Fiyat artışlarının girdi maliyetlerinin yüksekliğinden kaynaklandığını belirten Bayraktar, ‘Artışlara engel olmak istiyorsak üretmenin gücünü daha fazla önemsemeliyiz” vurgusu yaptı.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, aralık ayı ve 2021 yılında üretici ve market arasındaki fiyat değişimlerini değerlendirdi. Bayraktar’ın yaptığı açıklamaya göre aralık ayında, markette 43 ürünün 37’sinde fiyat artışı, 6’sında fiyat azalışı, üreticide ise 35 ürünün 24’ünde fiyat artışı, 8’inde fiyat azalışı meydana geldi. Aralık ayında fiyatı en fazla artan ürün, marketlerde patlıcan, üreticilerde limon olurken, marketlerde fiyatı en fazla düşen ürün karnabahar, üreticide fiyatı en fazla düşen ürün marul oldu.
EN FAZLA ARTIŞ PATLICANDA
Markette en fazla fiyat artışı, yüzde 59.43 ile patlıcanda görüldü. Patlıcandaki fiyat artışını yüzde 52.72 ile salatalık, yüzde 52.47 ile süt, yüzde 49.77 ile yeşil mercimek, yüzde 49.53 ile yoğurt, yüzde 46.98 ile patates, yüzde 43.75 ile kırmızı mercimek, yüzde 43.48 ile maydanoz, yüzde 40.95 ile yeşil fasulye, yüzde 36.56 ile tereyağı, yüzde 34.79 ile pirinç, yüzde 34.72 ile kaşar peyniri izledi.
Bayraktar’ın açıklamasına göre yüzde 19.57 azalmayla fiyatı en fazla düşen ürün marul oldu. Maruldaki fiyat düşüşü, yüzde 17.78 ile portakal, yüzde 14.09 ile karnabahar, yüzde 8.66 ile pırasa, yüzde 8.26 ile elma, yüzde 4.45 ile kuru fasulye, yüzde 4.44 ile nohut, yüzde 3.73 ile lahana izledi.
ÜRETİCİDE LİMON FİYATLARI ARTTI
Üreticide en fazla fiyat artışı, yüzde 354 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat artışını yüzde 94.02 ile salatalık, yüzde 59.88 ile patlıcan, yüzde 52.54 ile kuru soğan, yüzde 46.03 ile süt, yüzde 40 ile kuru kayısı, yüzde 28.13 ile patates, yüzde 27.38 ile yumurta, yüzde 25 ile havuç ve pirinç, yüzde 23.80 ile dana eti, yüzde 21.60 ile yeşil fasulye, yüzde 21.31 ile domates takip etti.
MANDALİNADA FARK YÜZDE 330
Şemsi Bayraktar, ekim ayında üretici ile market arasındaki farkın 4 buçuk kata yaklaştığını vurguladı ve açıklamasını şöyle sürdürdü: “Aralık ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla mandalinada yüzde 330.60’ı bulurken, elmada yüzde 289, marulda yüzde 277.7, portakalda yüzde 258.92, kuru soğanda yüzde 242.22, pırasada yüzde 238.79 oldu. Mandalina 4.3 kat, elma 3.9, marul 3.8, portakal 3.6 kat, kuru soğan ve pırasa 3.4 kat, yeşil fasulye 3.2 kat fazlaya tüketiciye satılmaktadır.
Bugün üreticide 1 lira 83 kuruş olan mandalina 7 lira 88 kuruşa, 2 lira olan elma 7 lira 78 kuruşa, 1 lira 48 kuruş olan marul 5 lira 59 kuruşa, 1 lira 85 kuruş olan portakal 6 lira 64 kuruşa, 90 kuruş olan kuru soğan 3 lira 08 kuruşa, 2 lira 32 kuruş olan pırasa 7 lira 86 kuruşa, 5 lira 63 kuruş olan yeşil fasulye 18 lira 7 kuruşa satılıyor.
42 ÜRÜNÜN 38’İNDE FİYAT ARTIŞI
TZOB Genel Başkanı Bayraktar, 2021 yılının üretici ve market arasındaki fiyat değişimlerini de şöyle değerlendirdi: “2021 yılında markette hemen hemen tüm ürünlerin fiyatlarında artış görülmüştür. Toplam 42 ürünün 38’inde fiyat artışı, 4’inde fiyat azalışı, üreticilerde ise 34 ürünün 25’inde fiyat artışı, 9’unda ise fiyat azalışı meydana geldi. Markette ve üreticide 2021 yılında fiyatı değişmeyen ürün olmamıştır.”
TZOB’un tespitlerine göre, 2021 yılında, fiyatı en fazla artan ürün marketlerde ve üreticide patates olurken, fiyatı en fazla düşen ürün ise marketlerde yeşil soğan, üreticilerde mandalina oldu.
Geçen yıla göre bu yıl markette, en fazla fiyat artışı ise yüzde 123.85 ile patateste görüldü. Patatesteki fiyat artışını, yüzde 116.78 ile yeşil mercimek, yüzde 112,86 ile kırmızı mercimek, yüzde 101,81 ile Ayçiçek yağı, yüzde 101,03 ile nohut, yüzde 90,92 ile tavuk eti, yüzde 87,40 ile yoğurt, yüzde 83,72 ile beyaz peynir, yüzde 77,89 ile toz şeker, yüzde 75,55 ile patlıcan, yüzde 70,82 ile süt, yüzde 64,29 ile yumurta, yüzde 64,08 ile pirinç izledi.
STRATEJİK ÜRÜNLERİ BELİRLEYELİM
Kurdaki düşmenin fiyatlara yansımadığını ve artışta en önemli etkenin üretim maliyetleri olduğuna dikkat çeken Bayraktar, şunları belirtti: “Ürün bazında en fazla fiyat artışı patateste görüldü. Patates geçen yıl üreticide 80 kuruş iken bu yıl 3 lira 28 kuruştan satılmaktadır. Patates üretici fiyatında geçen yıla oranla yüzde 310 oranında artış yaşanmıştır.”
AYÇİÇEK YAĞINDE YÜZDE 101 ARTIŞ
Yağ fiyatındaki artışa da değinen Şemsi Bayraktar, “Bilindiği üzere ülkemizde en fazla tüketilen Ayçiçek yağında hammadde için yeterli düzeyde üretim yapılamamakta, ihtiyaç ithalatla tamamlanmaktadır. Bu yıl Ayçiçek yağı fiyatlarındaki hızlı artış en az ihtiyaç kadar üretmenin önemini bir kez daha göstermiştir. Bu yıl zeytinyağı market fiyatındaki artış maliyete bağlı olarak yüzde 45 düzeyinde gerçekleşmiştir. Ancak, ayçiçeği yağ fiyatları son bir yılda marketlerde yüzde 101 oranında artmıştır. Ayçiçek yağı fiyatlarındaki hızlı artışta üretim maliyetlerinin yanı sıra dünyada artan fiyatların ve yüksek dolar kurunun ithal maliyetleri artırması etkili olmuştur. Ülke ihtiyacını karşılayacak düzeyde üretim yapıldığı sürece o ürünün fiyatı artan maliyetler ölçüsünde artacak ve ürün fiyatlarının kontrol ve takibi daha kolay olacaktır. Bu amaçla beslenmede temel ihtiyaç olan ve stratejik öneme sahip yağlı tohumlarda üretimin artırılması için üretici her şekilde desteklenmelidir” ifadelerini kullandı.
TARIMDA PLAN VE PROGRAM
“Gıda fiyat artışlarına engel olmak istiyorsak yarınları önceden görüp üretmenin gücünü daha fazla önemsemeliyiz” vurgusu yapan Bayraktar, şöyle devam etti: “Doğru ürünü, tarımda en yeni teknolojileri kullanarak, en az alanda en fazla verimi alacak şekilde, yeter miktarda üretebilmeliyiz. Ekonominin ana sektörlerinden olan tarımda, ülkemiz için stratejik ürünleri belirleyebilmek, asgari stokları üretme kararlarını alabilmek, tarımda üretimin şeklini belirlemek, üretime makro düzeyde bakabilmek bu çerçevede plan ve program uygulamak önemlidir.”
