Fener Rum Patriği Bartholomeos, Rus Patrikhanesi’ni “milliyetçi” olmakla eleştirdi. 2021’den beri Afrika’da temsilciliği bulunan Rus Patrikhanesi’nin faaliyetlerine tepki gösteren Bartholomeos, Ortodoks Kilisesi’nin “milliyetçi ideolojinin giderek artan ölümcül kanseriyle karşı karşıya olduğunu” belirtti. “Milliyetçilik” tehlikesine dikkat çeken Bartholomeos’un 2019’da Ukrayna Kilisesi’nin Rusya’dan ayrılarak kurulmasına onay vermiş, etnik bölünmeyi desteklemişti.

İskenderiye Rum Ortodoks Patriği Theodore’un Afrika’daki Rus faaliyetlerini eleştiren mektubuna yanıt veren Bartholomeos, etnofletizmin (milliyetçilik) kilise için ciddi tehlike olduğunu ileri sürdü.

Rusya’yı Afrika’da işgalci olmakla suçlayan Bartholomeos, Rusya’nın kilise düzenine saygısızlık ettiğini iddia etti.

Rus Kilisesi'nin İskenderiye Patrikhanesi'nin sınırlarına “tecavüz” ettiğini söyleyen Bartholomeos, Moskova Patrikhanesi yöneticilerinin, ağır dinsel suç işlediğini savundu.

İSKENDERİYE’YE ‘YALNIZ DEĞİLSİNİZ’ MESAJI

“Utanmadan önce Rus, sonra Ortodoks olduklarını ilan ediyorlar. Eskiden beri, kendilerine gerçekten teslim edilen kilise düzenini, giysileri, gelenekleri, herkese farklı olduklarını ve üstün olduklarını açıkça göstermek için değiştirdiler.” diyen Partholomeos, Rusya’nın Ukrayna harekatı konusunda da şunları dile getirdi:

“Bugün, ülkelerinin toprak bütünlüğünü savunan Ortodoks Ukraynalılara karşı kutsal silahları, katil silahları memnuniyetle kutsuyorlar.”

Bartholomeos, İskenderiye Patriği'ne, İskenderiye Kilisesi'nin Rusya’ya karşı tek başına mücadele etmediğini belirterek onlara destek verdiklerini ifade etti.

DİNİ GELENEĞİ RUSYA BOZMUŞ!

Yetkisi olmadığı halde Rus Kilisesi’ni bölen Bartholomeos, Rusya’nın politikalarını “sapkınlık” diyerek aşağıladı.

Mektupta şu ifadeler yer aldı:

“Kendi kutsal rahiplik vaatlerine ihanet ediyorlar, ilan edilen tehlikeli vizyona ve Rus dünyasının sapkın idealine ve kutsal uluslarının düşmanlarına karşı ölümcül kutsal savaşa kutsal olmayan inanç yemini ediyorlar. Hiç çekinmeden ve çekinmeden önce Rus, sonra Ortodoks ilan ediyorlar.

“Uzun zamandan beri, orijinal dini düzeni, atadan kalma ibadeti ve ayin düzenini, dini ikonografi ve ilahi sanatları, dini mimariyi, hatta resmi makamları, dini gelenekleri bozdular.”

RUSYA ‘İNTİKAMCIYMIŞ’

Bartholomeos, Rusların intikamcı olduğunu iddia ederek, “İntikamcı bir şekilde, tüm Ortodoks Kilisesi’ni ifşa ederek, vaazdaki saygı ve ustalık konusundaki cevaplarımızı ortak mücadeleyi kesintiye uğratmaktadırlar.” dedi ve şunları ekledi:

“İnancımızın başı ve tamamlayıcısı olan Rabbimiz İsa Mesih ve ondan türeyen insan onuru, kişisel özgürlük, toplumların demokratik yönetimi ve halkların siyasi ve dini kendi kaderini tayin hakkı gibi evrensel olarak kabul gören değerler, İskenderiye Kilisesi Kutsal Sinodu’nun ilgili kararları tamamen haklı ve kanonik geleneğe uygundur.”

Bartholomeos’un mektupta “Ekümenik” sıfatını kullanması da dikkat çekti. Ekümeniklik, Lozan Barış Antlaşması’nda kaldırılmış ve patriğin yetkileri kısıtlanmıştı.

2021’DE TEMSİLCİLİK KURULDU

Rus Patrikhanesi Afrika Eksarhlığı (Temsilciliği), 29 Aralık 2021’de kuruldu. Gerekçe olarak da İskenderiye Patrikhanesi’nin Rus Patrikhanesi’nin bölünmesine destek vermesi gösterildi.

Fener Rum Patrikhanesi, 2019’da Rus Kilisesi’ni bölmek için Ukrayna Patrikliği’nin kuruluşuna izin verdi. İskenderiye Patrikhanesi de bölünmeyi desteklediğini açıkladı.

Ukrayna Patrikhanesi’nin kuruluşu, Batı’nın Rusya’ya karşı dini bir kışkırtma hamlesi olduğu şeklinde yorumlanmıştı.

Öte yandan Barholomeos’un yetkisi olmadığı halde Ukrayna Patrikhanesi’nin kuruluşuna onay vermesi, Lozan Barış Antlaşması’nı çiğnedi şeklinde değerlendirilmişti. Bunun üzerine Rusya, İskenderiye Patrikhanesi’nin Afrika’daki etkinliğine karşı kendi kilisesini kurmaya karar verdi.

Afrika Eksarhlığı Başkanı Konstantin Ostrovsky, 7 Şubat 2024’te Rusya resmi devlet ajansı Ria Novosti’ye yaptığı açıklamada şu bilgileri vermişti:

“Şu anda Afrika’da 218 rahip var. Bu rakam yakın gelecekte yukarı doğru değişecek. Bunlar Afrika'nın 17 ülkesinde bulunuyor ve 29 ülkeden topluluklara hizmet ediyorlar. Rahipler Rusya'dan gönderiliyor. 200'den fazla cemaat var.”

Kaan Arslan Aydınlık