Z. RUHSAR ŞENOĞLU

Takım Tezgahları sektöründe faaliyet Yürüten Tezmaksan’ın Genel Müdürü Hakan Aydoğdu, Türkiye’nin Koronavirüs salgınıyla birlikte sanayide yakaladığı ivmenin, Ukrayna savaşıyla ortaya çıkan fırsatlar iyi değerlendirilirse, yeni bir hız kazanacağını söyledi. Aydoğdu, “Ha otomotiv parçası, fren diski üretmişsiniz, ha İHA’nın motorunu üretmişsiniz. Mantık aynıdır: tasarım ve hassas bir makinada üretim… Çok hızlı geçiş yaptık. Türkiye bir üretim ülkesine dönüşüyor.” dedi.

Hakan Aydoğdu, Aydınlık’a yaptığı açıklamada, salgından sonra gelişen durumu şöyle anlattı:

‘YATIRIMLAR YAPILIYOR REKORLAR KIRILIYOR’

“ABD ve Avrupa, özellikle pandemiden sonra Çin ve Hindistan kesilince, istemeye istemeye Türkiye’ye gelmek zorunda kaldılar. Türkiye’nin sanayi üretimi artıya döndü ve üreticilerin hepsi yatırım yapıyor ve rekorlar kırılıyor.

“Amerikalılar, Avrupa’da ürettirmek istedikleri ürünlerde Slovenya, Çek Cumhuriyeti, Polonya gibi ülkelerden verim alamadılar. Örneğin Skorsky, Airbus gibi uçak motorlarının tasarımını, üretimini Avrupa’ya yaptırmak istediler ama Doğu Avrupa ülkelerinin bu işleri beceremediğini anladılar, Türkiye’ye geldiler. Türkiye’yi çok sevdiklerinden değil, Avrupa’nın Türkiye’den başka alternatifi kalmadı.”

‘ARKAMIZDAKİ RÜZGÂRI DEĞERLENDİRMEMİZ LAZIM’

Ukrayna meselesiyle başlayan krizin Türkiye’nin önünde yeni bir fırsat yaratacağını belirten Aydoğdu, “Arkamızdan rüzgâr esiyor, bunu iyi değerlendirmek lazım” dedi. Sanayide üretim rekorları kırıldığına dikkat çeken Tezmaksan Genel Müdürü şöyle sürdürdü: “Yatırım şartları elverişli olmadığı halde herkes deli gibi yatırım yapıyor. Bu bir fırsat ama yalancı bahar. Hem fırsat hem tehdit. Üç dört sene sonra Avrupalılar kendi üretimlerini içe çekmeye çalışacaklar. Otomasyona geçerlerse, coğrafyanın üretimde önemi kalmayacak. Biz önümüzdeki üç dört sene fırsatı iyi kullanırsak, inşaattan ziyade sanayiyi destekleyebilirse Hükümet ki bence destekliyor, inanılmaz destekler var, bu bir fırsata dönüşecek. Gelecekte Avrupa’nın üretim merkezleri Almanya ve İtalya’nın yerini Türkiye alacak. Çünkü Avrupa’da yeni nesil, yatırım yapmak istemiyor. Ama Türkiye’de var, ben görüyorum.”

‘YATIRIMCI YAŞ ORTALAMASI AVRUPA’DA 46 BİZDE 29’

Türkiye’nin yeni nesil sanayi üretiminde, mühendislikte, kimse beğenmese de çok iyi olduğunu belirten Hakan Aydoğdu şöyle konuştu: “Türkiye’de her ne kadar biz beğenmesek de bir üretim kültürü var. Biz bunu öncelikle otomotiv yan sanayisinde başardık. Son beş yıldır da savunma sanayisinde; çok büyük bir yatırım teşviki olduğu için. Gerçekten çok iyi üretim yapıyoruz. İkincisi ucuz, özellikle devalüasyondan sonra çok ucuzladı ve üçüncüsü sürekliliğimiz var.

“Avrupa’daki yatırımcıların yaş ortalaması 46, Türkiye’deki yatırımcının yaş ortalaması 29. Biz, gözü kara bir milletiz. Bu kadar yüksek döviz, bu kadar yüksek faiz, bu kadar yüksek enerji maliyeti varken bile yatırım yapıyorlar çünkü Avrupa’daki rakiplerinin yerini alma şansı yakaladılar.”

‘ÇOK ÇEŞİT AZ ÜRETİME EN HAZIRLIKLI BİZİZ’

Avrupa’da, ölçek ekonomisine uygun üretim yapıldığına dikkat çeken Hakan Aydoğdu, “Almanya’da, İngiltere’de yüz binlerce insan çalıştıran firmalar var.” dedi. Tezmaksan Genel Müdürü Aydoğdu şöyle sürdürdü:

“Ancak elektrikli araçlarla birlikte kişiye özel üretime geçtiler, ardından çok çeşit, az üretim var. Bu, Avrupalıların ve Çinlilerin beceremeyeceği bir iş. Türkiye KOBİ’leriyle zaten az adet çok çeşit üretime yıllardır yatkın olduğu için biz ‘dört ayağımızın üstüne düştük’ diyeyim size.

“Buna en hazırlıklı ülke Türkiye sanayisi. Tek alternatif Türkiye.”

‘KOBİ’LERE ARÇELİK GİBİ OLMA ŞANSI DOĞDU’

Türkiye’nin yüzde doksanının KOBİ olduğunu belirten Hakan Aydoğdu, önümüzdeki dönem kimi KOBİ’lerin, 30 bin kişi çalıştıran Arçelik gibi olma şansı yakalayabileceğini belirtti ve şöyle sürdürdü:

“Üretim aynıdır, ha otomotiv parçası, fren diski üretmişsiniz, ha İHA’nın motorunu üretmişsiniz. Mantık aynıdır: tasarım ve hassas bir makinada üretim. Çok hızlı geçiş yaptık. Bu Türkiye için çok büyük bir artı oldu. Türkiye turizmden, inşaattan ziyade bir üretim ülkesine dönüşüyor.

“Uçak yapalım, derseniz, 100 yıllık Boing’i, Airbus’u yakalama imkanınız yok. Ama dron yaptık. Yeni teknolojileri yakalama fırsatımız var. Gençlerimiz yazılımcı, bunu bir fırsata çevirebiliriz. Endüstri 4.0, otomasyon. Yeni neslimiz buna çok uygun.

“Devletin özellikle katma değeri yüksek ürün üretiminde on yıldır inanılmaz teşviki var. Yarısı maalesef kötü niyetle alıyor, teşviki kullanıp bir tane prototip çıkarıyor, seri üretime geçmiyor. Türkiye ArGe çöplüğüne döndü. Sanayici bu teşvikleri kullanmalı.”

‘HER TÜRLÜ ÜRETİM TAKIM TEZGAHIYLA BAŞLAR’

“Takım tezgahları, ‘makina yapan makina’ demek. Bizim müşterilerimiz, üretim yapan firmaların tamamı. Otomotiv, savunma sanayisi, matbaa makinası yapan da bizim ürettiğimiz makinayı kullanıyor, beyaz eşya yapan da makina yapan da bizim ürettiğimiz makinayı kullanıyor. Buna ‘makinanın annesi’ deniyor. Ülkelerin kalkınmışlıklarına, üretim kabiliyetlerine bakarlarken, takım tezgahları kullanım miktarına bakarlar. Takım tezgahıyla başlar her şey. Takım tezgahı kullanımı da geçen yıl 2021’de kendi tarihinin rekorunu kırdı, yüzde 30 arttı.”

‘AVRUPA’DAN ALAMADIĞINI RUSYA BİZDEN ALACAK’

Ukrayna ekseninde gelişen savaşın ve krizin sanayiye ve takım tezgahları sektörüne herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığını belirten Aydoğdu, “Bizim müşterilerimizin yüzde 80’i otomotiv, savunma sanayi, beyaz eşya ve makina imalatıyla ilgilidir. Bizim Rusya ve Ukrayna’ya teknoloji ürünü ihracatımız çok düşüktür. Otomotiv ve savunma sanayi sektörlerinde genelde Avrupa ve ABD’ye ihracat yapıyoruz.” dedi.

Krizin bundan sonra Türkiye’ye yarayacağını belirten Aydoğdu “Çünkü savaş demek top tüfek üretmek demek, üretim demek. O da Türkiye’nin işine yarar bence ama şuan fark edilmiyor. Savaş kötüdür ama üretmek zorundasınız. Üreten ülke kazanır, Türkiye’ye yarar.” dedi. Tezmaksan Genel Müdürü Hakan Aydoğdu, sorularımızı şöyle yanıtladı:

• Rus pazarında olanaklar çıkar mı?

Eskiden Ruslar, Lada gibi markalarla otomotivde çok kuvvetlilerdi. Makina konusunda da çok kuvvetlilerdi. Hepsini bıraktılar. Rusya tüketim ülkesi oldu. Ruslar, Avrupa’dan alamadıkları, Uzakdoğu’dan alamadıkları teçhizat ve otomotiv yedek parçalarını bizden alacaklar. Bizim pazarımız çok artacak.

‘34 MİLYAR DOLARLIK EK PAZAR DOĞAR’

• Ne kadarlık bir pazar yaratır?

Takım tezgahları kullanımı Türkiye’de 1.5 milyar dolar, ihracatı 15 milyar dolarlık, üretime de 45 milyar dolarlık bir katkı yaratıyor. Rusya bizim pazarımızın yüzde 5’iydi, yüzde 10’a, 15’e çıkarırsak ekstra 34 milyar dolarlık ihracat yapma şansımız doğar. Tek rakibimiz Çin olabilir. Ama Çin de ölçek ekonomisinde çok başarılı. Az adet üretimde Türkiye, Çin’den bile rekabetçi. Rusya özellikle otomotiv yan sanayisinde ‘after market’ dediğimiz, örneğin otomobilin fren diski eskir, onu orijinal almazsınız da piyasadan alırsınız, Türkiye bu konuda dünyanın en başarılı üçüncü ülkesi. Pazar konusunda büyük potansiyel olduğunu düşünüyorum.

‘YEŞİL MUTABAKATA EN HAZIRLIKLI ÜLKEYİZ’

• Rusya’da sanayinin eski bir yapısı olduğu belirtiliyor. Bu durum artı bir pazar imkanı yaratır mı?

Yeşil Mutabakata en hazırlıklı olan, Japonların haricinde Türk makina üreticileri. Japonların teknolojisi üstün ama maliyetleri yüksek, pahalı. Türkiye, makinada orta kalite uygun fiyat konusunda öne çıktı. Çevreye duyarlı makina üretimi konusunda Türk makina üreticilerinin algısı çok açık. Uzun vadede Türkiye’ye çok büyük bir artı yazacak makina üreticileri… Her şey lehimize yürüyor!

Aydınlık