Av. Erkin Göçmen, iki alanda lisans eğitimi almış bir uzman. İlk olarak İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirdi, 5 yıl kadar pratisyen hekim olarak görev yaptıktan sonra, biraz kişisel merak biraz da kendi ifadesiyle sağlık alanındaki hukuki boşlukları gördüğü için ihtiyaç olduğu düşüncesiyle hukuk okudu. Son 15 yıldır da serbest avukat olarak çalışıyor. Av. Göçmen’le Sağlık Bakanlığı’nın önceki gün yayımladığı Pandemi Hastaneleri genelgesini konuştuk.

HİÇBİR HASTANE HASTAYI GERİ ÇEVİREMEYECEK

• Genelge neler öngörüyor?

Genelge ile öncelikle Sağlık Bakanlığı, Devlet ve Özel Üniversite Hastaneleri ile bütün özel sağlık kuruluşlarına kendilerine başvuran hiçbir hastayı herhangi bir sebeple geri çevirmeme mecburiyeti getirildi. Burada özel sağlık kuruluşları deyiminin muayenehaneleri, özel poliklinik ve tıp merkezleri ile özel hastaneleri içeren oldukça geniş bir kapsama sahip olduğunu ifade etmek istiyorum. Özetle ülkenin bütün sağlık kaynakları salgınla mücadeleye seferber edildi diyebiliriz. Esasen Genelgenin en önemli unsurunun bu olduğunu söyleyebilirim. Hiçbir hastane hiçbir gerekçe ile hiçbir hastayı reddedemeyecek.

• Peki bu genelgeden, “Her hastane Kovid19 tedavisi yapabilir” sonucunu çıkartabilir miyiz?

Şüphesiz hayır. Özel ya da kamu ayırmaksızın herhangi bir sağlık kuruluşuna başvuran hastalardan herhangi birisine Kovid19 tanısı konulur ise duruma bakılacak. Tanıyı koyan hastane aynı zamanda Pandemi Hastanesi ise yatak durumu ve diğer imkanlarına göre teşhis ettiği hastayı kendisi tedavi edecek. Ancak tanının konulduğu merkez Pandemi Hastanesi değilse hastalar, planlamaya göre önceden belirlenen bir Pandemi Hastanesine sevk edilecek.

HANGİLERİ PANDEMİ HASTANESİ

• İlk kez Pandemi Hastanesi ifadesi kullanılıyor… Ne demek pandemi hastanesi?

Sağlık mevzuatımızda ilk kez Pandemi Hastanesi deyiminin kullanıldığı doğru. Buna göre, Kovid19 tanısı almış, yani tetkik sonuçları pozitif çıkan vakaların tedavilerinin yapılacağı sağlık kuruluşları Pandemi Hastanesi olarak tanımlandı. Yine Genelgede hangi hastanelerin Pandemi Hastanesi olarak kabul edileceği de tariflendi. Buna göre, bünyesinde (a) enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji, (b) göğüs hastalıkları, (c) iç hastalıkları uzmanı hekimlerden en az ikisinin bulunduğu ve üçüncü seviye seviye erişkin yoğun bakım yatağı bulunan hastaneler Pandemi Hastanesi olarak kabul edilecek.

• Üç değil de bunlardan bir uzman varsa, hastane Pandemi Hastanesi değil mi?

Gerçekten de her hastanede bu ihtisas alanlarında çalışan hekimler bulunmayabilir. Bu durumda pandemi süresince bu uzmanlar başka bir hastaneden görevlendirme yolu ile karşılanabilecek. Bu düzenleme de çok kritik önemde. Zira bazı küçük Devlet hastaneleri ile özel hastanelerde bu hekimler bulunmayabilir. Bu durumda Bakanlık, İl Sağlık Müdürlükleri vasıtası ile bu hastanelerin kadro noksanlığını tamamlayacak ve bu hastaneleri de sistemin içine alacak. Böylece elbette üçüncü seviye erişkin yoğun bakım yatağı olması koşuluyla, daha küçük il ve ilçelerdeki hastanelerde de, Kovid19 tanısı almış hastalar tedavi edilebilecek.

TÜM HASTANE OLANAKLARI DEVREDE

• Farazi bir soru belki, ama hastanede üçüncü basamak yoğun bakım ünitesi yoksa ne olacak? Özellikle küçük merkezlerde bu hastaneler sistem dışı mı kalıyor?

Bakanlık, Genelgede, 3. basamak yoğun bakım yatağının yetersiz kalması durumunda bir B planını devreye alacağını da açıkladı. Buna göre, Pandemi Hastanelerinin yetersiz kaldığı yerlerde ikinci basamak erişkin yoğun bakım ünitesi bulunan hastaneler de pandemi hastanesi olarak hizmet verecek şekilde organize edilecek. Bu hastaneler şimdiden hazırlıklarını yapmak zorunda.

• Sağlık idarecilerine tanınan yetkiler bu uygulamada yeterli mi? Ek yetkiler sağlandı mı?

Sağlandı. Hem de bu husus güçlü bir şekilde vurgulandı. Bununla yetki karmaşasının ortadan kaldırılması amaçlandı. Genelgeye göre, Pandemi Hastanesinin, başhekimi veya mesul müdürü, klinik ve yoğun bakım yatakları ile ameliyathanelerin kullanımı ve bu birimlerde personel görevlendirilmesi konusunda tam yetkili sayıldı. Aslında bu olağan hukuki durumun tekrar vurgulanmasına neden gerek duyulduğu akla gelebilir. Bunda, hastanelerdeki teamüllerin etkili olduğunu söyleyebiliriz. Gerçekten de zaman zaman idare ile klinikler arasında personel görevlendirmesi konusunda çelişkiler ortaya çıkabiliyor ve bu durum bir belirsizliğe sebebiyet verebiliyordu. Genelge bu karmaşayı ortadan kaldırmaktadır.

İL SAĞLIK MÜDÜRÜ TAM YETKİLİ

• Görevlendirme yetkisi kime verildi?

İl Sağlık Müdürlerine tüm sağlık tesislerindeki personelin il içindeki yer değişikliğini yapma yetkisi verildi. Aslında bu yetki Vali'ye aitti. Fakat ihtiyaçların hızlı karşılanması için bu şekilde bir karar alındığı anlaşılıyor. Burada İl Sağlık Müdürünün yetkisinin o ildeki bütün sağlık çalışanları için geçerli olduğuna dikkat çekmek istiyorum. Bir kamu hastanesinde çalışan hekim veya hemşire üniversite hastanesinde veya özel hastanede görevlendirilebilecek.

• Hastada Kovid19 pozitif çıktı, ama burası Pandemi Hastanesi değil. Tedavi nerede yapılacak?

Bu hastalar sadece sevk algoritmasında belirlenen hastaneye gönderebilecek. Bir diğer ifadeyle aslında hangi hastanenin vakasını hangi hastaneye sevk edeceği şimdiden biliniyor. İl içinde veya dışındaki sevk işlemleri, 112 Komuta Kontrol Merkezlerinin eşgüdümünde gerçekleştirilecek.

PANDEMİ HASTALARI DİĞERLERİNDEN AYRILIYOR

• Salgın vakaları ile diğerleri birbirinden nasıl ayrılacak? Genelgede bu konuda bir önlem var mı?

Var. Yeni düzenlemeye göre, Pandemi Hastanelerinde; pandemi hastalarına ayrılmış bir klinik ve bir yoğun bakım ünitesi önceden belirlenecek ve bu vakalar için rezerve edilecek, ancak vaka sayısının artması durumunda diğer yoğun bakım ünitesi ve servislerin hangi sıra ile ayrılacağı önceden saptanacak ve bu plana göre hareket edilecek. Yine Pandemi Hastanelerinde, pandemi hastalarına ayrılmış klinik ve yoğun bakım yataklarına gidiş güzergahı da önceden belirlenmiş olacak ve bu güzergah üzerinde gerekli diğer tedbirler alınacak.

RUTİN HASTA TEDAVİSİ DEVAM EDECEK

• Diğer hastalar peki? Kanser hastaları var, başka hastalıklardan tedavi gören, bekleyenler var… Bunların durumu ne olacak?

Pandemi Hastanelerinde COVID19 tanısı almış hastalar dışında kalan diğer hastaların hangi servis ve yoğun bakımlarda izleneceği de önceden belirlenecek. Keza, tedavisi başlamış ve devam etmesi gereken hastaların bulunduğu onkolojihematoloji ve radyasyon onkolojisi klinikleri, organ nakli klinikleri ve kemik iliği nakil merkezlerindeki yatakların mümkün olduğu kadar rutin kullanımına devam edilecek.

HEM KOVİD19 HEM BAŞKA HASTALIĞI VARSA…

Genelgede, Kovid19 hastalarının başka sağlık sorunları olabileceği ihtimali düşünülerek hastanelerde bazı tedbirlerin alınması mecburiyeti getirildi. Pandemi Hastanelerinde Kovid19 ile enfekte vakaların cerrahi müdahalelerinin yapılabileceği bir ameliyathane odası ve kadındoğum bölümlerinin olduğu hastanelerde Kovid19 ile enfekte gebelerin doğum yapabilecekleri bir doğum odası belirlenecek ve bu oda başka amaçlar için kullanılmayacak, bir diğer deyimle rezerve olarak tutulacak.

TIPTA UZMANLIK YÖNETMELİĞİ DE DEĞİŞTİ

Sağlık çalışanlarının çalışma düzeni de değişiyor. Pandemi Hastanelerinde klinikler, ameliyathaneler ve doğumhanelerde çalışacak personelin vardiyalar şeklinde isimleri ve unvanları önceden belirlenecek. Böylece herkesin hangi görevi yapacağı önceden belli olacak. Şüphesiz ihtiyaçlara göre bu planlarda esnek davranılması mümkün. Genelgenin yayınlanmasından saatler sonra bir de Tıpta Uzmanlık Yönetmeliğinde değişiklik yapıldı ve asistan hekimlerin aynı il içinde başka bir hastanede görevlendirilebilmesine imkân tanındı. Bu düzenleme ile anestezi, yoğun bakım ve enfeksiyon uzmanlarının bulunmadığı hastanelerde, en azından uzmanlık eğitimini tamamlamak üzere olan kıdemli asistanların görevlendirilmesi mümkün olacak. Bu da sağlık insan gücünün verimli kullanımında çok önemli ve faydalı bir düzenleme oldu.

Aydınlık