Dokuz Eylül Üniversitesi bünyesinde kurulan İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi'nde görevli bir grup bilim insanı, 'domuz gribi' olarak bilinen H1N1 virüsünü 5 dakika içinde tespit edebilecek, 70 gram ağırlığında taşınabilir cihaz geliştirdi. Bilim insanları, bu çalışmayla 2009 yılında küresel salgına dönüşen domuz gribi yayılımının önüne geçmeyi amaçladı. Türkiye'de bu virüsle ilgili tek çalışmanın ürünü olan cihazın test aşamasında olduğu belirtilirken, patentinin alınması ve seri üretime geçilmesi hedefleniyor.
‘TAMAMEN YERLİ KAYNAKLARDAN ÜRETİLDİ’
Klasik yöntemlere göre cihazın birçok avantajı olduğunu söyleyen, araştırmanın grup lideri Dr. Arif Engin Çetin, "Klasik yöntemlerde kullanılan cihazlar yurt dışından ithal edilen ürünlerle yapılıyor. Bizim cihazımız ise tamamen yerli kaynaklardan üretildi. Aynı zamanda taşınabilir bir platform olduğu için merkezi laboratuvarlar dışında hastane ve sağlık ocaklarında da kullanılabilir. Aynı zamanda maliyeti yaklaşık 3 bin TL değerinde, diğer yöntemlere göre oldukça düşük" dedi.
‘SİSTEM 1.5 YILDA GELİŞTİRİLDİ’
Cihazın kamera, biyosensor çipi ve ışıktan oluştuğunu belirten Dr. Çetin, "Üzerinde H1N1 virüslerine duyarlı antikorlar bulunan akıllı bir biyoçip kullandık. İlk önce hasta olduğu düşünülen bireylerin burun veya boğazlarından alınan mukus örnekleri geliştirdiğimiz örnek hazırlama kitiyle çipimizi teste hazır hale getiriyoruz. Daha sonra bu çipi sisteme yerleştiriyoruz. Işık kaynağını yaktığımızda biyoçipin kamerayla görüntüsünü çekiyoruz. Bu görüntüyü dizüstü bilgisayara aktarıyoruz. Burada sıvı test ediliyor ve kod bize H1N1 virüsünün olup olmadığını söylüyor. Bu sistem yaklaşık 1.5 yılda geliştirildi. Şu anda sistemin test aşamasındayız. Kullanılabilirliğini ve limitlerini test etmekteyiz. Patentini aldıktan sonra seri üretimine geçmeyi hedefliyoruz" diye konuştu.
'20 BİN KİŞİ H1N1'DEN ÖLDÜ'
H1N1 belirtileri hakkında bilgi veren, araştırma grup liderlerinden Zeynep Ahsen Koçer ise "H1N1 yüksek ateş, boğaz ağrısı gibi belirtilerle ortaya çıkıyor. Çok ciddi kas ağrısı ve bitkinlik yapabiliyor. Bu yıl H1N1'deki klinik bulgular biraz daha ciddi seyretti. 2009 senesinde küresel bir salgına yol açmıştı. Bunun yanı sıra mevsimsel grip hastalıkları da yeterince insanın hastalanmasına hatta ölmesine sebep olabiliyor. 1 Ekim 2019 ile 18 Ocak 2020 tarihleri arasında 20 bin kişinin H1N1'den öldüğü açıklandı" dedi.
