Türkiye'nin son dönemde dünyada keşfedilen en büyük doğal gaz rezervini bulduğunu açıklamasının ardından 'malum çevreler' tarihi zafere gölge düşürmek için harekete geçti. Çeşitli iddialarla kafa bulandırmaya çalışılsa da gerçekler değişmiyor. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Karadeniz'deki Sakarya Gaz Sahası'nda bulunan gaz keşfiyle ilgili yapılanları adım adım anlattı: Rezerv, 10 gün boyunca gerekli testler yapılarak saptandı. 320 milyar metreküplük gaz keşfinin yapıldığı saha derin denizde TPAO'nun kendi başına milli imkânlarla kazdığı ilk kuyu. Eski kuyulara 150 km mesafede. Milli sondaj gemilerinde kullanılan tüm hizmeti TP Offshore Technology Center veriyor. İşte gerçekler…
1 Rezerv açıklamasının bilimsel değeri yok mu?
Kuyuda yaklaşık 10 gün süren testlerle örnekler alındı. TPAO ArGe Merkezi'nde gerekli analizler yapıldı. Uluslararası standartlardaki yöntemlerle rezerv miktarı hesaplandı. Açıklanan miktar kuyuda hedeflenen 4 seviyeden 2'sinden alınan örneklerle hesaplandı. Kuyuda sondaja yaklaşık 1.000 metre daha devam edilecek. Hedeflenen 2 seviyenin daha test edilmesi ilave rezerv keşfi için planlanıyor.
2Rezerv tek kuyu açarak saptanabilir mi?
Tuna1 kuyusunda 1 ve 2 nolu rezervuar hedef seviyenin sondajı tamamlandıktan sonra uluslararası standartlar uygulanarak kuyu logları alındı, kesilen litolojilerin özellikleri teknik ekipler tarafından yorumlanarak değerlendirildi. Daha sonra hidrokarbon potansiyeli gösteren aralıklar belirlendi, detaylı testlere geçildi. 10 gün süren testlerde mayi örnekleri alındı, mayinin jeokimyasal ve gerekli tüm analizleri yapıldı, formasyon basınçları ölçüldü.
3 Milli gemiler sondaj faaliyetleri için uluslararası firmalardan hizmet mi alıyor?
Derin deniz sondaj faaliyetleri için 2019'da TP Offshore Technology Center (TPOTC) yeniden yapılandırıldı. Milli sondaj gemilerinde kullanılan tüm hizmeti TPOTC veriyor. Derin deniz sondajlarında TPOTC bünyesinde yabancı uyruklu personel çalışsa da hiçbir yabancı firmadan hizmet alınmıyor.
4 7 yıl önce de aynı bölgede gaz bulundu mu?
Batı Karadeniz'de 2004'te Akçakoca sahasında doğalgaz keşfedildi. İlgili sahadan 17 üretim kuyusuyla beraber 1.18 milyar metreküp doğal gaz üretimi yapıldı. Tuna1 kuyusu bu bölgede derin denizde TPAO'nun kendi başına milli imkânlarla kazdığı ilk kuyu. Akçakoca kuyularına yaklaşık 150 kilometre mesafede.
5 Sakarya Gaz Sahası'na Chevron'un ortaklığı var mı?
Chevron ile 2010'da Batı Karadeniz'de sınırlı bir bölgede ortaklık anlaşması yapıldı. Chevron yükümlülüklerini yerine getiremedi, 14 Şubat 2013 tarihinde bloktan çıktı. 2014'te yürürlüğe giren yeni Petrol Kanunu kapsamında ilgili alan yeniden tanımlanıp, alt paftalara bölünmek suretiyle 8 yıllık iş planı ve taahhütü karşılığında yüzde 100 TPAO'ya ait olacak şekilde Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) tarafından tahsis edildi.
6 2023 tarihi gerçekçi mi?
Bundan sonraki aşamada, tespit kuyuları kazılacak. Rezervuar modellenecek, üretim konsepti belirlenecek, konsepte uygun tüm sualtı ve yüzey tesisleri yapılacak ve gaz üretime alınacak. Türkiye ve TPAO'nun sahip olduğu imkân ve kabiliyetler dikkate alındığında sahanın geliştirilmesi için gereken finansman ve teknik çalışmalar hedeflenen süre içerisinde bitirilebilir.
7 Saha Romanya, Ukrayna ve Türkiye'nin münhasır ekonomik alanlarının kesişim noktasında mı?
Sakarya keşfinin yapıldığı bölge tamamen ve hiçbir ihtilafa yol açmayacak şekilde Türkiye'ye ait münhasır ekonomik bölge içerisinde.
8 Türkiye Doğu Akdeniz'de geri adım atmak için Karadeniz'i mi açıkladı?
Derin deniz aramacılığı sonrası ticari keşif ilanı rutin bir uygulama. Sakarya keşfinin açıklanması da ticari keşif ilanı. Akdeniz'de sismik ve sondaj çalışmalarımız da hiç ivme kaybetmeden devam ediyor.
9 Geçmişte de siyasetçiler 'gaz bulduk, petrol çıkarıyoruz' diyerek, halkı manipüle ettiler. Bugün de aynısı mı yapılıyor?
TPAO yıllık olarak ortalama 100 kuyu sondajı yapıyor. Şu an yurtiçi rezerv miktarı 245 milyon varil petrol, 1.7 milyar metreküp doğalgaz. Bu keşiflerden bugün için yaklaşık 46 bin varil gün petrol, 1 milyon metreküp gün doğalgaz üretimi gerçekleştiriliyor. Sakarya keşfi ile yapılan rezerv eklemenin ise 320 milyar metreküp olduğu, petrol eşdeğeri cinsinden ise 1.9 milyar varil petrol eşdeğeri olduğu dikkate alındığında geçmişte yapılan keşiflere oranla ciddi oranda büyük olduğu görülebilir.
10TPAO özelleştirilirse sahaların kontrolü yerli ya da yabancı özel sektöre mi geçer?
TPAO'nun özelleştirilmesi konusunda şu an için herhangi bir çalışma yok.
FATİH YENİ ÇAĞIN BAŞLANGICI
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Fatih Sultan Mehmet nasıl ki bir çağı kapatıp yeni bir çağ açtıysa, Fatih gemimiz de yeni bir çağın başlangıcı olacak" dedi.
DİLEK GÜNGÖR / SABAH
