Diyanet İşleri Başkanlığı’nın geçtiğimiz hafta sosyal medya hesapları üzerinden de yayınladığı, cep telefonuyla uğraşmaktan kendisine ilgi göstermeyen bir kocayı ele alan kamu spotu, kurumun harcamalarını bir kez daha gündeme getirdi. BirGün gazetesinin haberine göre, Diyanet videonun yapımı için ihaleye çıkmış ve işi 295 bin TL karşılığı Mois İletişim & Etkinlik Yönetimi kazanmıştı.  

İddia diğer haber sitelerinde de yer aldı ve sosyal medyada da hızla yayıldı. Armağan Çağlayan, Diyanet’in “kazıklandığını” ve filmin en fazla 25 bin liraya mal edilebileceğini söyledi. Prodüksiyon bedelini gazeteci Cüneyt Özdemir de gündeme getirdi ve filmin maliyetinin 30 bin liradan fazla olmayacağını öne sürdü. Yalnız Çağlayan’ın tweeti 27 binden fazla beğeni aldı. 

Ancak Diyanet İşleri Başkanlığı’nın tek bir videounun yapımı için 295 bin lira ödediği bilgisi gerçeği yansıtmıyor. İhale Diyanet’in Mevlidi Nebi Haftası için düzenlediği iletişim faaliyetlerinin tümünü kapsıyor. İhaleyi alan ajansın başkanı Teyit’e yürütülen kampanya kapsamında, sekiz kalem altında 80 parça iş yapıldığını aktardı.

295 bin lira toplam ihale bedeli 

İletişim faaliyetlerinin tamamını kapsayan ihale bilgisi doğru. Elektronik Kamu Alımları Platformu’ndan (EKAP) Diyanet’in 2019/505126 sayılı ihalesini Mois’in iddia edilen bedelle aldığını doğrulayabiliyoruz. Nitekim Mois’in kendi internet sitesinde de Diyanet İşleri Başkanlığı hizmet verilen markalar arasında sayılıyor. 

Diğer yandan hem ihale dokümanından, hem de bu yılki teması “Peygamberimiz ve Aile” olarak belirlenen Mevlidi Nebi Haftası için yapılan diğer etkinlikleri izleyerek, 295 bin liralık bedelin, tek bir video yapımı değil, bir dizi hizmet için ödendiğini doğrulayabiliyoruz. Diyanet ihaleyi, 2019 yılı Mevlidi Nebi Haftası konsept üretim, görsel tasarım ve kampanya filmleri yapımı işlerinin tamamı için açmış. Yalnız sosyal medyadan yayınlanan dört film var. Orijinal Birgün haberinde de, bedelin tek bir video için ödendiğine dair bir ibare yer almıyor. 

Konunun gündeme gelmesine neden olan “Telefonun değil, eşinin yüzüne bak!” videosunun yanı sıra Diyanet, “Online oynama, onunla oyna!”, “Fenomen olma, iyi ebeveyn ol!” ve “Hesap açma, ailene kucak aç!” sloganlarıyla üç video daha yayınladı. 

295 bin TL sekiz kalem iş için ödendi 

Diyanet İşleri Başkanlığı da konuyla ilgili resmi bir açıklama yaptı ve ihale bedelinin hizmet alımının tamamını kapsadığını söyledi. Teyit telefonla ihaleyi alan Mois’in ajans başkanı Burak Özcan’a ulaştı. Özcan da 295 bin liralık ihale bedelinin tek bir video değil, bir dizi iletişim hizmetini kapsadığını doğruladı. Özcan’ın Teyit’e verdiği bilgilere göre, alınan ihaleyle yürütülen kampanya kapsamında, sekiz kalem altında 80 parça iş yapıldı. Özcan bu kalemleri, basın toplantısı organizasyonu, yaratıcı metinlerin üretilmesi, afiş tasarımları, uzun sinevizyon filmi, dört kısa film, outdoor uygulama tasarımları, çizgi altı tasarımlar ve afişlerin animasyon videoya çevrilmesi olarak özetledi. Diğer yandan iddialara yol açan filmin tek başına maliyetiyle ilgili bir bilgi paylaşmadı. 

Peki bu sekiz kalem iş için ödenen miktar piyasa koşullarının üzerinde mi?

Teyit’in telefonla görüş aldığı reklam prodüktörleri, iddialara konu olan film özelinde tahmini bütçenin en fazla 50 bin lira olabileceğini söyledi. Buna göre, tek bir mekanda, amatör oyuncularla çekilen, herhangi bir görsel efekt içermeyen, karmaşık bir senaryosu da olmayan film için, yıldız yönetmenlerle çalışılmadığı sürece ödenecek ücret bundan fazla olamaz. Belli maliyetler sabit tutulacağından dört filme ödenecek bedelin ise en cömert koşullarda bile 120 bin liradan fazla olmaması gerekir. 

Yapılan afiş tasarımlarından biri 

Diğer kalemlerin yaklaşık maliyetlerini hesaplamak için ulaştığımız benzer nitelikte bir ajans sorumlusu ise, yapılan işlerden, basın toplantısı hariç tahmini bir bütçe çıkarılabileceğini ve yaklaşık maliyetin 50 bin lira civarı olacağını söyledi. Basın toplantısının maliyeti ise kaç kişinin katıldığı ve paketin içeriğine göre ciddi değişiklikler gösterebiliyor. Görüş aldığımız uzmanlar sektörde ortalama kâr marjının yüzde 2030 arasında değiştiğini, ancak yüzde 100’e çıkmasının önünde bir engel olmadığını da ekledi. Bütün bu bilgileri alt alta koyarak yaklaşık bir hesap yaparsak şöyle bir tabloyla karşılaşıyoruz. 

Bu hizmetin alımının gerekliliği, üretimin kalitesi ya da içeriği tartışması dışarıda bırakılarak reklam prodüktörlerinin uzmanlıklarına dayanan hesaplamalar yapıldığında, işin piyasadaki yaklaşık fiyatlara göre ihale edildiği söylenebilir.

Ne olmuştu? 

Kurumun Mevlidi Nebi Haftası münasebetiyle yayınladığı video, amatör bulunmuş ve toplumsal cinsiyet rollerini yeniden ürettiği belirtilerek eleştirilmişti. Maliyetiyle ilgili iddialar da tartışmayı besledi. Tepkilerin yükselmesi üzerine Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, Adıyaman’da katıldığı “Peygamberimiz ve Aile” konulu konferansta konuyla ilgili eleştirilere şöyle yanıt vermişti: “Bir kamu spotu hazırladık. Bunu da hazmedemediler. Bununla ilgili meclise önerge bile verdiler. Bizim geleneğimizde eşler birbirine hizmet etmeyecek mi? Kadın kocasına bir çay getirmiş, bir kek getirmiş… Buna bile tahammül edemiyorlar. Getirmeyecekmiş efendim! Öyle şey olur mu? Bizim medeniyetimizde kadın görevini yapacak, erkek görevini yapacak. Aile bağları bu şekilde yok edilmeye çalışıyor. Bizim bu anlayışımızın dışında olan kesimler sürekli bir şeyler pompalamaya çalışıyor, kötülükleri artırmaya ve bağlarımızı zayıflatmaya çalışıyor.

Sonuç olarak Diyanet İşleri Başkanlığı’nın tek bir videonun yapımı için 295 bin TL ödediği bilgisi doğru değil. Diyanet bu parayı, bir dizi toptan hizmet almak için ödemiş. İddia bu haliyle yanlış bilginin yedi türünden “bağlamından koparma”ya örnek.