Yeni tip koronavirüs (Kovid19) salgınının etkilerini azaltmak için alınan tedbirler kapsamında kısa çalışma ödeneği hem işverene hem de işçilere önemli avantajlar getiriyor. Hürriyet Gazetesi Yazarlarından Noyan Doğan konuya ilişkin merak edilen sorularını yanıtladı.

EVDE ÇALIŞANINIZ 1.177 LİRA DESTEK ALABİLİR

Soru: 8 yıldır evimde 10 günden fazla çalışan statüsünde çalışanım var. Virüs salgını nedeniyle nisan ayından itibaren işe gelemiyor. Ücretsiz izne çıkartmak istiyorum. Kendisi 1.177 lira destekten faydalanabilir mi?

Cevap: Eğer çalışanınız emekli değilse ve emekli aylığı almıyorsa devletin verdiği nakit desteğinden yararlanabilir. Ücretsiz iznin verdiğiniz ayın sonuna kadar SGK İl Müdürlüklerine ya da Sosyal Güvenlik Merkezlerine bildirmeniz gerekiyor.

SOSYAL YARDIMDAN YARARLANAMAZSINIZ
Soru: Eşim 1 Nisan'da işten çıkarıldı. İşsizlik maaşı alamıyor. Yeni çıkan yasada işten çıkarılıp işsizlik maaşı alamayanlara 3 ay 1.177 lira verileceği söylenmişti. İŞKUR'a gittiğimizde bilgilerinin olmadığını söylediler. Üçüncü faz sosyal yardıma başvurursak ve çıkarsa 3 ay 1.177 lira alma hakkımızı kaybeder miyiz?

Cevap: 15 Mart tarihinden itibaren işvereni tarafından iş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik ödeneği alamayan çalışanlara devlet aylık 1.177 lira nakdi ücret desteği verecek. İşsizlik ödeneği için önceden başvuranların yeniden başvuruda bulunmasına gerek yok, İŞKUR ödemeyi otomatik olarak yapacak. İŞKUR'dan neden böyle bir cevap aldığınızı bilemem ama yeni yasa bu hakkı size tanıyor. 1.177 lira destekten yararlanırsanız üçüncü faz sosyal yardımdan yararlanamazsınız.

PRİMLERİNİZ İŞSİZLİK MAAŞINA YETMİYOR
Soru: 19 Mart'ta işveren işten çıkardı. 3 yıllık kanuna göre toplam şuan 550 günüm var. İŞKUR'a başvurdum fakat işsizlik maaş alamıyorum. Yardımcı olursanız sevinirim?

Cevap: İşsizlik maaşından yararlanmak için iş sözleşmesinin iptalinden önceki 120 gün içinde prim ödeyerek çalışmış olmanız, son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olmanız gerekiyor. Sizin prim gün sayınız işsizlik maaşından yararlanmaya imkan tanımıyor. Dolayısıyla işsizlik maaşı alamazsınız.

İŞTE ÇIKARMAMA YASAĞI 17 NİSAN'DAN SONRASI İÇİN
Soru: 14.04.2020 tarihinde işten çıkarıldım. Yasanın geriye dönük işlemesi söz konusu mu? Yani 15 Mart'tan sonra işten çıkarılanların fesihleri iptal edilecek mi?

Cevap: Yasa 17 Nisan'da Resmi Gazetede yayımlandı ve bu tarihten sonrası için işverenler, üç ay boyunca çalışanlarını işten çıkartamayacak. Yasa geriye dönük işlemiyor. Ama işsizlik maaşına başvurabilirsiniz.

EMEKLİLER KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALAMAZ
Soru: 19 Mart'tan itibaren ayın 31'ine kadar yıllık izine ayrıldı. 1 Nisan'dan beri de çalışmıyoruz. Emekliyim. Kısa çalışma ödeneğinden faydalanabilecek miyiz?

Cevap: Emekliler kısa çalışma ödeneğinden de, devletin ödediği nakit desteğinden de yararlanamıyor.

İŞVEREN İHBAR TAZMİNATI ÖDEMEK ZORUNDA
Soru: 10.01.2020 10.04.2020 tarihi ile çalıştığım istasyonda müdür ile anlaşamadım ve beni anında işten çıkardı. Bu durumda ihbar tazminatı alabilir miyim?

Cevap: Çalışma süreniz 6 aydan az olduğu için ihbar süreniz 2 hafta. Bu kurala uyulmadıysa ihbar tazminatı alacaksınız.

İŞTE ÇIKARILAN NAKİT DESTEĞİ ALABİLİR
Soru: Turizm sektöründe çalışırken kovid19 nedeniyle 15 Mart'ta işten çıkartıldım. Son 3 yılda 530 günüm olduğu için işsizlik alamıyorum. Yeni yasaya göre 15 Mart dahil mi hariç mi?

Cevap: 15 Mart tarihinden itibaren işvereni tarafından iş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik ödeneği alamayan çalışanlara devlet aylık 1.177 lira nakdi ücret desteği verecek. Nakit desteğinden yararlanabilirsiniz.

YEVMİYE İLE ÇALIŞANLAR ÖDENEK ALAMAZ
Soru: Ticari hatlı minibüsümüz var. Yolcu olmadığı ve en fazla 6 yolcu taşıyabileceğimiz için servis saatlerimiz günlük 12 saatten 5 saate düştü. Kısa çalışma sisteminden yaralanabiliyor muyuz?

Cevap: Eğer BağKurlu değilseniz, bir şirkette 4A'lı olarak çalışıyorsanız ve son 60 gün şirkette çalışıyorsanız ve son 3 yılda 450 gün süreyle prim ödemişseniz işvereniniz sizin için kısa çalışma ödeneğine başvurabilir. Ama günlük yevmiye ile çalışıyorsanız ödenekten yararlanamazsınız.

30 GÜN İÇİN 1.103 LİRA ÖDEYECEKSİNİZ
Soru: Evde annemize bakacak bir yabancı bayan çalıştırmak istiyoruz. Çalışma izninden sonra çalışan için SGK prim başvurusu yapmamız gerekiyormuş. Bu işlemlerin bize aylık toplam tutarı ne olacaktır?

Cevap: Ev hizmetlerinden 10 gün ve daha fazla çalıştırılacaklara ilişkin bildirge ile SGK'ya müracaat ediyorsunuz. Çalışan kişinin işe giriş tarihini, ödediğiniz ücreti, ay içinde kaç gün çalışacağını bildiriyorsunuz. Günlük asgari ücretin yüzde 37.5'i oranında prim ödeyeceksiniz. 15 gün çalıştırıyorsanız 551.7 lira, 20 gün çalıştırıyorsanız 735.6 lira, 30 gün çalıştırıyorsanız 1.103.4 lira prim ödeyeceksiniz.