Türk Deniz Kuvvetleri bağlısı TCG Kınalıada korveti, Somali’ye demirledi. Gemiyi karşılama törenine, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, Somalili bakanlar ve Türkiye'nin Mogadişu Büyükelçisi Alper Aktaş katıldı. Törende konuşan Cumhurbaşkanı Mahmud, "Türkiye'deki kardeşlerimizin hükümeti, bize defalarca destek vermiş, tanıdığımız bir ülke ve insanlar arasında yer alıyor. Ülkemiz ve toprak birliğimizin korunması açısından bu önemli anlaşma ve işbirliğine güvenebileceğimiz dost ve kardeş bir ülkedir." dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan’a teşekkür eden Mahmud, Türkiye ile imzaladıkları savunma anlaşması sayesinde Somali Donanması’nın yeniden güçlenerek kendi denizlerini tek başına koruyabilecek kapasiteye ulaşacağını dile getirdi. Somali Savunma Bakanı Abdulkadir Mohamed Nur da AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Anlaşmanın kendisi farklı bölümler içeriyordu, bir kısmı ekonomik, diğer kısmı askeri nitelikteydi. İşlerin çoğu iyi gidiyor ve bu gemi, askeri kısmın bir parçasıdır ve diğer kısımların da uygulanması planlanıyor.” ifadelerini kullandı.

Türkiye ile Somali arasında imzalanan anlaşmanın iki kardeş ülke arasındaki güçlü bağların göstergesi olduğunu belirten Büyükelçi Aktaş ise Somali'nin egemenliği ve toprak bütünlüğünün korunması kapsamında Türkiye'nin desteğini kararlılıkla sürdüreceğini ifade etti. Aktaş, “Somali'nin güvenliği, Türkiye'nin de güvenliğidir. Somali'nin istikrarını kendi ülkemizin istikrarından ayrı düşünmedik hiçbir zaman.” dedi.

TÜRKİYE 10 YIL BOYUNCA SOMALİ KARASULARINI KORUYACAK

Türkiye ile Somali arasında 8 Şubat 2024 tarihinde Ankara’da “Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Anlaşması” imzalandı. Ankara, anlaşma talebinin Mogadişu’dan geldiğini duyurdu. Somali Hükümeti anlaşmayı 21 Şubat’ta onaylarken, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud da 22 Şubat’ta imzayı atarak anlaşmayı yürürlüğe koydu. Bu hızlı sürecin sebebinin, Somali ayrılıkçılarının kurduğu korsan “Somaliland” devleti ile Etiyopya arasında imzalanan 50 yıllık bir kıyı erişim anlaşması olduğu öğrenildi. Ancak Cumhurbaşkanı Mahmud, anlaşmanın Etiyopya veya başka bir ülkeye yönelik düşmanca bir amacı olmadığını kayda geçirdi.

Türkiye ile Somali arasında imzalanan anlaşmaya göre, Türk Donanması, Somali karasularını 10 yıl boyunca koruyacak. Bu sürede Somali Donanması yeniden yapılandırılacak, personel eğitilecek ve ortak faaliyetler icra edilecek. Somali karasularının 200 mil genişliğinde ilan edilmesi nedeniyle, bu büyük alanın korunması için muhtemelen bölgeye birden fazla savaş gemisi gönderilecek.

Diğer yandan Türkiye, Somali’nin deniz kaynaklarının gelişimine de katkıda bulunacak. Somali’nin Münhasır Ekonomik Bölgesi içinde önce sismik araştırmalar yapılacak, ardından muhtemel petrol ve gaz sahalarında sondaj faaliyeti başlayacak.

Geçen Cuma günü konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparsan Bayraktar, “Somali sahilinde petrol rezervi olabileceğini düşündüğümüz bir yer var.” demiş, “Sismik çalışmalara başlayacağız, 2025 yılında derin deniz sondajı yapmak istiyoruz.” ifadelerini kullandı. Somali medyasındaki haberlerde ise, Mogadişu yönetiminin petrol portföyünü de Türk Hükümeti’ne devrederek, Somali’nin petrol kaynaklarının müzakereleri, satışı ve üretimi yetkisini Türkiye’ye verdiği iddia ediliyor.

ETİYOPYASOMALİLAND ANLAŞMASI

Somali’nin hiç vakit geçirmeden anlaşmayı onaylayıp yürürlüğe sokmasının en önemli nedeni, komşusu Etiyopya’nın uluslararası hukuka göre Somali topraklarının bir parçası olan ama son 30 yılda bölücü faaliyetler geliştiren korsan “Somaliland” ile 1 Ocak’ta imzaladığı anlaşma oldu.

İkili işbirliği protokolü olarak kamuoyuna duyurulan anlaşmaya göre, Kızıldeniz’e kıyısı olmayan Etiyopya, Somaliland’in Berbera Limanı’nı kullanabilecek. Etiyopya’nın anlaşma uyarınca, kiralanmış bir askeri üsse erişim sağlayacağı da belirtiliyor. Birleşmiş Milletler’in yanı sıra hiçbir ülke tarafından tanınmayan Somaliland’ın Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, “50 yıl boyunca sürecek bir kiralama sözleşmesi karşılığında Etiyopya Donanması’na 20 km deniz erişiminin sağlanacağını” duyurdu. İçeriği açıklanmayan anlaşmada, Etiyopya’nın Somaliland’i tanıyabileceğine ilişkin bir maddenin de yer aldığı iddia edildi. Somali’nin sert tepki gösterdiği anlaşma, uluslararası toplum tarafından Kızıldeniz’de gerilimi artıracağı nedeniyle soğuk karşılandı. Türkiye de 4 Ocak’ta yaptığı yazılı açıklamada, Etiyopya ile Somaliand arasındaki mutabakatı endişeyle karşıladığını duyurmuştu.