Emperyalizm destekli ayrılıkçı teröristler, Uygur Özerk Bölgesi’nde 19902016 yılları arasında onlarca terör saldırısı düzenledi, yüzlerce kişiyi katletti. Sinciang’daki terör eylemlerini düzenleyen Doğu Türkistan İslam Partisi, Suriye’de Türk Ordusu'na kurşun sıkmaktan da çekinmedi.

ERCAN KÜÇÜK

ABD’nin Çin’i kuşatmak için kurguladığı, Türkiye’deki Amerikancıların da Avrasya’nın iki önemli aktörü Türkiye ve Çin’i karşı karşıya getirmek için oynadığı Uygur senaryosu ayyuka çıktı. Çin’e karşı Batı merkezlerinde üretilen belgelerle Çin’in Uygurlara ve Müslümanlara zulüm hatta soykırım uyguladığını yalanı piyasaya sürüldü. Gerçekte ise Çin hükümeti, emperyalizm destekli terör ve aşırıcılığa karşı savaş ilan etti. 19902016 arasında başta Uygurlar olmak üzere yüzlerce sivil, memur, Müslüman din görevlisini katleden terör, bu tarihten itibaren bölgeden adım adım temizlendi. Kuşak Yol Girişimi’nin merkezinde yer alan Sinciang, bugün dünyanın en hızlı büyüyen bölgesi haline geldi.

TERÖRÜN PANZEHİRİ EĞİTİM MERKEZLERİ

1990’lı yıllardan bu yana ayrılıkçı ve aşırı dinci örgütler Sinciang’da faaliyet yürütüyorlar. 5 Temmuz 2009 tarihindeki Urumçi olayları ile bölücü terör zirveye ulaştı. Bu tarihten sonra da Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti, aşırı dinci ayrılıkçılara karşı kararlı ve çok boyutlu bir mücadele yürütüyor. Eğitim merkezlerinin temeline oturduğu mücadelenin sonucunda bölgede son yıllarda terör saldırıları bitti.

Resmi rakamlara göre; Çin’de 2014 yılından bu yana bin 588 terör amaçlı çete yok edilmiş, 12 bin 995 terörist tutuklanmış, 2 bin 52 patlayıcı ele geçirilmiş, 4 bin 858 yasadışı dini faaliyet nedeniyle

30 bin 645 kişi cezalandırılmış. Çin Devleti, Sinciang Uygur Özerk Bölgesi’ndeki bölücülüğün ve aşırı dinciliğin kökünü kazımakta sadece güvenlik tedbirleriyle yetinmiyorlar. Ekonomik kalkınma hamleleri, eğitim ve kültür hayatında çığır açan ilerlemeler, sağlık ve ulaşım alanlarında yapılan büyük yatırımlarla beraber Sinciang büyük bir dönüşüm yaşıyor. Bu süreçte ise kritik yapılanmaların başında Eğitim Merkezleri geliyor. Halkın eğitim merkezlerinde toplanarak eğitim ve çalışma içinde dönüştürülmesi, Çin’in geleneksel yöntemlerinden biri. Ancak bu modeliyle Eğitim Merkezleri, Çin’de sadece Sinciang Uygur Özerk Bölgesi’nde var. Eyalette birçok ilçede faaliyet yürüten merkezlerin kuruluşunda her bölgenin ve ilçenin kendi ihtiyacı esas alınıyor. Radikalliğin hedef alındığı eğitim merkezlerinde müfredat resmi dil bilgisi, hukuk ile mesleki becerileri kapsıyor. Merkezlerden mezun olanlar kendi işlerini kurabiliyorlar.

Çin’in suçu oluşmadan önlemeyi hedeflediği sistemle vatandaşını aydınlatarak kazanıyor. Aydınlanmış Uygur, bölücü ve şeriatçı fikirlere kapılmıyor. Hakkını, hukukunu korumayı biliyor. Kendi ayakları üzerinde duruyor ve özgür yurttaş oluyor. Kamu güvenliğini tehdit eden olaylarda ciddi bir düşüş yaşandı. Sinciang’da halk mutlu ve kendini güvende hissediyor. Yönetime güveniyor. İşte bunun sonucu 40 aydır Sinciang Uygur Özerk Bölgesi’nde terör saldırısı yapılamıyor.

SİNCİANG EN HIZLI BÜYÜYEN BÖLGE OLDU

Çin’in Sinciang Uygur Özerk Bölgesi, son bir yılda dünyanın en hızlı büyüyen bölgesi oldu.

Çin Uluslararası Radyosu’nun haberine göre, Kuzeybatı Çin’in Sinciang Uygur Özerk Bölgesi’nde turizm, dış yatırım ve iş yaratma konusundaki artış, ABD Temsilciler Meclisi’nin geçirdiği “2019 Uygur İnsan Hakları Politikası Yasası”nın gerçeklerden uzak olduğunu gösteriyor. Kuşak Yol Girişimi’nin merkezinde bulunan ve kaynak bakımından zengin bir bölge olan Sinciang bölgesi, İpek Yolu üzerindeki benzersiz konumundan dolayı bir cazibe merkezi olma yolunda ilerliyor.

Yayımlanan rapora göre, Sinciang’daki dış ticaret büyümesini yılın ilk 10 ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 28 artışla 131,5 milyar yuan civarında bir oran kaydetti. İlk 10 ayda Kazakistan, Sinciang bölgesinin önde gelen ticaret ortakları listesine girdi. Yerel gümrük yetkililerine göre, Kırgızistan, Avustralya, Pakistan, İngiltere, Arjantin ve Vietnam ile ticareti de hızlı bir şekilde arttı.

BÖLGENİN TURİZM GELİRİ 48 MİLYAR DOLARI AŞTI

Bölgede yerli ve yabancı turist sayısının ocak ayından ekim ayına kadar yüzde 42.62 artışla 200 milyonu aştığı da belirtildi. 2019 yılının ilk 10 ayında turizm geliri, bölge Kültür ve Turizm Departmanı’na göre geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 43.39 artışla 341.73 milyar yuana (48,7 milyar dolar) ulaştı. Bölgedeki yoksulluk oranı ise yüzde 6’ya inmiş durumda. Ülke çapında sürdürülen yoksullukla mücadele kampanyası çerçevesinde yüzde 6’lık kesimin de gelecek yıl yoksulluktan kurtulması planlanıyor.

DTİH LİDERİ ABDULKADİR YAPCAN

Çin Halk Cumhuriyeti, kaçak yollarla geldiği Türkiye’de yaşayan Abdulkadir Yapcan’ın iadesi için başvuruda bulundu. Doğu Türkistan İslam Hareketi Kurucusu Abdulkadir Yapcan’ın için hazırlanan iddianamede farklı kanallarda cihat çağrıları yaptığı, terör eylemleri planladığı belirtildi.

Seyit Tümtürk, Hidayetullah Oğuzhan gibi ayrılıkçıların alim olarak gördükleri, büyük saygı duydukları Yapcan’ın eylemlerinden öne çıkanlar şu şekilde:

Terörist İsmail Abdulsemet, Yapcan’ın 1997 yılında Suudi Arabistan’a gittiğine ilişkin beyan verdi.

Terörist Abdulmecit Mutalif Hasmu, Yapcan’ın Doğu Türkistan İslam Partisi Emiri olduğunu söyledi.

Terörist Abdulmecit Mehmetkırım, Yapcan’ın Çin’de cihat çağrısında bulunduğunu ve İslam Devleti kurmayı planladığını beyan etti.

Terörist Osman Ümit, 1998 yılında Yapçan ve bazı şüpheli kişilerin Afganistan’dan Doğu Türkistan’a 20 bin Amerikan Doları gönderdiğini, bu para ile Sinciang’daki teröristlerin patlayıcı madde aldıklarını itiraf etti.

Terörist Nurmehmet Abdulkeyim, Yapcan’ın kendisine cihat yapması talimatı verdiğini söyledi.

Yapçan internet üzerinden yayın yapan İstiklal TV’de Çin ‘işgaline’ karşı cihat çağrısı yaptı.

Hidayetullah%20O%C4%9Fuzhan%20ve%20Abdulkadir%20Yapcan
Hidayetullah Oğuzhan ve Abdulkadir Yapcan

PKK İLE BİRLİKTE TÜRK ORDUSUNA DA SALDIRDILAR

Sinciang’da faaliyet gösteren örgüt, El Kaide’ye bağlı olarak “Doğu Türkistan İslamî Hareketi” (DTİH) adıyla 1997 yılında kuruldu. Daha sonra partileşerek “Türkistan İslam Partisi” oldu.

Örgüt Çin dışında Suriye, Türkiye, Irak ve Afganistan’da da faaliyet yürütüyor. DTİH’nin cihatçıları, CIA’nın Suriye’de örgütlediği IŞİD saflarında savaşa dahil oldular. IŞİD’in yayınladığı videolarda, DTİH, “Suriye’de savaş bittiğinde Uygurların haklarını almak için ateist Çin’e karşı savaşa gideceğiz” mesajları verdi.

Türk ordusu, 24 Ağustos 2016 günü başlayan Fırat Kalkanı Harekâtında IŞİD terör örgütünü El Bab’a kadar kovaladı ve orada bulunan örgüt mensuplarını imha etti. Harekâtta “Doğu Türkistan İslamî Hareketi” mensubu teröristler de Mehmetçiğe karşı savaştı. PKK da, Fırat Kalkanı Harekâtı sırasında taciz ateşleriyle Uygur teröristlere destek oldu.

ONLARCA TERÖR SALDIRISI DÜZENLEDİLER

Türkiye’nin Çin ile ilişkilerini geliştirdiği her dönemde sahaya sürülen CIAFETÖ destekli ve Uygurlar ayrılıkçıları ABD’li New York Times Gazetesinin başını çektiği 14 ülkeden 17 medya kuruluşunun eş zamanlı operasyonu sonrası Türkiye’de de yeniden boy göstermeye başladı. Çin’in dinini yaşamaya çalışan Uygurlara ve Müslümanlara zulüm ettiği hatta soykırım uyguladığını iddia etseler de gerçekler bunun tam tersini gösteriyor. Doğu Türkistan İslam Partisi isimli, (2015’ten itibaren Türkistan İslam Partisi) Birleşmiş Milletler (BM) ve Türkiye’nin de terör örgütleri listesinde yer alan örgüt üyesi teröristler başta Uygurlar olmak üzere yüzlerce insanı katletti. Bu teröristler sadece kamu görevlilerini de hedef almadı. Toplu taşıma araçlarına, konutlara, mağazalara saldıran teröristler, Müslüman din görevlilerini de katletmekten kaçınmadı. Kaşgar’daki tarihi Idgah Cami İmamı, 74 yaşındaki Kıdemli Molla Juma Tayier 30 Temmuz 2014’te katledilen isimlerden sadece biriydi.

İşte Mart 2019 Beyaz Raporda yer alan Sinciang Uygur Özerk Bölgesi’nde düzenlenen terör saldırılarından bazıları:

5 Nisan 1990: Doğu Türkistan İslam Partisi üyesi bir grup terörist, hafif makineli tüfekler, tabancalar, patlatıcı cihazlar ve el bombalarıyla Kızılsu Korgoz Özerk Bölgesi, Akto İli, Baren Kasabası’nda 10 kişiyi kaçırdı, 6 polisi öldürdü ve 2 aracı havaya uçurdu. Hükümet binasına da saldırdı.

5 Şubat 1992: Çin’in tamamı Bahar Şenliğini kutlarken bir grup terörist Urumçi’de 30 ve 52 numaralı otobüslerde patlattıkları bombalarla 3 kişiyi öldürdü, 23 kişiyi yaraladı.

24 Ağustos 1993: Kaşgar ili, Yecheng ilçesinde 2 terörist Büyük Camii Başimamı Molla Abulizi bıçaklayarak ağır yaraladı.

22 Mart 1996: 2 maskeli terörist, Aksu ili Şinhe kasabası İslam Derneği Başkanvekili ve bir caminin ikinci imamı olan Akemusidike Aji’yi vurarak öldürdü.

12 Mayıs 1996: Çin İslam Birliği Başkan Yardımcısı ve Sinciang İslam Birliği Başkanı Aronghan Aji ve Kaşgar’daki Id Kah Caminin hatibi camiye giderken 4 terörist tarafından 21 kez bıçaklandı ve ağır yaralandı.

7 Ağustos 1996: 6 terörist Kaşgar ili Yecheng kasabası, Jianggelesi idaresine gelerek telefon hattını kesti ve bir başkan yardımcısıyla görevli polis memurunu öldürdü. Daha sonra 3 güvenlik görevlisi ve bir tesisatçıyı kaçırıp on kilometre uzaklıktaki çöle götürüp katlettiler.

58 Şubat 1997: Doğu Türkistan İslam Partisi üyeleri Yining ayaklanması sırasında 7 kişiyi öldürdü ve siviller, kamu güvenliği görevlileri ve polis memurları da dahil 64’ü ağır 198 kişi yaradı. Saldırılarda 30’dan gazla araç hasar gördü ve 2 ev yakıldı.

25 Şubat 1997: ‘Doğu Türkistan’ teröristleri Urumçi’de üç otobüsü havaya uçurarak 9 kişinin ölümüne, 68 kişinin ağır yaralanmasına neden oldu.

6 Kasım 1997: Yurtdışında konuşlu ‘Doğu Türkistan’ örgütünün komutası altındaki bir grup terörist, Çin İslam Derneği üyesi, Aksu İslam Derneği Başkanı ve Baicheng İlçesi Büyük Cami Başimamı Molla Younusi Sidike’yi vurarak öldürdü.

27 Ocak 1998: Aynı grup, Baicheng İlçesi Büyük Cami İmamı Abulizi Aji’yi ibadet için giderken vurup öldürdü.

23 Mayıs 1998: Doğu Türkistan Kurtuluş Örgütü tarafından ülke dışından Sinciang’a gönderilen eğitimli teröristler, Urumçi’deki alışveriş merkezleri, toptancılar ve oteller gibi kalabalık yerlerde kendi kendine ateşkes donanımına sahip 40’dan fazla yangın çıkaran cihazı yerleştirerek 15 mekanı kundakladı.

24 Ekim 1999: Silahlar, bıçaklar ve patlayıcı cihazlarla donatılmış bir grup terörist, Kaşgar ili, Zepu Kasabası, Saili idaresinde polis karakoluna saldırdı. Karakolda yangın çıkarmak için molotof kokteylleri ve patlayıcı cihazlar attılar. Bir polis ve bir güvenlik görevlisi yaralandı ve polis karakolundaki 10 oda, 1 arazi aracı ve 3 motosiklet yandı.

7 Mart 2008: Teröristler Urumçi’den Pekin’e giden CZ6901 sayılı uçuşa patlayıcı yerleştirdi. Saldırının son anda önlenmesiyle büyük bir faciadan son anda dönüldü.

4 Ağustos 2008: Teröristler Kaşgar ili, Seman yolunda tatbikat yapan silahlı polis birliğinin üstüne çalıntı çöp kamyonunu sürerek atıkları el yapımı bombalarla 16 kişiyi öldürdü, 16 kişiyi de yaraladı.

5 Temmuz 2009: Teröristler Urimçi’de tüm dünyayı şok eden kalkışmayı başlattı. Binlerce terörist Urumçi’de sivillere, hükümet organlarına, kamu görevlilerine ve polis memurlarına, konutlara, mağazalara ve toplum taşıma araçlarına saldırdı. 197 kişinin hayatını kaybettiği saldırılarda 1.700’den fazla kişi de yaralandı.

18 Temmuz 2011: 18 terörist Hotan şehrinde bir polis karakoluna silahlı baskın yaptı. Bir güvenlik görevlisi ve iki kadın rehineyi bıçakladılar ve bir bomba ile başka bir güvenlik görevlisini öldürdüler. Saldırı, güvenlik görevlilerinin 14 saldırganı etkisiz hale getirmesiyle sona erdi. Türkistan İslam Partisi daha sonra saldırının sorumluluğunu üstlendi.

3031 Temmuz 2011: Kaşgar şehrinde bir dizi terör saldırısında en az 18 kişi öldü. Teröristler iki Uygur şoförü bıçaklayarak bir kamyonu kaçırdı ve kalabalık bir caddeye soktu. Kamyondan inerek insanları bıçaklamaya başlayan teröristler 8 kişiyi öldürdü. Saldırganların hedef aldığı sokaktaki vatandaşlar saldırganları püskürttü. İkinci gün, silahlı terörist grubu bir lokantaya saldırdı ve sahibi ile garsonu öldürdükten sonra lokantayı ateşe verdi. Daha sonra 6 sivili daha öldürüldü. Çıkan silahlı çatışma polisin müdahalesiyle sona erdi. Türkistan İslam Partisi (TİP) saldırının sorumluluğunu üstlendi. Şüphelilerden birinin Pakistan’da bir TİP eğitiminde yer aldığı görüntüler ortaya çıktı.

28 Şubat 2012: Şingfu Yolu isimli terörist, Kargar’ın Yecheng ilçesinde vatandaşlara bıçakla saldırdı. 15 kişinin hayatını kaybettiği saldırıda 20 kişi de yaralandı.

29 Haziran 2012: Altı terörist Tianjin Havayolları’nın GS7554 uçuşunu Hotan’dan Urumçi’ye kaçırmaya çalıştı. Kalkıştan on dakika sonra kokpite girmeye çalışan teröristleri mürettebat ile yolcular engelledi. 10 yolcu ve mürettebat yaralandı.

23 Nisan 2013: Kaşgar ili, Bachı kasabası, Selibuya idaresine evlerinde patlayıcı üreten teröristler kendilerini ihbar eden üç işçiyi katletti. Olay yerine gelen güvenlik görevlilerine saldıran teröristler 15 kişiyi daha katletti, 2 kişi ağır yaralandı.

2013%20Ka%C5%9Fgar%2C%20Kaynak%3A%20CGTN
2013 Kaşgar, Kaynak: CGTN

26 Haziran 2013: Teröristler, Turfan İli, Shanshan kasabası, Lukekin idaresinde karakola, devriyelere, yerel yönetim görevlilerine ve inşaat şantiyelerine eş zamanlı saldırdı. 24 kişi öldü, 25 kişi yaralandı.

26 Haziran 2013: Lukqun’da 17 terörist polis karakolu ve hükümet binasına saldırdı. 35 kişi hayatını kaybetti.

28 Ekim 2013: 3 teröristi, 31 varil benzin, 20 ateşleyici, 5 bıçak ve çokça demir çubuk yüklü bir arazi aracını, Tiananmen Meydanı’nın doğusundaki yaya yolunda vatandaşların ve turistlerin üzerine sürdü. Altın Nehir Köprüsü’nün korkuluklarına çarparak duran teröristler, burada aracın üzerine benzin dökerek ateşe verdiler. Biri turist 5 kişi yaşamını yitirdi, 40’tan fazla kişi yaralandı.

1 Mart 2014: 8 terörist Kunming Tren İstasyonu Meydanı ve bilet lobisinde yolculara saldırdı, 31 kişi öldü, 141 kişi yaralandı.

2014%20Kunming%2C%20Kaynak%3A%20CGTN

2014 Kunming, Kaynak: CGTN

30 Nisan 2014: Urumçi tren istasyonunun çıkışında 2 terörist kalabalığa saklandı. Biri bıçakla insanlara saldırdı, diğeri bavulun içindeki bombayı patlattı. 3 kişi öldü, 79 kişi yaralandı.

2014%20Urum%C3%A7i%2C%20Kaynak%3A%20Milliyet
2014 Urumçi, Kaynak: Milliyet

22 Mayıs 2014: Beş saldırganı taşıyan iki spor aracı Urumçi’de kalabalık bir pazara girdi. Araçların pencerelerinden alışveriş yapanlara 10’dan fazla patlayıcı atıldı. Araçları, alışveriş yapanların üzerine sürdüler. En son birbirlerine çarpan araçlar patladı. 43 kişi öldü.

2014%20Sinciang%2C%20Kaynak%3A%20FarsNews

28 Temmuz 2014: Bıçak ve balta taşıyan teröristler, Kaşgar ili, Ailiksihu kasabası, Shache idaresi binasına ve polis karakoluna saldırdı. Yoldan geçen araçlar ateşe verildi. 37 kişinin öldüğü saldırıda 13 kişi yaralandı. 31 araç kullanılamaz hale geldi.

30 Temmuz 2014: Sinciang İslam Derneği Başkan Yardımcısı ve Idgah Caminin imamı 74 yaşındaki Kıdemli Molla Juma Tayier’i sabah namazından sonra eve giderken 3 terörist tarafından vahşice katledildi

21 Eylül 2014: Bayingol Moğol Özerk Bölgesi’nde bulunan Yangksia kasabasında polis karakolu ve çiftçi pazarı, Tierekebazha kasabasının polis karakolunu ve Luntai kasabasındaki bir mağazaya yapılan bombalı saldırıda 10 kişi yaşamını yitirdi, 54 kişi yaralandı, 79 araç hasar gördü.

28 Kasım 2014: Yarkent’te bıçak ve patlayıcı madde kullanan militanlar sivilleri hedef aldı. 15 kişi öldü ve 14 kişi yaralandı.

6 Mart 2015: Ellerinde pala taşıyan üç saldırgan Guangzhou tren istasyonunda sivillere saldırdı, 13 kişi yaralandı.

24 Haziran 2015: Kaşgar’a bağlı Tahtakuruk’ta bir trafik kontrol noktasında polise saldıran teröristler 18 kişiyi öldürdü.

18 Eylül 2015: Teröristler Aksu ili Baicheng kasabasında kömür madenine saldırarak aralarında polislerin ve işçilerin olduğu 50 kişi öldürdü.

29 Aralık 2016: Moyu’daki Çin Komünist Partisi merkezine bombalı araçla saldırı düzenlendi. 3 kişi yaralandı ve bir kişi öldü.

28 Aralık 2016: Dört terörist Hotan ili, Moyu kasabası hükümet binasına araç içinde el yapımı patlayıcıyla saldırdı, 2 kamu görevlisi öldü. 3 kişi de yaralandı.

4 Ağustos 2018: Teröristler, Kaşgar İli, Seman yolunda tatbikat yapan polis birliğinin üstüne çalıntı çöp kamyonunu sürerek attıkları el yapımı bombalarla 16 kişiyi öldürdü, 16 kişi de yaralandı.

Aydınlık