Türkiye’de uzun zamandır süren sahipsiz köpek sorunu AK Parti hükümetinin Meclis’e sunduğu yasa tasarıyla daha da büyüdü. 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 17 maddesinde değişiklik yapılmasını öngören yasa teklifi görüşmeleri TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda ele alındı.

Komisyonda her madde uzun saatler boyunca tartışıldı ancak neredeyse yasa tasarısında büyük bir değişim olmadı. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Genel Başkanı Prof. Dr. Murat Arslan görüşmelerin ilk iki gününde komisyonu takip etti ve sorunun çözümlerini bilimi öne alarak komisyona aktardı.

22 Temmuzda yapılan komisyonda çok tartışılan 5. maddedeki ‘ötanazi’ sözcüğü kaldırıldı. Bunun yerine ‘Veterinerlik hizmetleri kanunun 9. maddesi 3. fıkrasında yer alan hükümler uygulanır’ hükmü eklendi. Yine veteriner hekimlerin doğru bulmadığını sık sık söylediği, tüm sahipsiz köpeklerin bakımevlerine toplanmasına ilişkin olan 6. madde de bilimsel verilere dayandırılarak tartışılsa da komisyondan geçti.

TVHB Genel Başkanı Prof. Dr. Arslan Aydınlık’a veteriner hekimlerin kaygılarını, sakıncalı olan maddeleri ve komisyon ortamında çıkan gerginlikleri değerlendirdi.

Sözü Prof. Dr. Arslan’a bırakıyoruz.

CEVAPSIZ SORULAR

Ötanazi sözcüğü çıkartıldı. Madde, 5996 sayılı kanunun 9. maddesinin 3. fıkrasına atıfta bulunarak geçti. Ancak atıfta bulunan yerde de ötanazi söz konusu. Bu noktada kaygılanmamız gereken nokta var mı yoksa doğru olan mı yapıldı?

'Ötanazi' sözcüğü çıkarıldı ama zaten daha önce var olan 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda Ve Yem Kanunu’nun 9. maddesinin 3. fıkrasında şu vardı, 'Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır.

Ancak, a) Hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, b) Akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, c) Davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda, veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır.' der.

Aslında örneğin bir kuş gribi çıktığında oradaki hayvanların itlafı ya da bir kuduz çıktığında bölgede önlem almakla ilgili bir yasa maddesiydi. Burada sahipsiz hayvanlarla ilgili konuda da şöyle bir sıkıntı var. Şimdi bir taraftan bu maddeyi getirdiler. Bir taraftan da toplanan hayvanlar sokağa bırakılmayacak, barınaklarda kalacak. Türkiye'nin bu kadar barınağı yok. Türkiye'de belde belediyeleri dahil toplam 352 bakımevi var. Yani yüzde 25'inde. Bakımevi olmayan belediyelerde bu hayvanlara ne olacak? Bu soru cevapsız kalıyor.

VETERİNER HEKİMLERE BASKI UYGULANABİLİR

Belediyelere verilen yetkiler veteriner hekimlerin yetkilerini kısıtlayacak mı?

Eskiden tıbbi gerekçeler dışında diye başka bir maddede ötanaziden bahsediliyordu. Şimdi hukuki ve tıbbi gerekçeler öne sürülmüş. 'Hukuki gerekçe' ne demek? Buna dayanarak idari kararlar mı alınacak? Veteriner hekimin iradesi dışında kararlar mı alınacak? Bunlara ilişkin kaygılar var. Veteriner hekimin tıbbi olarak karar vermesi gereken bir durumda hukuki karar, o çerçeve ya da kanuni karar nedir? Orada veteriner hekimin karar verme yetkisi elinden mi alınacak? Açıkçası bu bizim kaygımız.

Ülkemizde 20 sene önce bir kanun çıktı. Uygulanmıyor, denetlenmiyor. Başka şeyler de belki yaşanmıştır ama şimdi veteriner hekimler yerel yönetimlerde çalışıyor. Amirleri var, yerel yönetimlerin belediye başkanları var. Yarın öbür gün bir yerleri yok ama bir taraftan da toplamak zorundalar. Böyle bir zorluk içerisinde veteriner hekime başka şeyler yaptırmaya kalkabilirler mi? Yani bir karar vermesi istenebilir mi? Yasaya aykırı karar vermesi istenebilir mi? Elbette veteriner hekim bu kararı vermeyecektir ama bu yönde bir baskı olabilir mi?

SOKAKTA KÖPEK OLMAZSA SALDIRGAN HAYVANLAR ŞEHRE İNER

Bu tasarının eksikleri nelerdir? Siz hangi maddelerin değişmesini önerirsiniz?

Benzeri bütün sorunları önümüze koyduğumuzda aslında öncekinden çok farklı bir durum yok ortada. Bu tasarıdaki en büyük değişiklik yerine bırakmayı ortadan kaldırıyor hayvanların toplanmasını sağlıyor. Çünkü yeterli barınak yok, çok sayıda hayvan var. 20 senede çözülmeyen sorunları ötanazi ile hemen çözmek istiyorlar. Dünyanın hiçbir ülkesinde böyle başarılı olmuş bir yöntem yok. O yüzden sokağa bırakmayı yasa tasarısına almaları gerekiyor.

Bir taraftan kısırlaştırma yapılıp popülasyon yönetilirken bir taraftan da zaten normalde sokakta yaşayan ekonomik olarak yükü olmayan dahası yabani hayvanlarla bir bariyer oluşturarak bizi koruyan, saldırgan hayvanların şehirlerimize gelmesini engelleyen köpekler sokaklarda toplanabilecek. Yarın köpekler toplandığında saldırgan hayvanları toplayamayacaklar yumuşak başlı hayvanları toplayabilecekler. Onlar gidince yerlerine dışarıdan gelen daha saldırgan hayvanlar şehirlere inecek. Ben olsaydım 'yerine sal' vurgusunu en azından birkaç yıl daha tutardım tasarıda. Bu arada da kısırlaştırmayı yapar, sorunu bu şekilde hafifletmeye çalışırdım.

‘TASARI SUİSTİMAL EDİLEBİLİR’

Tasarı kabul edilirse ne gibi zorluklar yaşanır?

Bu tasarı gelmeden önce bizleri çağırıp hep beraber konuşsaydık tasarı herkesin kabul edebileceği bir şekilde buraya gelebilirdi. O yüzden baya eksik kaldı. Sadece bulaşıcı hastalığı olanlar, güçten düşmüş olanlar itlaf edilecek deniyor ama biraz önce de söylediğim şeylerden dolayı yani yeterli yerimizin olmaması, hayvanlardan rahatsız olan insanların şikayetleri, benzeri birçok nedenden dolayı da bu tasarıyla suistimal edilebilir bir ortam yaratıldı. Bizim de bu yönde kaygılarımız var. Mesela dün komisyonda da konuşuldu. İnsanlar 'nasıl olsa yasa çıktı' diyerek kendi adaletini kendisi sağlamak isteyebilir. Belki de rahatsız olduğu hayvanı kendisi öldürmeye çalışacak.

Umarım bu tasarı Ekim'e kadar genel kurula gelmez. Bu arada tekrar gözden geçirilir. Herkesin fikri alınır. Ondan sonra daha değerli toplu genel kurula getirilerek kabul edilir.