Sinciang Uygur Özerk Bölgesi’ne ilişkin Çin Yönetimi'ne ait resmi belge olduğu iddia edilen 403 sayfalık rapor, Amerika’nın New York Times (NYT) yayın organı tarafından önceki gün yayımlandı. Belge üzerinden Çin’in terörle mücadelesi manipüle edilmeye çalışılıyor. NYT haberinde, belge üzerinden Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı Xi Jinping’in konuşmaları yorumlanarak, Uygurlara yönelik büyük bir baskı ve kültürel asimilasyon yapıldığı iddia ediliyor. Örneğin, Başkan Xi’nin terörle mücadele bağlamında kullandığı ‘Merhamet etmeyin’ ifadeleri NYT tarafından Uygur Müslümanlarına karşı kullanılmış gibi gösterilmeye çalışılıyor.
1 Mart 2014’te Xi Jinping’in bölgeye ziyareti öncesinde bir tren istasyonunda teröristler 150’den fazla kişiyi bıçaklamış, 31 kişiyi ödürmüştü. 30 Nisan 2014’te ise bölgeye ziyareti sırasında teröristler tren istasyonunun çevresinde bombalı saldırı yaparak 80 kişinin yaralanmasına ve 1 kişinin ölmesine sebep olmuştu. Xi Jinping bu olayları anımsatarak, “kesinlikle merhamet göstermeden” “terörizme, sızmaya ve ayrılıkçılığa karşı mücadele” çağrısında bulunuyor. Yani ‘Merhamet göstermeyin’ ifadesi yüzlerce Uygur vatandaşına bıçakla ve bomba ile saldıran ve onları katleden terör unsurlarına karşı mücadele kapsamında kullanılıyor. Xi, bu saldırılardan sonra terörle mücadele yöntemlerinin geliştirilmesi gerektiğini ve teröristlere karşı daha sert olunmasını söyleyerek, ‘terörere merhamet gösterilmemeli’ ifadelerini kullanıyor.
Belgede geçen ‘diktatörlük organları’ ifadesi ise yine NYT tarafından Çin Anayasası'ndaki bağlamından kopuk olarak yorumlanmıştır. Çin Anayasası'na göre Çin Komünist Partisi (ÇKP) halkı temsil etmektedir ve gerici güçlere karşı halkın yetkisi ile ‘diktatörlük organlarını’ harekete geçirebilir. Anayasa'da Çin Halk Cumhuriyeti, “işçi sınıfının önderliğindeki halkın demokratik diktatörlüğü altında yönetilen, işçiler ve köylülerin ittifakına dayalı bir sosyalist devlet” şeklinde belirtilmiştir. Gericiliğe karşı halkın partisi ÇKP’nin tüm organları ile güç kullanma yetkisi vardır. Yani ‘diktatörlük organları’ ifadesi, meşruiyetini halktan alan devletin gücünün uygulanması anlamında kullanılmaktadır.
Xİ: İBADET HAKKINA SAYGI DUYUN
NYT: İSLAMI YOK EDİYORLAR
Ayrıca NYT yine aynı belgeler üzerinden yaptığı yorumlarda, Uygur bölgesinin büyük bir hapishaneye dönüştüğünü ve Xi’nin emri ile Müslümanlara baskı uygulandığını iddia ediyor. Oysa ki yayınlanan belgelerde, Xi, resmi görevlileri uyararak, Uygurlara karşı ayrımcılık yapılmaması gerektiğini vurguluyor ve halkın ibadet hakkına saygı gösterilmesi çağrısında bulunuyor. Uygur ile Hanlar arasındaki bölünme konusunda da uyarılarda bulunan Xi, etnik köken üzerinde egemenlik kurulmasına karşı çıkarak ‘İslam’ın tüm Çin’de yok edilmesi’ önerilerini reddettiklerini belirtiyor. Ayrılıkçı teröristlerin ‘İslam’ kimliğini kullanmasını temel alarak bunun üzerinden İslam'ın yok edilmesi tartışmaları yürütenlere dair ise, bu fikirleri ‘yanlış ve önyargılı’ bulduğunu söylüyor. Baskı uygulama ifadesini ise Radikal İslamcı teröre ve ayrılıkçılığa meyilli hareketler için kullanıyor. Dinci aşırıcılığı tehlikeli bulan, Uygurlu vatandaşlar üzerinde etki bıraktığını söyleyen Xi, terörizme kolayca evrilen bu fikirlerin tedavi edilmesi gerektiğini belirtiyor. Xi, şiddetin Sinciang’dan Çin’in diğer bölgelerine de sıçradığını söyleyerek, farklı etnik kökenlerden insanların birliğinin zarar görmesi noktasında uyarılarda bulunuyor. ABD’nin Afganistan’dan birliklerini çekmesinden sonra terör örgütlerinin Afganistan ve Pakistan sınırında konumlanabileceğini söyleyen Xi, Doğu Türkistan Terör Örgütleri'nin de Afganistan ve Suriye’de gerçek savaş eğitimi aldıklarını ve Sinciang’da bu terör saldırılarını yapabileceklerini belirterek, Sinciang Uygur Özerk Bölgesi’ndeki terörün dış kaynaklarına dikkat çekiyor.
ÇİN’İN TERÖRLE MÜCADELEDE BAŞARISI
Bu örneklerden de anlaşılacağı üzere, kaynağı belirsiz ve doğruluğu tartışmalı olan bu belge üzerinden New York Times gazetesi manipülasyon yaparak belgelerde açıkça terörle mücadeleye karşı kullanılan ifadeleri ve açıklanan politikaları, etnik bir kimliğe karşı ‘yok etme’ politikası olarak gösteriyor. Halbuki belgedeki konuşmalardan da anlaşılacağı üzere Çin Halk Cumhuriyeti terörle mücadelesinin dinsel ya da etnik bir grup ile anılmasına karşı çıkıyor ve ‘Terörizm bir din ya da etnik grupla bağlantılı değildir’ diyor.
Çin’de 1 Ocak 2016’da yürürlüğe giren “Ulusal Güvenlik Yasası”nda terörle mücadeleye ilişkin düzenlemeler şöyle ifade edilmektedir: “Çin’in terörle mücadele kapasitesi, uluslararası kamuoyu ile ortaklıklar gösterir. Bu ortaklıklar; terör eylemleri ve faaliyetlerinin keşfedilmesi, zapt edilmesi ve yok edilmesi ve terörün hareket alanının kapsamlı bir devlet müdahalesi ile kısıtlanmasıdır.”
Terörün yok edilmesi sadece Çin’in değil, başta Türkiye olmak üzere bu sorunu yaşayan bütün devletlerin temel güvenlik meselesidir. Nitekim Çin’de terörle mücadele konusunda alınan kararlı önlemlerden sonra özellikle de son üç yıldır Sinciang Uygur Özerk Bölgesi’nde tek bir terör olayı dahi yaşanmadığı belirtilmektedir.
ÇİN’DEN NYT HABERİNE YANIT
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Geng Shuang, dün yaptığı açıklamada NYT’nin haberine tepki gösterdi. Sözcü Geng Shuang, Uygurların yeniden eğitim kamplarına alınması konusunda, NYT’nin bunun gerisindeki nedenleri ve yoksulluğu, ayrılıkçılığı, dinci aşırılıkçılığı bitirmedeki başarısını görmezden geldiğini söyledi. Yeniden eğitim kamplarının devreye girdiği son üç yıl içinde ‘Sincang Uygur Özerk Bölgesi’nde tek bir terör saldırısı meydana gelmediğini’ ifade eden Sözcü, bunun politikanın doğruluğunu kanıtladığını vurguladı. NYT’nin haberini ‘karman çorman parçaların beceriksizce biraraya getirilmesi’ diye niteleyen ve bunlar üzerinden ‘seçmece yorumlamalar yapıldığını’ dile getiren Geng Shuang, ‘Çin’in Sincang’daki çabalarını karalamak için bu sözde iç belgelerin abartılarak sunulduğunu’ belirterek, bunun ‘gerisindeki gizli gündemin ne olduğunu’ sorguladı. Çin’in Sincang’da kalkınma ve refahı yaymaya yönelik politikalarını hayata geçirerek ‘iyi iş çıkarmaya’ devam edeceğini söyleyen Geng, “Sincang’ın süregiden refah, istikrar, etnik birlik ve toplumsal uyumu, belli bazı medya organları ve bireylerin suçlamalarının en güçlü şekilde tekzibidir” dedi.
ÇİN HÜKÜMET SÖZCÜSÜ: UYDURMA BELGE
Global Times gazetesinin aktardığına göre, Sinciang Hükümet Sözcüsü de şunları söyledi: “Sızdırıldığı iddia edilen ve NYT tarafından yayımlanan sözde belge, Çin karşıtı iç ve dış kuvvetler tarafından imal edilmiştir. Sözde belge yalanlarla dolu ve kötü niyetle hazırlanmış. İlgi toplamak için yalan haber üretmek, NYT’nin uyguladığı alışılagelmiş yöntemlerden. Bu gazete yalan haber yaptığı için bir dönem güven bunalımı yaşamıştı. Aynı hileleri yine kullanıyor. Ve bu adi eylemler, uluslararası kamuoyu tarafından her zaman küçümsenmiştir.”
SİNCİANG'DAKİ TERÖR OLAYLARI
* 5 Şubat 1992’de, Çin’in tamamı Bahar Şenliği'ni kutlarken, bir grup terörist Urumçi’de otobüslerde patlattıkları bombalarla 3 kişiyi öldürdü, 23 kişiyi yaraladı.
* 25 Şubat 1997’de “Doğu Türkistan” teröristleri, Urumçi’de 3 otobüsü havaya uçurarak 9 kişinin ölmesine, 68 kişinin ağır yaralanmasına neden oldu.
* 30 Temmuz 2011’de iki terörist Kaşgar İlinde, kalabalık bir caddede sürücüyü bıçaklayarak kaçırdıkları kamyonu kalabalığa sürdü, ardından halka bıçaklarıyla saldırdı. Bu olayda 8 kişi öldü ve 27 kişi yaralandı. Ertesi gün, bıçak kullanan teröristler rastgele Şiangşie Caddesi, Renmin Kuzey yolunda saldırdığı yayalardan 6’sını öldürdü, 15’ini yaraladı.
* 28 Şubat 2012’de dokuz bıçak kullanan teröristin Şingfu Yolu, Yecheng İlçesi, Kaşgar İli'nde vatandaşlara karşı yaptığı saldırı 15 ölüm ve 20 yaralanma ile sonuçlandı.
* 1 Mart 2014’te bıçak kullanan sekiz Sinciang teröristi Kunming Tren İstasyonu Meydanı ve bilet lobisinde yolculara saldırdı, arkasında 31 ölü ve 141 yaralı bıraktı.
* 30 Nisan 2014’te, Urumçi Tren İstasyonu'nun çıkışında iki terörist kalabalığa saklandı. Biri bıçakla insanlara saldırdı ve diğeri bavulunun içindeki bombayı patlattı, 3 kişi öldü, 79 kişi yaralandı.
* 22 Mayıs 2014 tarihinde, beş terörist Saybagh İlçesi, Urumçi Kuzey Park Yolu'nda sabah fuarının çitlerinden iki arazi aracını kalabalığın üstüne sürdü ve sonra bombaları patlattı, iddialara göre 39 kişi yaşamını yitirdi, 94 kişi yaralandı.
* 18 Eylül 2015 tarihinde, teröristler Aksu İli, Baicheng Kasabası'nda kömür madenine saldırarak 16 kişiyi öldürdü, 18 kişiyi de yaraladılar.
Çin’in teröre karşı kararlı mücadelesi sonucunda 3 yıldır bölgede tek bir terör olayı dahi yaşanmadı.
