Marmara Denizi’nde dün 5.8 büyüklüğünde deprem meydana geldi. İstanbul ve çevre illerde hissedilen depremin ardından vatandaşlar sokağa döküldü. İstanbul, Kocaeli ve Bursa’da okullar tatil edildi. Depremde can kaybı yaşanmazken, bazı evlerde hasar meydana geldiği belirlendi. İstanbul Avcılar’da bir caminin minaresi yıkıldı. Depremin ardından GSM operatörleri kilitlendi. En büyüğü 4.1 olan çok sayıda artçı meydana geldi. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü’nden yapılan açıklamada depremin Silivri’nin yaklaşık 20 kilometre açığında ve 13 kilometre derinlikte meydana geldiği bildirildi. Enstitünün müdür yardımcısı Aslı Doğru, “Bütün bilim insanlarının ortak bir görüşü var, Marmara Denizi’nde Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın enerji biriktirdiği yönünde. Marmara Denizi’nde büyük bir deprem bekliyoruz. Ancak şu an itibarı ile bu depremin, onun öncüsü olduğunu söyleyebilmemiz mümkün değil. Tabi ki herkes teyakkuzda olsun, vatandaşlarımız tedbirli olsun” dedi. Enstütüde yönetim kurulu üyesi Doç. Dr. Fatih Doğru, “Son 20 yıldır bölgede buna benzer bir deprem aktivitesi yaşanmamıştı. Bu açıdan temkinli olmamız gerekiyor” dedi.
UYARILARA KULAKLAR TIKALI
Marmara Bölgesi’ndeki 11 ilde 25 milyon insan yaşıyor. Yaklaşık 6 milyon konut var. Uzmanlar gün aşırı yetkililere büyük İstanbul depremi için önlem alın çağrısı yapıyor. Ancak kulaklar tıkalı! Dün İstanbul’u sokağa döken depremin ardından, ‘depreme hazır mıyız’ sorusu tekrar gündeme geldi. Toplanma alanlarının ranta kurban edilmesi, afet eğitimi, GSM operatörlerinin yetersiz alt yapısı, trafik sorunu gibi birçok konu çözüm bekliyor.
MASTER DEPREM PLANLARI GÜNCELLENSİN!
Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Başkanı Hasan Sözbir, yapılması gereken ilk işin deprem master planlarının güncellenmesi olduğunu söyledi. İl ve ilçe düzeyinde hazırlanacak planlarla, olası depremde hangi fayın kırılacağı, nerelerde hasar oluşabileceği belirlenebilecek. Sözbir, şu örnekleri verdi:
“Ambulansların nerelere taşınacağı, yangın olursa itfaiyenin hangi yoldan gideceği bu planlarda bellidir. Trafik sorunu ve halkın nerede toplanacağını içeren bu planlar düzenlenirse bütün önlemler alınmış oluyor. En büyük eksikliğimiz, üniversiteler, yerel yönetimler ve devlet üçlüsünün birlikte çalışması. Master plan doğru hazırlanırsa, deprem sırasında ve sonrasında yapılması gerekenler ortaya çıkmış oluyor. Halk da ne yapacağını biliyor.”
Binalarda deprem dayanıklılığının kontrol edilmesi gerektiğine dikkat çeken Sözbir, “6.5 büyüklüğünde bir depreme binanın dayanıp dayanamayacağını bilebiliyoruz. Hasar görme olasılığı yüksekse o binayı ya iyileştiriyoruz ya da yıkıyoruz” dedi.
FAY DERİNE DOĞRU KIRILIYOR
Deprem uzmanı Prof. Dr. Doğan Perinçek, geçen günlerde meydana gelen depremin öncü olduğunu daha önce söylediğini bildirerek, şöyle konuştu:
“Bu kadar geç beklemiyorduk bu depremi. Eğer öncü depremden sonra ana deprem olacaksa 24 saat sonra 40 saat sonra olmaz. Bir saat içinde olur. Bu sürpriz oldu. İlk 4.6 deprem, 5.6 km’de oldu. Ondan sonraki artçılar 7 km derinliğe kadar ulaştı. Fay derine doğru kırılmaya devam etti. Bugünkü de 7 km derinlikte. Derine doğru kırılıyor. Deprem komşu fayları tetikleyebilir. Tetiklerse 7’den büyük deprem bekleniyor. İstanbul halkının çok dikkatli olması gerekiyor.”
‘KIRSAL KESİMDE HASAR OLUŞTURUR’
Yıldız Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Şükrü Ersoy ise depremin kısa sürdüğünü söyledi. Kırsal kesimlerde hasar oluşabileceğine dikkat çeken Ersoy, şöyle sürdürdü:
“Silivri çevresindeki kötü yapılar etkilenmiş olabilir. 4,6 büyüklüğündeki deprem kuzey Anadolu fayının tam üstündeydi ama bu da Silivri açıklarında olduğu için büyük ihtimalle aynı fay üzerindedir. 5.8’lik bir depremin olması biraz endişelendirdi beni açıkçası. Öncü mü yoksa müstakil bir deprem mi bunu bilme şansımız yok.”
‘ARTÇILAR SÜRECEK’
Kızılay Başkanı Kerem Kınık, “İstanbul’da meydana gelen depremin ardından hasarlı binalara karşı uyardı. Orta büyüklükte bir deprem ve bir iki hafta bu hatta artçılar (4 ve üzeri) sürebilir” dedi. AFAD Deprem Daire Başkanı Murat Nurlu, hasarlı binalarda oturanların evlerine girmemesini isteyerek, “Tedbirli olalım artçılar sürecektir. Hasarlı binalarımız varsa lütfen içeriye girmeyelim. Yetkililerin açıklamalarına göre hareket edelim” diye konuştu.
‘BÜYÜK DEPREMİ ENGELLEMEZ’
İstanbul Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Okan Tüysüz, “Üzerinde deprem beklentisi olan fayın ve çevresindeki fayların meydana getirdiği bir deprem. Örneğin 4.5’lik bir depremden 31 tane olursa 5,5’lik depremi, bin tane olursa da 6.5’lik bir depremi engeller. Onun enerjisini boşaltır. Dolayısıyla olan bir depremin büyük bir depremi engellemesi ya da onun olmasını engellemesi gibi bir durum söz konusu değil” diye konuştu.
VATAN PARTİSİ UYARMIŞTI
Yerel seçimlerde Vatan Partisi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı olan Mustafa İlker Yücel, Üsküdar’daki Ünalan metro çıkışında partisinin “Kırmızı İstanbul” projesini açıklamıştı. Bilim insanlarının 7 şiddetini aşan bir depremde İstanbul’da 50 bini aşkın binada tamamen, 100 bine yakınında ağır, 200 bininde de orta hasar görüleceğini öngördüğünü hatırlatan Yücel, Vatan Partisi yönetiminde İBB’nin alacağı önlemleri anlatmıştı:
“Afet yönetiminin amacı, ‘insanları nasıl enkaz altından kurtarırız’ değil; ‘insanlar nasıl enkaz altında kalmaz?’ diye çalışmaktır. Deprem toplanma alanlarının akıbeti, bir başka ifadeyle, bu alanların yapılaşmaya açılması, mevcut anlayışın insan hayatını ve deprem tehlikesini değil, kentsel rantı önemsediğini gösteriyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Deprem ve Doğal Afet Komisyonu, 2016 Aralık ayında hazırladığı rapora göre 470 deprem toplanma alanı 77’ye düştü. Olası İstanbul depreminden sonra ilk anda en az 10 milyon insan evine girmek istemeyecektir. İstanbul’da nereye çadır kuracağız! İBB gerekli önlemleri almak için radikal adımlar atacaktır. Dünya ölçeğinde trafiği en problemli kentlerden biri olan İstanbul için de deprem sonrası müdahale olanaklarının önündeki en ciddi engel ulaşım olarak öngörülmektedir. İstanbul’un trafik sorunu, deprem sonrası müdahale olanaklarının önündeki ciddi engellerdendir. Acil durum yolları hızla gözden geçirilecek ve gerekli önlemler alınacaktır. Afet odaklı harcamalar bütçelerde ‘dengeleri bozan bir gider kalemi’ olarak görülmektedir. İBB halkın güvenliği için masraftan kaçmayacaktır.
“Yerel yönetimlerde (Belediye ve il Özel İdareleri) başta Jeoloji Mühendisi olmak üzere mühendis, mimar ve plancı istihdamı zorunlu hale getirilmelidir. İlköğretimden başlamak üzere jeoloji ve deprem bilinci dersi eğitim programı kapsamına alınmalı, örgün ve yaygın eğitim sisteminin her aşamasına afet olgusu entegre edilmelidir. İBB deprem bilinci eğitimini okullarda vermek için MEB’le özel bir plan hazırlayacaktır.”
'CİDDİ BİR İKAZ ALDIK'
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, Avcılar ve Sarıyer’deki minarelerin üst noktasındaki devrilmenin dışında yapı yıkımlarıyla ilgili ihbarların asılsız çıktığını söyledi. İmamoğlu şöyle konuştu: “Depreme hazırlık yapılmazsa binalarımızla ilgili sıkıntılar can kaybına sebep oluyor. İstanbul’da afete hazırlık noktasında hazırladığımız uygulamayı devreye almak için çalışmalarımız bitmek üzere. İstanbul’da yeni 859 adet deprem toplanma yeri tespit ettik. Bunların hazırlık çalışmalarını yapacağız. İstanbul’un merkezi ilçelerinde Fatih’ten Şişli’ye, Beyoğlu’na, Beşiktaş’a, Üsküdar’a, Kadıköy’e varıncaya kadar çalışmalarımız var. Bütün bunlar bir yana bugün ciddi bir ikaz almış durumundayız. Bu ikazı milletçe değerlendirmekle mesuluz.”
DEPREM ANINDA NE YAPILMALI?
Deprem anında yapılması gerekenlerle ilgili Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) önerileri şöyle:
Bina içinde bulunanlar kesinlikle panik yapmamalı. Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere gibi eşyalardan uzak durmalı. Sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına ya da dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek veya uzanarak “hayat üçgeni” oluşturulmalı.
Başınızı iki elinizin arasına alarak veya bir koruyucu (yastık, kitap vb.) malzeme ile koruyun. Sarsıntı geçene dek bekleyin. Güvenli bir yer bulup, ‘diz üstü çök, baş ve enseyi koruyacak şekilde kapan, düşmemek için sabit bir yere tutun’ hareketini yapın. Deprem sırasında sarsıntı durana kadar olduğunuz yerde kalın.
Yaralanmaların çoğunluğu bina içinde hareket ederken veya dışarı çıkmaya çalışırken olur. Deprem sırasında merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşulmaması, sarsıntı bitene kadar içeride kalınması ve bu esnada bulunulan binanın terk edilmemesi gerekiyor. Cam, pencere, dışarıya bakan duvar ve kapılardan, aydınlatma tesisatı veya armatürü gibi düşebilecek her tür eşyadan uzak durulmalı, balkona çıkılmamalı, balkon ve pencerelerden atlanmamalı ve asansör kullanılmamalı.
Acil durum ve yangınları bildirmek dışında telefonlar kullanılmamalı, elektrik düğmelerine dokunulmamalı. Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz, su vanaları kapatılmalı.
Deprem anında açık alandaysanız deniz kıyısından, enerji hatları ve direklerinden, ağaçlardan, diğer binalardan ve duvar diplerinden uzaklaşın.
Deprem öncesi, anında ve sonrasında alınabilecek önlemlere ilişkin ayrıntılı bilgiye AFAD’ın internet sitesinden ulaşılabiliyor.
