Burkina Faso, Eylül 2022’den itibaren Afrika’daki sömürgeciliğe büyük darbe vurdu. Geçici hükümetin başında olan İbrahim Traore, Türkiye, Rusya ve Çin ile ilişkilerini geliştirdi. 3 aydan fazla bir süre Burkina Faso’da kalan İtalyan/Rus gazeteci Vittorio Nicola Rangeloni ülkedeki son gelişmeleri konuştuk.

‘TRAORE HALKA YENİ BİR UMUT VERDİ’

Burkina Faso'da toplum şu anda hükümete nasıl bakıyor?

Burkinabe halkı, geçiş hükümetinin lideri İbrahim Traore'yi destekleme konusunda bana sıkı oldukları hissini verdi. Çok fazla gurur ve Thomas Sankara'nın efsanevi figürü ile birleştirme gördüm. Traore, ulusal çıkarları gündeminin merkezine koyarak, kendisini Fransız kontrolünden ve Batı'nın müdahalesinden kurtararak, bu toprakların halkına yeni bir umut verdi.

Bugün Burkina Faso, dışarıdan gelen dayatmalar nedeniyle kaybolan kendi kültür ve geleneklerini bulmanın aksine, başlangıçtan itibaren kendi tarihini yazma fırsatına sahiptir.

DEAŞ VE ELKAİDE’NİN VARLIĞI

Şu anda Burkina Faso'daki öncelikli sorun nedir? Hükümet öncelikle hangi sorunları çözmeye odaklandı?

Burkina Faso için birkaç yıldır temel sorun, bugün ülkenin yaklaşık yüzde 30'unu kontrol eden IŞİD ve ElKaide bağlantılı terörist grupların varlığıdır. Bu örgütler ülkenin istikrarı, güvenliği ve ekonomik kalkınması için ciddi sorunlar yaratmaktadır. Hükümetin ve tüm halkın temel önceliği bu tehdide karşı mücadele.

Traore'nin ülkenin başına geçmesine neden olan 2022 darbesinden bu yana, yabancı askeri birliklerin ülkeden çekilmesiyle Burkina Faso daha bağımsız hale geldi ve bu da yeni olanaklar sağladı. Sahel ülkeleri arasında yeni bir ittifak oluşturmanın zemini yaratıldı. Terörle mücadele tedbirlerini daha etkili kılan, iyi sonuçlar ve her şeyden önce somut beklentiler getiren ortak askeri operasyonlar başladı.

Sahel ülkeleri Fransa'nın çıkarlarına hizmet etmekten vazgeçmiş ve Sahel'de yaşayan halkların çıkarlarına odaklanmaya başlamıştır.

ALTYAPI EKSİKLİĞİ

Ekonomik olarak ülkenin en önemli geçim kaynağı nedir?

Yerel ekonomi, değerli madenlerin çıkarılmasına (ilk sırada altın) ve pamuk ekimine dayanmaya devam etmektedir. Tarım ve hayvancılığın gelişmesi için iyi beklentiler olabilir, ancak tüm bunlar oldukça önemli bir sorunla karşı karşıya: Burkina Faso, nüfusun ve ekonomik faaliyetlerin ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli elektrik geliştirmiyor ve yüksek maliyetli akım ithal etmek zorunda kalıyor. Bu gibi önemli bir sorunun çözülmesi ülkede önemli bir kalkınmanın kapısını açabilir.

BATI’NIN PROVOKASYONLARI

Burkina Faso üzerinde Fransa ve ABD'nin baskısı ne durumda?

Batılı ülkeler etkilerinin azaldığını gördüklerinde, Burkina Faso'da yeni yetkililerin itibarını sarsmayı ve toplumda gerilim yaratmayı amaçlayan bir dizi kışkırtma yapmaya başladı. Son zamanlarda başkent sakinleri, ABD ve BM misyonu tarafından Burkinabe ordusuna yöneltilen suçlamalar nedeniyle defalarca ABD ve BM misyonuna karşı gösteriler düzenledi.

Burkina Faso Güvenlik ve Savunma güçlerinin askerleri defalarca herhangi bir kanıt olmaksızın kendi sivil halkına karşı suç işlemekle suçlandı. Bu suçlamalar pek çok kişinin tepkisini çekmiş ve bu ifadelerin ardındaki ikiyüzlülüğün altı çizilmiştir. Ülke yetkililerine göre bunlar, teorik olarak terörle mücadeleyi desteklemesi ya da en azından kınaması gerekenler tarafından ülkeyi istikrarsızlaştırmaya ve silahlı kuvvetleri itibarsızlaştırmaya yönelik açık girişimlerdir.

RUSYA İLE ASKERİ İŞBİRLİĞİ

Rusya ile Burkina Faso’nun ilişkiler çok derin. Rusya ile askeri işbirliği nasıl?

Rusya, geçiş hükümetinin kurulmasının ardından Burkina Faso'ya yardım elini uzatan ilk ülkelerden biri oldu. İşbirliği farklı düzlemlerde yapılıyor, en görünür olanı ise askeriteknik olanı. Ouagadougou'da Savunma Bakanlığı'nın "Afrika Birliği" var, bunlar farklı senaryolarda kazanılan zengin deneyime dayanarak yerel ordunun eğitimiyle ilgilenen eğitmenler.

Haziran başında Burkina Faso'ya iki Rus resmi heyeti geldi: Bakan Yardımcısı Evkurov başkanlığındaki Savunma Bakanlığı heyeti ve İbrahim Traore tarafından en prestijli yerel onurla ödüllendirilen Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov başkanlığındaki parlamenterler ve diplomatlar heyeti.

Lavrov, bölgedeki askeri birliğin hayata geçirileceğini açıkladı. Rusya, Afrika ülkeleriyle ilişkilerini giderek daha fazla desteklemekte ve Batı tarafından desteklenen (çökmekte olan) küreselci modelin aksine, çok kutupluluğa ve karşılıklı çıkarlara dayalı yeni bir uluslararası ilişkiler modelinin giderek daha sağlam temellerini inşa etmektedir.

‘TÜRKİYE TERÖRLE MÜCADELEDE DESTEK VERİYOR’

Burkina Faso halkının Türkiye, Rusya ve Çin’e bakış açısı nasıl?

Burkina Faso halkı, batılı ülkeleri ve onların sömürgeci yaklaşımlarını tanıdıktan sonra, şimdi Çin, Türkiye, Rusya gibi Afrika'ya farklı yaklaşan, eşit ve karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler arayan yeni gerçekleri görme fırsatına sahip. Bu durumda anlaşmalar çok daha samimi ve dürüst oluyor ve bu da takdir ediliyor.

Türkiye uzun zamandır terörle mücadelede kilit rol oynayan insansız hava araçları tedarik ediyor. Rusya istikrarın garantörü ve diğer Sahel ülkeleriyle eşit düzeyde bir müttefik olarak görülüyor. Başkentte Burkina Faso, Mali ve Nijer bayraklarının yanında Rus bayrağının olmadığı hiçbir sokak yok.

Burkina Faso, bağımsız olmak isteyen ve bu arzuyu destekleyen herkese derin saygı duyan bir ülke.

Özgür Altınbaş Aydınlık