Sebze ve meyve fiyatlarındaki fahiş fiyat artışlarını önlemek amacıyla geliştirilen, ‘tanzim satış mağazaları’ projesi hayata geçiriliyor. Sıhhiye’deki Abdi İpekçi Parkı’na kurulan ilk ‘halk sebze çadırı’ önceki gün tanıtıldı. 15 farklı noktada, dünden itibaren sebze satışı başladı.
Tanzim satış mağazalarını Hatay esnafı ve pazarcıyla konuştuk. Çözümün tanzim satış olmadığını söyleyen esnaf, üretim desteklenir ve artarsa fiyatların düşeceğini söylüyor. Esnaf projenin seçim hamlesi olduğu ve 31 Mart’tan sonra defvam etmeyeceği görüşünde.
İskenderun halinde sebze ve meyve komisyoncusu olan Mehmet Tahir Deniz “Projeyi hazırlayanlar komisyonculuğu biliyorlar mı?” diye soruyor. Düzenlemenin komisyoncularla da görüşülerek yapılması gerektiğini söyleyen Deniz şunları kaydetti: “Fiyatların yüksek olması komisyonculuk kârlarından kaynaklanmıyor. Yasayı çıkaranlar gelip, bizim halimizi görse, bu işi birkaç gün yapsa sanıyorum işi anlarlar. Zaten, bütün komisyoncuların işleri kötü. Her yerde meyve ve sebzelerin farklı fiyatlarda satılması bizim kontrolümüzde değil. Devlet denetlesin ve engellesin, bunu yapacağına bizleri suçluyorlar. Keşke belediye satış merkezlerinde sebze ve meyve ucuz satılsa ama öyle olmayacaktır.”
BİZİ DE DÜŞÜNSÜNLER
Şehmuz Özdemir ise projenin ne halkın, ne de halde kabzımal işi yapanların kârına olmayacağını söyleyerek şöyle devam etti: “Hükümet bizce sebze ve meyve tüccarlarına yönelik bir çalışma yapmalıdır. Biz milletin malını satıyoruz, ayrıca perakende meyve, sebze satanlar bizden gelip alıyorlar. Çok çeşitli meyveleri, sebzeleri bir arada buluyorlar. Onlar da üzerine belli bir kâr koyarak satıyorlar. Belediyeler sebze ve meyve satışlarına başlayacaklar. Komisyoncuların zaten durumu içler acısı, çoğu kapatmak zorunda kalacak. Bu da pazardaki satıcılara yansıyacak.”
‘BİZ NE YAPACAĞIZ?’
Projenin bir seçim yatırımı olduğunu söyleyen Hasan Şenkal ise seçimden sonra işlemeyeceğine yine halkın zarar göreceğine dikkat çekiyor: “Halka şirin görünmek ve bizi suçlu göstermek için devreden çıkarıyorlar. Biz de evimize ekmek götürüyoruz. Ayrıca öyle fahiş fiyatlarla satmıyoruz, ya da büyük kârlar etmiyoruz. Bunu bilmelerini istiyoruz.”
30 yıldır pazarcılık yapan Nedim Özdemir, işlerinin her geçen gün kötüye gittiğini vurguladı. Özdemir şöyle konuştu: “Belediyeler satış merkezleri kuracaklar, kendi adamlarını alacaklar, sonra bir dönem ucuz satacaklar, millet bu merkezlere yönelecek. Biz ne yapacağız? Zaten kışın meyve ve sebze pahalı olur, havalar ısındıkça fiyatlar düşer. Fiyatlar hükümetin bu çalışmasıyla düşmeyecek. Hükümete bir çağırımız olacak, sesimizi duysunlar, seçim yatırımı yerine halka ve üreticilerin sorunlarına yönelik yasalar çıkarıp, çalışmalar yapsınlar.”
YÜKSEK GİRDİLER FİYATA YANSIYOR
Pazarcı Eşref Esen de bir hafta önce Samandağ biberinin 15 lira olduğunu ama havaların ısınmasıyla bu fiyatın yarıya düştüğünü açıklıyor. Esen “Sel ve yağışların yüksek olması da meyve ve sebzelerin fiyatlarını artırmıştır. Bizimle ilgili bir durum yok” dedi. Cüneyt Eser de “Şimdi pazarcılar ne iş yapacak?” diye sordu ve şöyle devam etti: “Yasayı çıkaranların bizi düşünmek gibi bir sorumlulukları yok mu? Sebze ve meyve fiyatlarının pahalı olması, girdilerin yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Biraz girdilerin yüksekliğini düşürmeye çalışsalar, o zaman halka ucuz meyve ve sebze yedirirler.”
‘GÜNDE 50 LİRA KAZANABİLİYORUM’
Hulki Keskin de, devletin üreticiyi desteklemesi halinde halkın ucuz sebze ve meyve yiyeceğini ifade ediyor: “Pazarcıyı ve komisyoncuyu suçlamak kolay ama fiyatların belirleyicisi hükümettir. Hükümet üreticiye mazot, gübre, ilaç desteği versin, kooperatifler kursun o zaman üreten de, tüketen de, pazarcı esnafı da yararlanır. Biz evimize ekmek götüremez hale geldik. Yemin ederim, kilo başına 50 kuruş kazanıyoruz. Ben pazarda yüz kilo mal bile satamıyorum. Bütün kârım olsa olsa 50 lirayı bulmaz. İki kişi bu tezgahta sabahtan, akşama kadar çalışıyoruz. Soğuk havalarda, yağmurlu havalarda ekmek paramızı kazanmaya çalışıyoruz.
Bakın gelecek sene pazarda sebze, meyve satıcılara azalacak, üretici de azalacak. Tek nedeni ise üretim alanlarının daralmasıdır. Bütün mesele üretimin artırılmasıdır. Bütün mesele üreticinin desteklenmesidir. Siz istediğiniz kadar yasa çıkarın ama üretim artmaz, üretici desteklenmezse fiyatlar daha da artacaktır.”
TANZİM SATIŞ NEDİR?
Tanzim Satış mağazalarının temeli 1970’li yıllarda atıldı. 1973 yılında İzmir’de İzmir Belediyesi tarafından açılan Tansa ve 1976 yılında İstanbul’un farklı ilçelerinde kurulan Tanzim Satış mağazaları sonrasında bu merkezler hızla yayıldı. Mağazaların ana hedefi halkın ihtiyaç duyduğu ürünleri doğrudan üreticiden ya da kooperatiflerden temin ederek aracıları ortadan kaldırmak ve fiyatlardaki yükselmenin önüne geçmekti. 1990’lı yıllara kadar varlığını sürdüren bu mağazalar ekonomik gerekçelerle kapandı.
TANZİMLE SATIŞ HALKTAN DESTEK ALDI
İstanbul Büyükşehir Belediyesi dün Aksaray Meydanı’nda örnek tanzim satış noktası çadırı kurdu. Tanzim noktası hakkında konuşan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Dr. Hayri Baraçlı “İlk etapta domates, patlıcan, salatalık, ıspanak, patates, soğan, biber olmak üzere birçok sebzemeyve için çalışmalarımız olacak” dedi.
Üreticiden tüketiciye doğrudan sebzemeyve satışını amaçlayan proje İstanbul’da toplam 50 noktada hayata geçecek. Dr. Hayri Baraçlı plan hakkında, ‘’Bizler bu uygulamayı gerçekleştirirken tarlada toplanan ürünün fiyatının değişiklik olmadan İstanbul’daki vatandaşlarımıza yansıtılması için çaba sarfedeceğiz’’ ifadelerini kullandı. Tanzim noktasını inceleyen yurttaşlar satış noktalarının fiyatları normale çevireceğini söyledi. Aydınlık’a konuşan Necati Aydın “Market zincirinde iki gün önce 9.90 TL olan biber dün 5 TL oluyor. Fiyatlarda ani değişiklikler var. Tanzimle birlikte daha normal olacak. Marketlerde, pazarlarda daha adil fiyatlar görmek istiyoruz” dedi. Engin Elboğa da “Artık neredeyse iki katı olan fiyatların bu proje ile düzeleceğine inanıyorum. Pazarcı da kazanacak ama az kazanacak, iki katı kazanmayacak. Hale 3 liraya gelen domates pazarda 10 lira olmayacak” ifadelerini kullandı. YAĞMUR ÜSTÜNDAĞ
Aydınlık
