Dünya genelinde Kovid19 nedeniyle vaka sayısı 237 bin 996’ya ulaşırken hayatını kaybedenlerin sayısı 9 bin 819 oldu. Salgının ortaya çıktığı söylenen Çin'in Wuhan kentinde mücadele başarıya ulaşıp karantina uygulamaları gevşetilirken, Dünya Sağlık Örgütü salgının merkezinin Avrupa'ya kaydığını açıkladı. Çin'in aldığı önlemler ve koronavirüse karşı mücadelesi tüm dünyada takdir ediliyor ve örnek alınıyor.

ABD'de ise Trump yönetimi yeterli önlemleri sağlayamamak ve salgını ciddiye almamakla eleştiriliyor. AB ülkeleri de kendi içine kapandı ve salgınla mücadelede birbirleriyle ilişkiden ve yardımdan kaçınıyor.

Çin hükümeti şimdiye kadar 82 ülkeye, Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) ve Afrika Birliği'ne yardım sağladı. Ve dünyanın dört bir yanına sağlık malzemelerinin yanı sıra koronavirüse karşı mücadelede başarılı olan doktorlarını da gönderiyor.

Bu tartışmalar devam ederken, ABD dış politikasına yön veren önemli yayın organlarından biri olan Foreign Affairs dergisinde Kurt M. Campbell ve Rush Doshi imzasıyla 'Koronavirüs küresel düzeni yeniden şekillendirebilir' başlıklı bir makale yayımlandı.18 Mart tarihinde yayımlanan makalenin alt başlığı ise şöyle: 'ABD düşerken, Çin uluslararası liderlik için manevra yapıyor.'

Makalede tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüsün, sağlık meselesine göre ikincil olmakla birlikte, uzun vadeli jeopolitik sonuçları da olacacağı belirtiliyor. Bu jeopolitik değişimin ise özellikle de ABD'nin küresel pozisyonunda yaşanabileceği vurgulanıyor.

Koronavirüs salgınının ABD'nin küresel pozisyonunda yaratacağı değişim ise şöyle tarif edililiyor: "Düzenin ilk başta kademeli olarak daha sonra ise tümden değişme eğilimi var. 1956'da Süveyş'teki başarısız müdahale İngiliz gücündeki bozulmayı göstermişti. Bugün de ABD'li politika yapıcılar durumu toparlamak için ayağa kalkmazsa, koronavirüs salgını ABD için başka bir 'Süveyş anı' olabilir."

'ABD ÇUVALLADI'

Şu an ABD'de bazı partizanlar dışında herkesin Washington'un ilk etapta çuvalladığını düşündüğü söylenen makalede, "Beyaz Saray ve İç Güvenlik Departmanı'ndan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) kadar önemli kurumların yanlış adımları, ABD yönetişiminin kapasitesine ve yeterliliğine olan güveni sarsmıştır" deniyor.

Trump'ın resmi açıklamalarının ve sabah erken attığı tivitlerin büyük oranda belirsizliğe ve kargaşanın yayılmasına hizmet ettiği kaydediliyor. Ayrıca ABD'de hem kamu hem de özel sektörün, test ve yanıt için gerekli araçları üretmek ve dağıtmak için hazırlıksız olduğu vurgulanıyor.

Pandeminin uluslararası olarak, Trump’ın tek başına gitme içgüdülerini güçlendirdiği ve Washington’un küresel bir krize önderlik etmeye nasıl hazırlıksız olduğunun ortaya çıktığı belirtiliyor.

'ABD TESTİ GEÇEMEDİ'

Koronavirüsün ABD'nin liderlik yeteneklerini test ettiği ve ABD'nin bu testi geçemediği şöyle ifade ediliyor: "Küresel bir lider olarak ABD'nin statüsü geçen on yıllardır sadece zenginlik ve güç üzerine değil aynı zamanda ABD iç yönetiminin küresel kamu mallarının sağlanmasından kaynaklı meşruiyeti ve küresel krizleri yönetebilme kabiliyeti üzerine de kuruluydu. Koronavirüs pandemisi ABD'nin bu alanlardaki liderliğini test etti ve Washington testi geçemedi."

'PEKİN HIZLI VE BECERİKLİ'

Makalede Washington sarsılırken, Pekin'in ise ABD hatalarının yarattığı açıktan yararlanmak için hızlı ve becerikli bir şekilde hareket ettiği ve salgına müdahalede kendini küresel lider olarak konumlandırmak için boşluğu doldurduğu belirtililiyor. Ve Pekin'in bu konudaki başarısı şöyle vurgulanıyor: "Kendi sistemini kurmaya, diğer ülkelere maddi yardım sağlamaya ve hatta diğer hükümetleri örgütlemeye çalışıyor."

'LİDERLİK YARIŞINDA DURUM DEĞİŞİYOR'

Diğer yandan salgından Pekin'i sorumlu tutan yazarlar bu durumun yine de liderlik yarışında başarılı Çin algısını değiştiremeyeceğini kaydediyor: "Sonuçta, Pekin’in kendi yanlış adımları, özellikle de salgının ciddiyetini ve yayılmasını örtme çabaları, şimdi dünyanın çoğunu etkileyen bu krizin yaratılmasına yardımcı oldu. Ancak yine de Pekin'in lider olarak görülmesi ve Washington'un aciz ya da gönülsüz görülmesi algısı ABD'nin küresel politikadaki konumunu ve yirmi birinci yüzyıldaki liderlik yarışını temelden değiştirebilir."

Koronavirüsün Pekin'in yanlış adımları sebebiyle yayıldığı iddia edilen makalede Çin'in bu durumu fırsata çevirdiği kaydediliyor: "Hayatın normale dönmesi ile birlikte (Çin'in verdiği istatistiklerin doğruluğu da bir soru işareti) Pekin, bu erken başarı işaretlerini daha büyük bir anlatıya dönüştürerel dünyanın geri kalanına yayın yapmak için çalışıyor."

Çin'in durumu lehine çevirebilmek için büyük bir propaganda yaptığı söylenen makalede, Pekin'in 'Vuhan'a viris ABD askerlerinden bulaştı' iddiasına da yer veriliyor. Bu iddia ise Pekin'in sorumluluğu üzerinden atma çabası olarak yorumlanıyor.

'KENDİ TALEPLERİNİ DAHİ KARŞILAYAMIYOR'

Çin'in bu krizle mücadele eden lider olarak öne çıkmasının birincil sebebi ise makalede şöyle ortaya koyuluyor: "Xi, küresel malları tedarik etmenin yükselen bir gücün liderliğini pekiştireceğinin farkında. Son birkaç yılını Çin'in küresel liderliğini güçlendirecek teorilere harcadı ve koronavirüs ile teoriyi hayata geçirme fırsatı buldu. Çin koronavirüse karşı ihtiyaç olan sağlık mazelemelerini krizin hemen başında satın aldı ve üretti. Şimdi ise onları başkalarına verecek konuma geldi. Dünyanın ihtiyaç duyduğu malzemelerin Çin'de üretilmesi ise Pekin'in maddi yardımdaki üstünlüğünü pekiştirdi. Böylece sağlık malzemeleri üzerinden dış politikada yeni bir kazanç elde etti. ABD ise aksine başka yerlere yardım sağlamayı bırakın kendi taleplerini karşılama kapasitesinden yoksun."

'TRUMP LİDERLİK EDEMİYOR'

Fakat sorun sadece ürün tedariki olmadığı belirtilerek Trump yönetimi eleştiriliyor. Trump yönetiminin, şimdiye kadar koronavirüse müdahale etmek için benzer bir liderlik çabasını reddettiği söyleniyor. Çin ve ABD'nin koordinasyon yeteneği ise şöyle karşılaştırılıyor: "Örneğin Washington, Avrupa'ye seyahat yasağı koymadan önce Avrupalı ​​müttefiklerine önceden haber vermemiş gibi görünüyor. Çin ise, aksine, düzinelerce ülkeyi ve yüzlerce yetkiliyi, genellikle video konferans yoluyla, ülkesinin hastalıkla mücadele konusundaki kendi deneyimleri ve çıkan dersler hakkındaki bilgileri paylaşmak üzere örgütlemeye yönelik güçlü bir diplomatik kampanya yürüttü."

'HALA TERSİNE ÇEVRİLEBİLİR...'

Diğer yandan tüm bu eksiklere rağmen Washington'un mevcut krizde durumu tersine çeviribileceği belirtiliyor: "Washington, bir liderden beklediği şeyi yapabileceğini kanıtlarsa hala akıntının yönünü değiştirebilir: sorunu evde yönetmek, küresel kamu malları sağlamak ve krizi küresel bazda koordine etmek."

Washington'un içinde bulunduğu durumdan kurtulabilmesi için ise Çin'le didişmek yerine işbirliğine gitmesi öneriliyor: "Bu liderlik, kimin krize daha iyi müdahale ettiğine ilişkin bir anlatı savaşı tarafından tüketilmek yerine, Çin ile etkili bir şekilde işbirliği yapmayı gerektirecektir. Virüsün kökenine dair bir retorik tartışmasına girmek çok az şey kazandırır. Washington gerektiğinde Çin'in suçlamalarına yanıt vermekle birlikte yine de kendisini Çin'in virüsün kökeni tartışmasına çekmesine direnmelidir."

'WASHINGTONPEKİN İŞBİRLİĞİ VURGUSU'

Makalenin sonunda ise küresel bazda koronavirüse karşı mücadelenin başarıya ulaşabilmesi için ABD ve Çin'in birlikte hareket etmesinin gerekliliği vurgulanıyor: "Washington ve Pekin birlikte hareket ederek dünyanın yararına bir çok şey yapabilir: Aşı araştırmalarını ve klinik araştırmaları ve mali değişimleri koordine etmek; bilgi paylaşımı; endüstriyel mobilizasyon üzerinde işbirliği yapmak (örneğin, kritik solunum komponentleri veya ventilatör parçaları üretmek için kullanılan makinelerde); ve başkalarına ortak yardım sunmak."

Koronavirüsün diğer küresel konularda da ABDÇin işbirliği için uyarıcı olabileceği not ediliyor.

Aydınlık