Amerikan 'thinktank' kuruluşları “Atatürk, Nasır ve Bumedyen ‘kültleri’ önümüzde engel” diye yazmış; Graham Fullerler, bunu, “Atatürk’ün modası geçti” şeklinde ifade etmişti.

“Modası geçen” kurucu liderler şimdi yeniden tarih sahnesine çıkıyor.

Ülkemizde Atatürk Devrimlerine ihtiyacın artmasına koşut, Cezayir’de Huari Bumedyen, Burkina Faso’da Thomas Sankara, Gana’da Kwame Nkrumah, Mali’de Modibo Keita, Gine’de Ahmed Seku Ture, Tunus’ta Habib Burgiba gibi unutturulmak istenen kurucu liderler tekrar ülkelerinin umudu oluyor.

ALTMIŞ YILLIK KARŞI DEVRİMİN SONU

Afrika siyasi tarihi 60 yıllık döngülerle ilerliyor.

19001960’lar devrim.

19602020’ler karşıdevrim.

Ve şimdi, 60 yıllık yeni antiemperyalist, bu coğrafyanın diliyle PanAfrikacı, Sahel devrim volkanı patlaması yaşanıyor.

AFRİKA’DA İKİNCİ İSTİKLAL SAVAŞLARI

Afrika halkları 2. Dünya Savaşı’ndan sonra sömürgecilik düzenine isyan etti. 1960’lara gelindiğinde pek çok ülke, 'referandum'lar yoluyla 'devlet bağımsızlıklarını' kazandı.

Ne var ki, bu devletlerin 'istiklali tam' değildi. Bugün, altmış yıl aradan sonra bile, 2021 yılının Kasım ayında halen Fransız frangını para birimi olarak kullanıyorlar.

Merkez Bankaları yok. Döviz rezervleri Fransa Hazinesi'nde.

Dahası ulusal güvenlikleri Batı destekli cihatçı ve ayrılıkçı terör örgütlerince tehdit altında.

Ordularını kurmalarına, anadillerini geliştirmelerine izin verilmiyor.

Geçmişte sömürgeciliğe karşı çıkan Afrika kıtası şimdi 60 yıllık yenisömürgeci düzene isyan ediyor. Afrika devletlerinde “İkinci İstiklal Savaşları” yaşanıyor.

Fransız “Çekiç Güç”leri defoluyor. Macronlar artık Afrika’da istenmeyen adam.

BUMEDYEN, SANKARA, NKRUMAH KEYTA, TURE, BURGİBA’LAR DÖNEMİ

İşte bu süreçte, Bumedyen, Sankara, Nkrumah, Keyta, Ture, Burgiba gibi 'istiklali tam' vatan savunucusu isimler altmış yıllık karşıdevrimin ardından kurucu liderliklerini yaptıkları ülkelerde yenisömürgeciliğe karşı Afrika halklarını birleştiriyor. Afrika coğrafyasında hızla 'sağsol kavramları kalkıyor, yerini 'genişletilmiş Cumhur İttifakları' alıyor.

'Cumhur İttifakları' ABD ve Fransa darbeleriyle devrilen veya öldürülen liderlerinin mirasını program olarak benimsiyor, isimleri önemli yapılara verilerek Batı merkezlerine meydan okunuyor.

Afrika’nın İkinci İstiklal Savaşları’nda sömürgeci Batı’ya karşı bir yandan 'Cumhur İttifakları'nda büyük birliktelik sağlanırken, öte yandan, hükümet koalisyonlarında 'emekçi' partilerin ağırlığı artıyor.

BURKİNA CUMHUR İTTİFAKI

Pek çoğumuzun adını dahi bilmediği, haritada yerini işaretleyemeyeceği, anadillerindeki ifadesiyle “onurlu insanların vatanı” Burkina Faso, “Fransa Afrikası”nın örnek ve önder ülkesi.

Burkina, 2014 yılında MilletOrdu İttifakı’yla “İkinci Burkina Devrimi”ni gerçekleştirerek Afrika’da devrim dalgasına öncülük etti.

2014 yılında Başkent Ouagadougou’da bir milyon Burkinalı biraraya gelerek, 27 yıllık Fransa denetimine orduyla birlikte son verdi.

Toplumun yüzde yüzlere varan çoğunluğu “Cumhurbaşkanlığı Çoğunluk Partileri İttifakı” (APMP) çatısı altında toplandı.

SANKARACI PARTİLERİN BİRLEŞME KURULTAYI

Burkinalılar bir yandan Fransa’ya karşı Cumhur İttifakı’nda birleşirken, efsanevi liderleri Thomas Sankara politikalarını program edinmiş “Sankaracı” ve “İlerici” altı parti 30 Ekim1 Kasım 2021 tarihleri arasında “birleşme kurultaylarını” gerçekleştirerek, “Cumhur İttafakı”nın “emekçi” ayağını güçlendirdiler. 

Sankara’nın takipçilerinin kurduğu Yeniden Uyanış İçin Birlik / Sankaracı Parti (UNIR / PS) Genel Başkanı Bénéwendé Stanislas Sankara, 2017 yılındaki Meclis Başkanvekilliği görevini takiben 2020 yılında Konut Bakanlığı görevini üstlendi.

Birleşen altı parti içerisinde 2014 devriminin askeri komutanı ve 20142015 yıllarının başbakanı Yacouba Isaac Zida’nın partisi Refah İçin Yurtseverler Hareketi (MPS) de yer alıyor.

CEZAYİR'DE YENİBUMEDYANCILAR İKTİDARDA

19541962 yılları arasında nüfusu 8,5 milyon iken 1,5 milyon yurttaşını Fransız sömürgeciliğiyle mücadelede şehit veren Cezayir, Huari Bumedyen önderliğinde 19651978 yılları arasında milli egemenliği inşa yolunda önemli mevziler elde etti.

Ölümünü takibeden 40 yıl boyunca, ülkede Fransa etkisi yaşandı. 22 Şubat 2019’a gelindiğinde 13 milyon Cezayirli, ordusuyla birlikte ayağa kalkarak, yeni sömürgeciliğe karşı birleşti. Devrimin ardından 2020 yılında kurulan hükümet, 1978 yılına işaret ederek, programını, “Nerede kalmıştık?” diye açıkladı.

MALİ'DE MODIBO KEİTA

Modibo Keita. PanAfrikacı, yani Afrika Birliği yanlısı. Üçüncü Dünyacı. Sosyalist.

1960 yılında Mali’nin kurucu lideri ve ilk cumhurbaşkanı. 1968 yılında Fransa darbesiyle devrilir. 40 yıl boyunca, Keita “yasaklıdır.” 2010’lu yıllara gelindiğinde hava döner. Keita’nın bağımsızlık ve devletçihalkçı programı yeniden ülkenin gündemine gelir. 2015’lere gelindiğinde. “Modibo Keita belgeselleri” resmi televizyon ekranını süslemeye başlar. 18 Ağustos 2020 tarihine gelindiğinde, Bamako İstiklal Meydanı’nda MilletOrdu Devrimi kutlaması yapılır. 24 Mayıs 2021’de Fransız “hükümet darbesi” genç albaylarca bertaraf edilir. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 10 Haziran 2021 günü yaptığı açıklamayla, bölgede istenmediklerini ve yenildiklerini kabul etmek zorunda kalır, Barkan Gücü’ne ait üsleri kapatma ve Fransız askerlerini geri cekme kararı aldıklarını kabul eder.10 Haziran Zaferi, Avrasya Cephesi’nin Atlantik Cephesi’ne karşı Sahil Bölgesinin Türkiye, Rusya ve Çin destekli zaferidir. Macron’a meydan okuyan genç albaylar, 22 Eylul 2020 Mali Bağımsızlık Günü’nde Keita’nın eşinin evine topluca giderek, basına programlarının omurgasını “aile fotoğrafı” çekerek beyan ederler.

GANA: HER MİLLİ DEĞERE NKRUMAH ADI

Kwame Nkrumah. PanAfrikacılığın ideologu, sömürgeciliğe karşı mücadelenin sembolü. 19571960 yılları arasında başbakan. 1960 yılında bağımsızlığın lideri. 1968 yılında CIA darbesiyle devrildi. 650 bin üyeli partisi ve “Nkrumah” adı yasaklandı. 1980 askeri darbesinin lideri Jerry John Rawlings’in 2000 yılına uzanan yönetim yıllarında Nkrumah “kurucu baba” ünvanını yeniden kazanır. 1992’de başkent Akra’da mozolesi şehrin en dikkat çekici yapısı olarak inşa edilir. 2010 yılında bulunan petrol yataklarına Nkrumah’ın adı verilir. Nkrumah’ın 21 Eylül doğum günü “Kurucu Günü” olarak Gana halkının milli günü olarak kutlanıyor.

GİNE: FRANSACI DARBECİ BİLE TURE'NİN EVİNDE

Ahmet Seku Ture. Kurucu sosyalist cumhurbaşkanları arasında ölümüne kadar ülkesine hizmet eden bölgedeki tek lider.

1958 yılında “Fransa Afrikası”nda devlet bağımsızlığını ilk kazanan devletin önderi. 1984’te ölümüne kadar Fransa’nın ekonomik ve askeri darbelerine karşı ülkesini savundu. Bumedyen’le birlikte Afrika devrimlerine destek sunan, evsahipliği yapan lider.

1984’te ölümünü takiben iktidarı ele geçiren Fransa yanlısı darbeciler, “Ture” adını yasaklı ilan ederler, partisi kapatılır, yakınları hapse atılır.

2010 yılında Cumhurbaşkanı Alfa Konde’yle başlayan süreçte, Ture yeniden toplumun gündemindedir. Ture’nin oğlunun kurduğu parti, “Cumhur İttifakı”nda yer alır. 

“Ture”nin mirası o kadar güçlüdür ki, Eylül 2021’de darbe yapan Fransacı junta, meşruiyet kazanmak için Ture’nin eşini ziyaret etmek zorunda kalır.

TUNUS: 1959'A, BURGİBACILIĞA DÖNÜŞ

Tunus’un 'Müslüman Kardeşler' partisi Ennahda’nın Başkanı Raşid Gannuşi, 23 Eylül 2021 günü Fransız haber ajansı AFP’ye '1959 Anayasası’na geri döndük' diyerek, Tunus’taki yönelişi gayet güzel özetledi. Neden 1959 ve ne oldu 1959’da?

1959’da Fransa yenildi, Tunus sömürge olmaktan kurtuldu, Atatürk sevgisiyle tanınan 'Burgiba' iktidarı başladı.

2010 yılının 'Arap Baharı', 'Burgiba' devlet geleneğini hedef alıyordu. Cumhurbaşkanı Kays Sayid, “Yolsuzlukla ve devlet kurumlarının her tarafına yayılmış kaotik ortamla mücadele” sloganıyla “devletsizleştirme” yıkıcılığına karşı Burgiba geleneğini sürdürüyor.

Aydınlık