RECEP ERÇİN

Rusya'nın Ukrayna operasyonu sürerken enerji, metalik maden, tahıl ve petrol fiyatlarını hızla yükseliyor. Brent petrolün varil fiyatı dün 114 doları gördü. Gelişmelerin etkisiyle Türk lirası üzerinde baskı oluştu. Dolar kuru 14.20 TL'nin üzerinde seyrediyor. Avrupa ise enerjide alternatif arıyor. Ancak tam kapasite LNG'ye geçilse bile ihtiyacın yüzde 40'ı ediyor. Rusya'ya bağımlılık ister istemez uzun yıllar sürecek. Bu yüzden Rusya'nın tamamen sistem dışına atılması mümkün değil. Savaş kaynaklı riskler Avrupa başta olmak üzere bütün dünya ekonomileri sarsacak.

NOTÇU LOBİ DEVREDE

Avrupa’da dün doğal gaz vadeli kontratlarında fiyat artışı sürdü. ABD cephesinde yaptırımların enerjiyi de kapsayacak şekilde genişletileceği bunun karşılığında Rusya'nın gaz ve petrol tedariği kesintisine gideceği endişe var. Yatırım bankası JPMorgan, mevcut durumun sürmesi sonucunda petrolün varil fiyatının 185 dolar olabileceği tahmini yaptı. Petrol fiyatlarındaki bu yükselişin yanında tahıl ve metalik cevherlerdeki yükselişler bütün dünyada yükselen enflasyonu daha da körükleyecek.

Batılı kredi kuruluşları ise Rusya'nın notunu düşürme yarışına girdi. Fitch ve Moody's perşembe günü Rusya'nın kredi notunu 'çöp' statüsüne düşürmüştü. S&P ise bir hafta içinde iki kez not indirimi yaparak Rusya'yı kredi verilemez not seviyesine çekti. Rusya borsası dün beşinci günde de işlemlere açılmadı. Moskova borsası 58 Mart’ta tüm piyasalarda işlem olmayacağını bildirdi. Ülkede döviz işlemlerine yönelik de kısıtlamalar getirildi.

BATI'DAN FİRMALARA BASKI

Doğu Avrupa, Rus coğrafyası ve Türk cumhuriyetlerinden gelen sipariş iptalleri Türk ihracatçıların moralini bozdu. Alacak tahsilatı ve "ödeme nasıl yapılacak"tan ziyade ham madde tedariğinin kesilmesi ve sipariş iptalleri öne çıkıyor. Konuştuğumuz ihracatçılar şu bilgileri verdiler: “Yassı çelik tedariğinde sıkıntı var. Birçok beyaz eşya üreticisi ara malı tedarik etmekte zorlanıyor. Sipariş iptali yaşıyoruz. Rusya ve Ukrayna, bizim hem ham madde aldığımız hem de ürün gönderdiğimiz ülkeler. Rusya, Ukrayna dışına Türk Cumhuriyetlerinde ve Balkan ülkelerinde de sipariş iptalleri var.”

Yabancı ortaklığı bulunan Türk üreticilerin Rusya'ya tedarik sağlaması engellendi. Konuştuğumuz firma yetkilileri, “İngiltere mal gönderimini durdurdu. Rusya'dan alacakların nasıl tahsil edileceği konusunu görüşüyoruz. Sadece ortak oldukları üreticilerin değil aynı zamanda bayilerin de ürün göndermesine yasak getirildi. Batı'nın yaptırım uyguladığı Rusya Federasyonu, Ukrayna'dan özerkliğini ilan eden iki bölge ve Kırım listeye dahil. Bunun yanında Avrupalı finans kurumlarının yaptırım uyguladığı kişi ve şirketler de tedarik yasaklandı.” bilgisini verdi.

SAĞLIKTA 50 MİLYONLUK KAYIP

Türk Sağlık Turizmi Derneği (TÜSATDER) Başkanı ve Dr. Terziler Exclusive Clinic Yönetim Kurulu Başkanı Servet Terziler, "Yılın geri kalan dönemi için Rusya'dan yaklaşık 20 bin sağlık turisti bekliyorduk. Kişi başı harcamaları ortalama 2 bin 500 dolar olarak düşündüğümüzde sadece Rusya kaynaklı sağlık turizminde ülkemizin kaybı 50 milyon dolar civarında olacak." dedi.

Terziler, şu ifadeleri kullandı: "RusyaUkrayna savaşı sadece bizi değil, Rusya'nın ticari ilişkisi olduğu tüm ülkeleri olumsuz etkiliyor. Rusya'ya uygulanan yaptırımlar ve rubledeki değer kaybı ülkedeki insanların tüketim eğilimlerini de değiştiriyor. Rusya, Türkiye için hem genel turizm hem de sağlık turizmi özelinde çok önemli bir pazar. Bu durum ülkemize döviz girdisi anlamında elbette olumsuz yansıyacak ancak her şeyden önce savaşın bir an önce bitmesini ve Ukrayna halkının bir an önce gündelik hayata dönmesini temenni ediyorum."

BİR MİLYAR DOLARLIK RİSK

Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) aylık sektör raporunda, Türkiye’nin Rusya, Ukrayna ve Belarus’a yaptığı inşaat malzemeleri ihracat verileri yer aldı. Buna göre Türkiye’nin 2021 yılında inşaat malzemeleri ihracatı Rusya’ya 524.1 milyon dolar, Ukrayna’ya 372.5 milyon dolar ve Belarus’a ise 40 milyon dolar. Raporda, “Ülkemizin bu üç ülkeye toplam ihracatı 2021 yılında 937 milyon dolar. 2021 yılındaki toplam 30.8 milyar dolar tutarındaki inşaat malzemesi ihracatı içinde bu üç ülkeye yönelik ihracat yüzde 3 pay aldı. Türk inşaat malzemeleri sanayisi açısından bu yüzde 3’lük pay, başka pazarlardan karşılanabilir bir büyüklük olarak değerlendiriliyor. Öte yandan bu ülkelerde yürütülen büyük ölçekli müteahhitlik işleri bulunuyor ve işlerin geleceği şimdilik belirsizliğini koruyor. Yine bu ülkelerden yapılan inşaat malzemeleri üretiminde kullanılan alüminyum başta olmak üzere metaller, bakır, pik demir, kil, kimyasallar gibi girdilerin ithalatında yaşanacak sorunlar da inşaat malzemeleri sanayini olumsuz etkileyecek unsurlar olarak karşımızda duruyor.”

BAKAN NEBATİ: SÜRESİ VE BOYUTU ÖNEMLİ

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, RusyaUkrayna krizine ilişkin, "Elbette arzu etmediğimiz bu jeopolitik gerginliğin ekonomimiz üzerindeki etkisinde savaşın süresi ve boyutu önem taşımaktadır. Bu savaşın en kısa zamanda sona ermesi en büyük dileğimiz" dedi. Anadolu Ajansı'nın sorularını yanıtlayan Bakan Nebati, "Enerji ithalatçısı olan ülkemiz için petrol ve doğal gaz başta olmak üzere enerji fiyatlarının yükselmesi ve diğer emtia fiyatlarındaki artışın cari işlemler dengesi ve enflasyon üzerinde olumsuz etkileri olmaktadır." ifadelerini kullandı. Bakan Nebati ayrıca, kur korumalı mevduat hesaplarındaki toplam tutarın 535 milyar liraya ulaştığını söyledi.