Bu meyve ile hazırlanabilecek lezzetli tarifler şu şekilde özetlenebilir:
- Yoğurt veya yulaf ezmesine eklenebilir
- Granola bar yapımında kullanılan malzemelerden biri olabilir.
- Pankek ile yenebilir
- Smoothie şeklinde hazırlanabilir.
- Reçel yapılabilir
Yaban mersini satın alırken dikkate alınması gereken birkaç özel şey vardır. Meyvenin pürüzsüz yüzeyi ve üzerindeki kabuğun gergin görünümü bu meyveyi seçerken dikkat edilmesi gereken özellikler arasındadır. Aşırı olgunlaşmış ve küflü yaban mersinlerinden uzak durulması tavsiye edilir. Satın alınan yaban mersini cam kavanozlarda saklanmalıdır. Meyvelerin sadece tüketilmeden önce yıkanması tavsiye edilir. Yaban mersini ayrıca dondurucuda uzun süre dondurucuda saklanabilir.
