İstanköy (*)’deki Türk vakıflarına ait araziler, Yunan Hükümeti tarafından satışa çıkartıldı. Gerekçe olarak da, Lozan Anlaşması’ndan sonra adanın İtalya’dan Yunanistan’a geçmesi gösterildi. Milli Savunma Bakanlığı eski Genel Sekreteri E. Alb. Ümit Yalım, bu iddianın doğru olmadığını ve satışın uluslararası hukuka aykırı olduğunu söyledi.

Yalım, Aydınlık’a şu açıklamayı yaptı:

“Mülkiyet hakkı, uluslararası beyanname ve sözleşmelerle garanti altına alınmış bir haktır. 10 Aralık 1948 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul ve ilan edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 17. maddesinde; ‘Herkes kendi başına veya başkalarıyla birlikte mülkiyet edinme hakkına sahiptir. Hiç kimse mülkiyetinden keyfi olarak mahrum bırakılamaz’ ifadesi yer almaktadır. 20 Aralık 1993 tarihli Birleşmiş Milletler Ulusal veya Etnik, Dinsel veya Dilsel Azınlıklara Mensup olan Kişilerin Haklarına Dair Bildirinin 2. maddesine göre de; ‘Azınlıklara mensup olan kişiler kültürel, dinsel, sosyal, ekonomik ve kamusal yaşama etkili bir biçimde katılma hakkına sahiptir.’ Türk vakıflarına ait arazileri satışa çıkaran Yunan Hükümeti, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile Birleşmiş Milletler Azınlık Haklarına Dair Bildiriyi ve uluslararası hukuku açık bir şekilde ihlal etmektedir.”

RESMEN İPTAL BAŞVURUSU YAPILDI

Rodos, İstanköy ve Onikiadalardan göç edip Türkiye’ye yerleşen vatandaşların kurduğu “Rodos, İstanköy ve Onikiadalar Derneği” Başkanı E. Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, 15 Ocak 2019 tarihli dilekçeyle İstanköy Vakıf Malları Yönetim Kurulu Başkanlığına başvurarak, “Müzayede ile yapılacak olan bu satışın iptal edilmesi gerektiğini” belirtti. “Atalarımızdan bize vakıflar yolu ile kalan mirasın korunması sizin de sorumluluğunuzdadır” ifadesinin yer aldığı dilekçede, vakıflar sorunuyla ilgili olarak şöyle denildi:

“Konu İstanköy özelinde incelendiğinde, adaların yönetiminin İtalya’ya geçmesi üzerine, Evkaf’a ait malların başlangıçta bir komisyon tarafından idare edilmesi kararlaştırılmıştı. Adaların 1947 yılında Yunanistan’a geçmesi ile birlikte 517/1947 sayı ve tarihli bir yasa çıkartılmıştır. Anılan yasada ‘Adalarda yürürlükte bulunan karar ve kararnameler, Yunan yasalarına aykırı olmamak koşulu ile gerekli kanunlar çıkarılıncaya kadar geçerlidir’ denmesine karşılık, ilk olarak cemaat ve vakıf idaresini denetim altına almak amacı ile hükümet murahhası atanmıştır.”

VAKIF MALI ALINAMAZ SATILAMAZ

Dilekçede, İstanköy ve Rodos’da yaşayan Türklere ait vakıflardan, gayrimenkulleri olan ticari bir kuruluş ile aynı oranda emlak vergisi alındığına dikkat çekilerek, Lozan Anlaşması hatırlatıldı: “Bilindiği üzere Yunanistan’daki Türk vakıfları, 1923 Lozan Barış Antlaşması öncesinde Osmanlı devleti hukuk sistemine uygun olarak kurulmuşlardır ve bugün de Osmanlı hukuku, İslâm hukuku ve ikili antlaşmalara uygun olarak yönetilmeleri gerekmektedir. Bu bağlamda bilinen, ancak dile getirilmekten kaçınılan bir gerçek de Evkaf Nizamnamesine göre ‘Vakıf Malının alınamaz, satılamaz, mülk edinilemez ve miras olarak taksim edilemez’ olmasıdır.

Anlaşmaya göre, Evkaf Nizamnamesi uyarınca şimdiye değin gerçekleştirilen satış ve bağış işlemlerinin tümü geçersizdir. Evkaf İdaresinde, cami, okul, medrese, mezarlık ve çeşme gibi inanç camiasına ve amme yararına hizmet veren taşınmazların tapu senetleri yoktur. Evkaf Nizamnamesini düzenleyen hukukçular, vakıf malının satılmasını engellemek amacıyla anılan yapıtlar için ‘tapu senedi’ vermemişlerdir. Bu nedenle ‘tapusu olmayan bir mal kanunen satılamaz’ kararının geçerli olması gerekmektedir. AİHM ve Avrupa Birliği ölçütlerine göre, şimdiye kadar yapılan bu satışların tümü usulsüz ve geçersizdir.”

RODOS VAKFI MALLARI NEREDE

Dilekçenin sonunda Rodos tecrübesi hatırlatıldı: “Son aylarda İstanköy’de de vakıf mallarının elden çıkarılması ile ilgili iki konuya dikkatinize çekmek istiyoruz. Bunlar, İstanköy’de yapılması tasarlanan hastane binası için vakıfa ait arazinin elden çıkarılması ile GurniatiSchınarı mevkiindeki 34 bin 120 metre karelik yine vakfa ait bir arazinin 31 Ocak 2019 tarihinde müzayede ile satılacağı konusudur. Geçmişte de Rodos Vakfına ait birçok taşınmaz mal bu şekilde elden çıkarılmıştı. Günümüzde neredeyse Rodos Vakfına ait taşınmaz mal kalmamış durumdadır.”

(*) İstanköy (Kos): Bodrum Yarımadası’nın karşısında, Anadolu’dan 8 mil uzakta yer alan bir Ege adasıdır. Yunanistan’ın 12 Adalar Vilayeti’ne bağlıdır.

Aydınlık