TürkAmerikan ilişkilerinin, Amerikalı rahip Andrew Brunson’ın tutukluğu ve Rusya ile varılan S400 anlaşması nedeniyle en gergin olduğu dönemde ABD Kongresi, Türkiye’nin proje ortağı olduğu F35 savaş uçaklarının teslimatının engellenmesi için devreye girdi ve F35 ambargosunu, 2019 yılına ait savunma bütçesine sokmayı başardı. Kesin karar içinse, Türk hükümetinin S400’leri alma potansiyeline ilişkin ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) 90 içinde sunacağı rapor beklenmeye başlandı.
Pentagon o raporu 15 Kasım’da Kongre’ye sundu. Rapor, Türk basınında çeşitli boyutlarıyla işlendi. Ancak rapordaki kritik bir ayrıntı üzerinde pek durulmadı. Pentagon, raporda Türkiye'yi yalnızca F35 vermemekle değil aynı zamanda F16'larla da tehdit ediyordu.
Hürriyet'ten Cansu Çamlıbel, o noktaya bugünkü köşesinde şu satırlarla dikkat çekti:
"(...) Beklenildiği üzere Pentagon’un F35 raporu, S400 alımının nihayetlendirilmesi durumunda Ankara’nın F35 uçaklarındaki alım ve endüstriyel haklarını riske atabileceğine işaret ediyor. Dahası bu durumda Türkiye’nin NATO ile ortak çalışabilirliğinin azalabileceği ve Ankara’nın Rusya'ya artan bağımlılığından kaynaklanan zafiyetlerin ortaya çıkabileceği belirtiliyor.
Bu tespitlerde sürpriz yok.
ABD tarafının bu yılın başından beri kamuoyuna yaptığı S400 açıklamalarını dikkatle takip edenler için rapordaki F35 argümanı tekrar niteliğinde.
Öte yandan Kongre, Mattis’ten sadece F35’lerin değil Türkiye’nin halihazırda kullandığı diğer Amerikan askeri ekipmanının da operasyonel olarak S400 alımından etkilenip etkilenmeyeceğine dair bir değerlendirme talep etmişti. Pentagon raporunun gizli ibaresi kaldırılarak 26 Kasım’da kamuoyuna açıklanan iki sayfalık özetinde Türkiye’nin S400’leri almasının Patriot’lar, CH47 Chinook helikopterleri, Sikorsky helikopterleri, AH64 Attack helikopterleri ve F16’ları etkileyebileceği açıkça ifade edildi.
F16’LAR SÖZ KONUSU
Pentagon’un ‘ABDTürkiye İlişkilerinin Durumu’ başlıklı o raporundaki değerlendirmenin Türkiye açısından belki de en can alıcı yanı. Çünkü aciliyet arz eden bir konu. Hem PKK ile mücadele hem de Suriye’de dönük operasyonlarda F16’ların merkezi rol oynadığı malum.
Açık verilerden derleyebildiğim kadarıyla Türkiye 1988’den bu yana ABD’den 210 adet F16C ve 60 adet F16D olmak üzere toplam 270 F16 satın aldı. Türkiye’nin bugünkü F16 filosunda ise 240 uçak var. Zira Türkiye 30 yıl içinde yaklaşık 30 adet F16 kaybetti. F16 kazalarının çoğuna metal yorgunluğu gerekçe gösterildi. Dolayısıyla da eldeki F16’ların modernizasyonu şu aşamada Türkiye’nin savunması açısından hayati önemde.
Milli savaş uçağı projesi TFX’in hazırlığının 2030’ları bulacağı ve F35’lerin Türkiye’ye gidişinin belirsizliğe girdiği şu ortamda F16’ların modernizasyonun da riske girmesi ihtimali bildiğim kadarıyla bir süredir Ankara’nın kabus senaryoları arasında (...)"
