73. Dünya Sağlık Asamblesi 120 ülkenin ortak hareket ve işbirliği kararı ile sona erdi. Uluslararası kurumlar ve ülke liderleri ABD’nin tehditlerine tepki gösterdi. Trump sonuç bildirgesinde, Kovid19’a karşı geliştirilecek aşının küresel kamu hizmetine sunulması önerisine karşı çıktı
.Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) en üst karar alma organı olan 73. Dünya Sağlık Asamblesi (DSA) iki günlük toplantının ardından dün akşam sona erdi. Toplantı sonunda 120 ülke küresel ortak bir plan üzerinde mutabakat sağladı. Koronavirüs salgınına karşı ortak mücadele ve işbirliği kararı çıktı. ABD’nin saldırgan tutumları ve tehditleri ise sonuç vermedi.
194 ülke temsilcisinin katıldığı toplantı, Kovid19 için üretilecek aşı, ilaç ve diğer teknolojilerin küresel çapta "ortak erişiminin" ve "adil dağıtımının” sağlanması gündemi ile başlayıp, salgının sebep ve sonuçlarının daha iyi anlaşılabilmesi için önerilen ‘bağımsız soruşturma’ tartışmaları ile devam etti.
Birleşmiş Milletler’den Dünya Sağlık Örgütü’ne ve Avrupa Birliği’ne kadar uluslararası kurumlar ve ülkeler koronavirüse karşı ortak mücadele, dayanışma ve birlikte çözüm üretme vurgusu yaparken, ABD ise Çin ve DSÖ karşıtı söylemlerini devam ettirdi, fon kesme tehditlerini artırdı. ABD Başkanı Trump, aşının küresel kamu hizmetine sunulmasına karşı çıktı. ABD’nin bu tavrı toplantıda büyük tepki topladı.
Tarihinde ilk kez video konferans yöntemi ile toplanan Asamblenin ilk gününde konuşma yapan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, "Türkiye, potansiyel vakaları (Kovid19) en hızlı tespit eden ülkelerden biri olmuş ve erken evrede tedaviyi tek merkezden başlatarak önemli bir adım atmıştır" ifadelerini kullandı. Bakan Koca konuşmasında, küresel dayanışma ve işbirliği vurgusu yaptı.
KRİZ SAĞLIK SİSTEMLERİNİ SINAVA TABİ TUTTU
Koca, "Yıllardır teoride konuştuğumuz birçok konunun pratikteki acı gerçekleriyle yüzleştiğimiz farklı bir dönemden geçiyoruz. Bugüne kadar evrensel sağlık kapsayıcılığı, krizlere hazırlık gibi kavramlar, Asamblelerde hep tekrarladığımız konular oldu. Kovid19 pandemisi, bu kavramlar çerçevesinde hem ulusal sağlık sistemlerimizi hem de küresel sağlık yönetimini çok zorlu bir sınava tabi tutmuştur" diye konuştu.
Koca, salgındaki sınavda, gelişmişlik farkı gözetmeden hangi ülkenin daha iyi altyapıya sahip olduğu ve nasıl bir sağlık sistemi kurguladığının ortaya çıktığını vurguladı.
HIZLI TESPİT ERKEN TEDAVİ
Bakan Koca, konuşmasına şöyle devam etti:
"Türkiye, potansiyel vakaları en hızlı tespit eden ülkelerden biri olmuş ve erken evrede tedaviyi tek merkezden başlatarak önemli bir adım atmıştır. Bu sayede, bu süreci can kaybı ve sağlık sistemine etkileri bakımından en az zararla atlatan ülkelerin başındadır. Türkiye, öncelikle aldığı tedbirlerle hastalığın sınırlarından girmesini 3 ay ötelemeyi başarmış ve bu sürede sağlık sistemini salgına hazır hale getirmiştir."
Sağlık Bakanı Koca, halen Türkiye'de, hastanelerde yatak doluluk oranlarının yüzde 40'ın altında ve yoğun bakım doluluk oranın da yüzde 60'ın altında olduğunu vurguladı.
‘TARİHİ FIRSATI HARCAMAYALIM’
Türkiye'nin evrensel sağlık kapsayıcılığı altında tüm hizmetleri vatandaşlarına ücretsiz olarak sağlayan ender ülkelerden biri olduğunun altını çizen Koca, şunları kaydetti:
"Bilgi, deneyim ve birikimlerimizi karşılıklı paylaşmaya her daim hazırız. Kayıplarımızın derin üzüntüsünü yaşarken, daha sağlıklı bir geleceğin inşası adına Kovid19'un sunduğu tarihi dayanışma fırsatını, farklı ihtilaf ve mücadelelerle harcamamalıyız. Ülkemin her zaman bu anlayışla küresel dayanışma ve çözüm arayışlarının bir parçası olacağını ifade etmek isterim."
Xİ JİNPİNG’DEN ‘HAYATİ’ ÖNERİLER
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping de toplantıda gündem olan bir konuşma yaptı.
Xi, ‘Kovid19'la Dayanışma ve İş Birliğiyle Mücadele Ederek, Herkes İçin Küresel Bir Sağlık Topluluğu Oluşturmak" başlık konuşmasında salgının hala devam ettiğini ve yayıldığını belirterek, bunun önüne geçebilmek için önerilerde bulundu:
İNSAN HAYATI ÖNCELİKLİDİR
İlk olarak, Kovid19’ın kontrolü ve tedavisi için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız.
İnsan hayatını her zaman önceliğe koymalıyız, çünkü dünyada hiçbir şey insan yaşamından daha değerli değildir. En çok ihtiyaç duyulan yerlere tıbbi uzmanlar ve acil ihtiyaç duyulan malzemeleri dağıtmamız gerekiyor. Önleme, karantina, tespit, tedavi ve izleme gibi kilit alanlarda güçlü adımlar atmamız gerekiyor. Virüsün küresel yayılımını engellemek ve sınır ötesine geçişini durdurmak için elimizden gelenin en iyisini yapmak zorundayız.
DSÖ KÜRESEL MÜCADELEYE ÖNDERLİK ETMELİDİR
İkincisi, Dünya Sağlık Örgütü küresel müdahaleye öncülük etmelidir. Dr. Tedros önderliğinde DSÖ, COVID19'a küresel müdahalenin yönlendirilmesi ve ilerletilmesine büyük katkıda bulunmuştur. İyi çalışmaları uluslararası toplum tarafından alkışlandı. Bu kritik noktada, DSÖ'yü desteklemek, uluslararası işbirliğini ve hayatları kurtarmak için verilen mücadeleyi desteklemektir. Çin, uluslararası toplumu, virüsü yenmek için dünya çapında kaynakları seferber etmek amacıyla DSÖ'ye siyasi ve finansal desteği artırmaya çağırıyor.
AFRİKA’YA DESTEK ÇAĞRISI
Üçüncüsü, Afrika'ya daha fazla destek vermeliyiz. Gelişmekte olan ülkeler, özellikle Afrika ülkeleri, daha zayıf halk sağlığı sistemlerine sahiptir. Kapasite oluşturmalarına yardımcı olmak, Kovid19’a müdahalede birinci önceliğimiz olmalıdır. Dünyanın Afrika ülkelerine daha fazla maddi, teknolojik ve personel desteği sağlaması gerekiyor.
TARAFSIZ İNCELEME ÖNERİSİNE DESTEK
Dördüncü olarak, halk sağlığı alanında küresel yönetişimi güçlendirmeliyiz. Biz insanlar sonunda Kovid19 üzerinde hâkim olacağız. Yine de bu, büyük bir acil sağlık durumunun kapımızı çaldığı son zaman olmayabilir. Kovid19'un ortaya çıkardığı zayıflıklar ve eksiklikler göz önüne alındığında, kamu sağlığı güvenliği için yönetim sistemini iyileştirmemiz gerekmektedir. Halk sağlığı acil durumlarına daha hızlı yanıt vermeli ve küresel ve bölgesel salgın önleyici arz rezerv merkezleri kurmalıyız. Çin, deneyim ve eksikliklerin özetlenmesi için kontrol altına alındıktan sonra Kovid19'a verilen küresel yanıtın kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesi fikrini desteklemektedir. Bu çalışma DSÖ tarafından yönetilen ve objektif, tarafsız bir şekilde yürütülen bilim ve profesyonelliğe dayanmalıdır.
HERKES AŞIYA ULAŞACAK
Çin’de mevcut olduğunda Kovid19 aşısının geliştirilmesi ve dağıtılması, küresel düzeyde sunulacaktır. Bu, Çin'in gelişmekte olan ülkelerde aşıya erişilebilirliği ve aşının edinilebilirliğini sağlamaya katkısı olacaktır.
Çin’den ‘bağımsız soruşturma’ya tam destek
Toplantının kritik gündemlerinden biri de virüsün yayılması ile ilgili ‘bağımsız soruşturma’ yürütülmesi oldu. Avustralya, Hindistan, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık, Rusya, ve AB ülkeleri başta olmak üzere koronavirüse karşı alınan önlemlerin, yapılan çalışmaların incelenmesi ve nerede hata yapıldığının tespit edilmesi için Asambleye bir taslak metin sundu. Metinde Çin’e karşı herhangi bir suçlama yöneltilmediği kaydedildi. Çinli yetkililer de salgınla ilgili nesnel bir inceleme yürütülmesi konusunda yüzde yüz destek verdiklerini açıkladı. Çin Halk Cumhuriyeti öneri metnini imzaladı.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres de metne destek vererek, virüsün nerden kaynaklandığı, nasıl bu denli yayılabildiği konusunun incelenmesi gerektiğini belirtti. Guterres, “Ama şu an doğru zaman değil, bugün dünya virüsü durdurmak için işbirliği yapmalı” ifadelerini kullandı.
ABD ise koronavirüs salgını ile ilgili bağımsız araştırma yürütülmesi önerisinin de yer aldığı metne karşı çıktı.
KARAR VE HÜRRİYET ÇUVALLADI!
AB’nin bağımsız bir inceleme yürütülmesi için sunduğu ve Çin’in de destekleyip imzaladığı metni Türkiye’de Karar ve Hürriyet gazeteleri ise çarpıtarak haberleştirdi.
Karar gazetesi haberinde ‘Çin’den hesap sorma zamanı’ başlığı kullanırken, Hürriyet de ‘Çin’e karşı 120 ülkeden imza’ başlığını kullandı. Karar ve Hürriyet gazeteleri haber başlıkları ile ABD’nin Çin’e ve DSÖ’ye karşı suçlamalarını dile getirdi.
Çinli yetkililer ise aksine DSÖ önderliğinde yürütülecek bir araştırmanın ABD’nin iddialarını ve suçlamalarını çürütebileceği görüşünde.
TRUMP TEHDİT ETTİ: DÜNYA DSÖ'YÜ DESTEKLEDİ
ABD Başkanı Trump, esaslı reformlar yapmaması halinde Dünya Sağlık Örgütü'ne sağladığı fonları 30 gün sonra "kalıcı olarak" donduracağını açıkladı.
Trump, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus'a gönderdiği mektubu Twitter hesabından paylaştı.
ABD’nin, DSÖ’nün yeni tip koronavirüs (Kovid19) salgınıyla mücadelesi ve örgütün Çin ile ilişkilerini incelediğini belirten Trump, bu araştırma sonucunda bir dizi sonuca vardıklarını kaydetti. Çin’in virüs konusunda birçok delili saklamaya çalıştığını savunan Trump, örgütün buna rağmen Çin’i "şeffaf" olarak nitelediğini söyledi.
‘ÜYELİĞİMİZİ GÖZDEN GEÇİRECEĞİZ’
Trump, DSÖ Direktöri Trump, Ghebreyesus'a hitaben, şunları kaleme aldı:
"DSÖ’nün gelecek 30 gün içinde esaslı reformalar yapmaması halinde, size sağladığımız fonları kalıcı olarak donduracağımızı ve DSÖ’ye üyeliğimizi gözden geçireceğimizi bildirmek, ABD Başkanı olarak benim görevim. ABD vatandaşlarının vergilerinin mevcut durumunda bariz bir şekilde ABD’nin çıkarlarına hizmet etmeyen bu örgüte gitmesine izin veremem."
AB: SUÇLAMA DEĞİL İŞBİRLİĞİ
AB Komisyonu Sözcüsü Virginie BattuHenriksson, özellikle yeni tip koronavirüs (Kovid19) salgını döneminin beraberinde getirdiği zorluklar ışığında uluslararası işbirliği ve çok taraflı kuruluşların daha fazla önem taşıdığına işaret etti.
BattuHenriksson, "Şimdi uluslararası iş birliğine zarar verme ya da birilerini suçlama zamanı değil. Şu anda dayanışma büyük önem taşıyor" açıklamasında bulundu. BattuHenriksson, Birliğin DSÖ’yü desteklemeye devam edeceğini kaydetti.
MACRON: DAHA GÜÇLÜ DESTEK VERECEĞİZ
Fransa Cumhurbaşkanı Macron da DSÖ’ye destek vererek şu ifadeleri kullandı: “Güçlü bir Dünya Sağlık Örgütü’ne ihtiyacımız var. Fransa olarak örgüte çok daha güçlü finansal destek vereceğiz.”
MERKEL: DESTEKLENMELİ
Almanya Başbakanı Angela Merkel DSÖ’nün finansal olarak desteklenmesi gerektiğini vurgulayarak şunları söyledi: “Dünya Sağlık Örgütü meşru ve küresel bir kurumdur, karar merkezidir. Sürdürülebilir bir finansal yapıya sahip olması lazım.”
PEKİN: KENDİ YETERSİZLİĞİNİ ÖRTMEYE ÇALIŞIYOR
Çin Dışişleri Bakanlığı, ABD Başkanı Trump’ın Dünya Sağlık Örgütüne reform çağrısına ilişkin, "ABD’ye, birilerini suçlamayı bırakmayı tavsiye ediyoruz" dedi.
Bakanlık Sözcüsü Cao Licien, başkent Pekin’de düzenlediği olağan basın toplantısında, Trump’ın, DSÖ’ye yönelik açıklamalarıyla "kamuoyunu yanlış yönlendirdiğini, Çin’in yeni tip koronavirüs (Kovid19) salgınıyla mücadele çabalarını karalamaya ve ABD’nin salgınla mücadeledeki yetersizliğini örtmeye çalıştığını" savundu.
