Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Asya çağında Türkiye’nin doğru yerde konumlanacağını belirterek, Asya’nın yükselişinde paydaş olmak istediklerini söyledi. Çavuşoğlu, Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin öldürülmesinin bölge barışı ve istikrarı için risk oluşturduğunu vurguladı. Rusya ile Libya’da ateşkes sağlanması için temas içinde olduklarını kaydeden Çavuşoğlu, 2019’un ABD ile sorunlu bir yıl olduğunu ifade etti.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, 2019 yılına ilişkin dış politika değerlendirme toplantısı düzenledi. Küresel açıdan kapsamlı değişim ve dönüşümlerin yaşandığı bir yılın geride kaldığını belirten Çavuşoğlu, 2019’un jeopolitik rekabetin en üst noktaya çıktığı ve özellikle büyük güçler arasında güç mücadelesinin had safhaya ulaştığı bir yıl olduğunu söyledi. Çavuşoğlu toplantıda şu mesajları verdi:
ASYA ÇAĞI
Asya’nın yükselişi sürüyor. Asya’nın yaşam paritesine göre milli geliri dünyanın diğer bölgelerinden fazla. Dünyanın büyümesine katkısı yüzde 60 seviyesinde. Asya çağında Türkiye doğru yerde konumlanacak. Türkiye olarak Asya’nın yükselişinde paydaş olmak istiyoruz.
KASIM SÜLEYMANİ’NİN ÖLDÜRÜLMESİ
Kasım Süleymani’nin Irak’ta öldürülmesi bölgemizin barış ve istikrarına ciddi bir risk oluşturdu, tehdit oluşturdu. ABDİran gerginliğinin diplomasi yoluyla azaltılması için yoğun çaba sarf ediyoruz. İlgili tüm taraflarla yakın temas içindeyiz. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih ve Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani ile telefonda görüştü. İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile Almanya Başbakanı Angela Merkel gibi diğer liderlerle de görüşecek.
Ben de temaslarımı sürdürüyorum. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, Katar Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ile telefon görüşmeleri yaptım. Bu sorunun çözülmesi ya da gerginliğin azaltılması için önümüzdeki günlerde yine diğer ülkelerle birlikte çaba sarf etmeye devam edeceğiz. Süleymani’nin öldürülmesi İran’da da dengeleri değiştirdi. Radikallerin öne çıkacağı bir döneme girildi. Olay sonrasında İran’ın nükleer anlaşmadan çekileceğinden endişeleniyorduk, dün çekildi.
Çarşamba günü de Rusya Devlet Başkanı Putin İstanbul’a geliyor. Putin ile bu konuları Sayın Cumhurbaşkanımız bizzat ele alacak. Özellikle burada hepimizin ortak endişesi Irak’ın diğer ülkeler için, üçüncü ülkeler için bir çatışma alanına dönüşmemesi. Bu Irak için ve bölgemiz için çok ciddi bir risktir. Irak’la da temaslarımız devam ediyor. Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih’in de aynı endişeler içinde telefon görüşmesinde gördük. Dolayısıyla bu şiddet sarmalının azaltılması için biraz önce de söylediğim gibi biz üzerimize düşeni yapmaya devam edeceğiz.
IRAK MECLİS KARARI
Irak Meclisi’nin kararı daha çok ABD’yi hedef alıyor. Biz Irak’la Güvenlik ve İşbirliği Anlaşmasını gündeme getirdik. Bunun içinde Başika da var. Çalışmalar devam ediyor. Irak da istekli. Ancak seçimler ve hükümetin kurulması derken uzadı.
‘LİBYA İÇİN RUSYA İLE GÖRÜŞÜYORUZ’
Dün akşamki görüşmemizde BM Genel Sekreteri ile de mutabık kaldık. Herkes şunu anlamalı. Bu savaşın kazananı olmaz. Eğer durdurmazsak uzun süre devam eder. Hele Trablus içine girerse uzun süre devam eder, çok insan ölür. Başkent Trablus’ta önceki gün askeri okula düzenlenen saldırıda çok sayıda asker öldü, yaralandı. Bu gibi olaylar Libya’nın bölünmesine bile yol açabilir. Türkiye Meclis’ten geçirdiği tezkere ile Libya’da ateşkesin tesisini ve siyasi sürece geri dönülmesine yardımcı olmayı hedefliyor. Rusya ile Libya’da ateşkes için temas halindeyiz, görüşüyoruz.
BM’nin Libya’ya barış gücü göndermesini isteriz. Ama şu anda BM Güvenlik Konseyi’nin durumunu düşünürsek gerçekçi görünmüyor.
LİBYA İLE ANLAŞMA
Libya ile deniz yetki alanlarına ilişkin imzalanan mutabakat zaptı ile bugüne kadar Türkiye’yi izole etmeye çalışan ikili ve üçlü düzeydeki çalışmaları boşa çıkardık. Libya ile imzalanan deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına dair mutabakat zaptı geçen ay yürürlüğe girdi. BM’de tescil işlemleri devam ediyor. Bu arada Libya ile Güvenlik ve İşbirliği Anlaşması da imzaladık.
SURİYE’DE TERÖR DEVLETİ
Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekatlarından sonra terör örgütü YPG/PKK’ya darbe vurmak için Barış Pınarı Harekatı’nı gerçekleştirdik. Yaklaşık 4 bin 300 kilometrekareye yakın alanı teröristlerden temizledik. teröristlerden temizlenen bölge 8 bin kilometrekareye ulaştı.
Terör devleti projesi çöktü, oyun bozuldu. Suriye’nin toprak bütünlüğüne çok önemli katkı sağladık ve güvenli dönüş yolunu açtık. Bu konuda çalışmalarımız devam ediyor. Ama tüm bunları yaparken siyasi süreci de ihmal etmedik. Siyasi süreçte de Türkiye en önemli aktör oldu.
İDLİB
Maalesef son aylarda rejim saldırganlığını artırdı ve 2019 yılı içinde 1300’e yakın sivil hayatını kaybetti. Son haftalarda hayatını kaybeden sivil sayısı 100’den fazla. Son dönemlerde yerinden edilen 300 binden fazla Suriyeli var. Bunların yüz binine yakını bizim sınırımıza doğru hareketlendi. İdlib muhtırasının geçerliliğinin devam etmesi, ateşkesi ve sükuneti korumak için Rusya ile temaslarımız devam ediyor.
ABD İLE İLİŞKİLER
TürkiyeABD ilişkileri açısından 2019 yoğun ve sorunlu bir yıl oldu. Bunun iki nedeni var. Biri Fırat’ın doğusuna Barış Pınarı harekatı, diğeri de Rusya’dan S 400 almamız. Bu arada ABD içinde de karışıklık var. Trump’ın azil süreci sürüyor. ABD Başkanı Donald Trump yönetimi Türkiye ile ilişkilerde sağduyulu. İlişkilerimizi önemsiyor. Ama ABD Kongresinde Türkiye’ye yönelik negatif hava devam ediyor.
RUSYA İLE İLİŞKİLER ARTIYOR
2019 Rusya ile ilişkilerimizin daha da arttığı bir yıl oldu. Ekonomik alanda önemli mesafeler aldık. Daha çok turist geldi. Türk Akımı, Akkuyu santrali, ... ilişkilerimiz ilerliyor. Elbette anlaşamadığımız konular da var. Ama müzakerelerin devam etmesi konusunda mutabıkız.
KIBRIS
Kıbrıs’ta sakin bir yıl geçirdik. Çözüme ulaşılamamasının nedeni Rumların tavrı. Rumlar Türklerin haklarını kabul etmedikçe müzakerelere yeniden başlamanın bir anlamı yok.
FETÖ İLE MÜCADELE
Yurtdışında FETÖ ile mücadelemiz sürüyor. 38 ülke FETÖ okullarını kapattı. 18 ülke okulları Maarif Vakfı’na devretti. FETÖ’cülerin Türkiye’ye iadesi için mücadelemizde hiçbir kesinti yok.
