Suriye'de Heyet Tahrir Şam (HTŞ) liderliğindeki Suriye Geçiş Hükûmeti, yeni kabinesini açıkladı. Cumhurbaşkanı Ahmed Şara liderliğinde kurulan hükûmet için Suriye’nin başkenti Şam’daki Halk Sarayı'nda bir yemin töreni düzenlendi. Şara, törende yaptığı konuşmada, “Devletin kurumlarını yeniden inşa edecek, ekonomik ve sosyal sorunlarla mücadele edeceğiz. Adalet ve hesap verebilirlik, yönetim anlayışımızın temel ilkeleri olacak.” ifadelerini kullandı. 8 Aralık’ta Beşar Esad yönetiminin devrilmesinin ardından düzenlenen “Zafer Konferansı”nda Cumhurbaşkanı seçilen Şara, yeni kabinenin kurulacağını önceden duyurmuştu.
Açıklanan yeni kabine, Esad sonrası kurulan ilk hükûmet olma özelliği taşıyor. Yeni kabinede farklı toplumsal kesimlerden isimlere de yer verildi. Hristiyan toplumundan Hind Kabavat, Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı olarak atanırken, Dürzi nüfusun yoğun olduğu Suveyda’dan Emced Bedr Tarım Bakanı olarak görevlendirildi. Eğitim Bakanlığı görevine ise Afrinli bir Kürt olan Muhammed Abdülrahman Terko getirildi. Beşar Esad hükûmetinde 2006-2011 yılları arasında Ulaştırma Bakanı olarak görev yapan Nusayri toplumu kanaat önderlerinden Yarub Bedir, bu kabinede de Ulaştırma Bakanı olarak görev yapacak. Ayrıca Petrol ve Elektrik Bakanlıkları, Enerji Bakanlığı adı altında birleşti ve bu göreve, Esad döneminin son Başbakanı Muhammed el-Beşir atandı.
Suriye’de yıllardır süregelen ekonomik çöküş ve halkın temel ihtiyaçlarındaki zorluklar, yeni hükûmetten büyük beklentilere yol açtı. Elektrik ve üretim sistemlerinin iyileştirilmesi, yabancı yatırımların artırılması ve kapsamlı bir hukuk reformunun gerçekleştirilmesi, kabinenin öncelikleri arasında yer alıyor. Arap basınında yer alan haberlere göre, yeni hükûmetin başarılı olabilmesi için ekonomik reformların hayata geçirilmesi ve halkın ihtiyaçlarının karşılanması gerektiği vurgulandı.
Bazı bakanlıkları birleştirerek 28 bakandan 22'ye indiren yeni düzenlemede, Elektrik, Petrol ve Su Kaynakları Enerji Bakanlığı çatısı altında toplandı. Sanayi ve İç Ticaret ise Ekonomi Bakanlığı’na bağlandı. Ayrıca, Gençlik ve Spor ile Acil Durum ve Afet Yönetimi alanlarında iki yeni bakanlık kuruldu. Geçiş dönemi Anayasası’nın 52. maddesine göre, bu süreç beş yıl sürecek ve hükûmetin başında Cumhurbaşkanı Ahmed Şara yer alacak. Şara, bir veya daha fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atama yetkisine sahip. Hükûmetin Genel Sekreterliği’ne ise eski İçişleri Bakanı Ali Keda getirildi. Keda’dan boşalan İçişleri Bakanlığı görevine ise bir önceki dönemde İstihbarat Başkanı olan Enes Hattab atandı.
ŞARA’YA ESAD BENZETMESİ
Esad döneminden isimlerin yer alması ve kabinenin tek renk olmaması, yeni kabineyi Esad dönemi kabinesine benzeten yorumlara yol açtı. Mart ayının başlarında ilan edilen Anayasal Bildirge’ye uygun bir kabine açıklayan Şam yönetimine, Pentagon’un psikolojik savaş elemanı Michael Rubin, “Suriye'nin yeni cumhurbaşkanının reform hakkındaki saçmalıklara inanmayın” diyerek, “Ahmet Şara sadece İslamcı bir Beşar Esad” ifadelerini kullandı. Ayrıca, Esad dönemi muhaliflerinden Şeyh Abdullah Tamimi de Ahmed Şara’yı Beşar Esad’a benzeterek, her ikisinin de Suriye’de federal bir sisteme karşı olduklarını belirtti.
AYRILIKÇILARIN ELİ BOŞ KALDI
Öte yandan PKK/PYD ve ayrılıkçı Dürziler, yeni kurulan kabineden rahatsız olduklarını dile getirdi. PKK/PYD’nin çatı örgütü Suriye Demokratik Güçleri (SDG) yaptığı açıklamalarda hükûmetin “tekelleşme ve dışlama” politikası izlediğini öne sürdü. Yeni hükûmette Eğitim Bakanlığı’na getirilen Afrinli bir Kürt olan Terko’nun kabinede olmasının kendilerinin siyasi ve askeri yapılarını temsil ettiği anlamına gelmediğini belirten SDG, Şam ile müzakerelerin devam ettiğini belirtti. 10 Mart’ta Cumhurbaşkanı Şara ve SDG elebaşı Mazlum Abdi, Şam'da bir mutabakat zaptı imzalamış, görüşmelerde SDG'nin yeni orduya entegrasyonu ve siyasi katılımı ele alınmıştı.
Süveyda’daki “Askeri Konsey” de bir açıklama yayınladı. Tarım Bakanı olarak atanan Dürzi isim Emced Bedr’in kendilerinin adayı olmadığını belirten “Süveyda Askeri Konseyi” yeni hükûmetin “tek renk” olduğunu ifade etti.
Diğer dikkat çeken isimlerden Ulaştırma Bakanlığı'na atanan ve Alevi toplumu için öne çıkan Yarub Bedir’in Beşşar Esad hükûmetinde 2006-2011 yılları arasında görev yaptığı bildirildi. Nusayri bir ismin kabinede olması sahil bölgesindeki katliamların engellenmesine yönelik önemli bir adım olarak görülüyor.
Ekonomi Bakanı olarak atanan Muhammed Nidal el-Şaar ise Esad hükûmetinde 2011-2012 yılları arasında görev yapmış ve daha sonra İngiltere ile Birleşik Arap Emirlikleri'nde yaşamaya başlamıştı.
Ayrıca kabinede yalnızca bir kadın bakan bulunuyor. Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı olan Hristiyan Hind Kabavat’ın Hollandalı sivil toplum kuruluşları ile feminist organizasyonlar içinde bulunduğu biliniyor.
KRİTİK MEVKİLER HTŞ’DE
Hükûmetin Savunma, Dışişleri, İçişleri ve Adalet bakanlıkları gibi stratejik bakanlıklarında hâlâ HTŞ’ye mensup isimlerin kontrolü devam ediyor. Esad’ın devrilmesinden önce İdlib'de bulunan “Kurtuluş Hükûmeti”nde yer alan yedi isim, yeni kabinede yer alıyor.
Hükûmetteki bakanların Suriye'nin farklı şehirlerinden olduğu, ancak Dera ve Rakka’dan temsilcilerin bulunmadığı belirtiliyor. İdlib, dört bakanlık ve genel sekreterlikle en fazla temsiliyet alan şehir konumunda. Ayrıca Körfez ülkeleri, Avrupa ve ABD’de yaşayan teknokrat isimlerin de kabinede yer aldığı bildirildi. Kültür Bakanı Muhammed Salih'in geçmişte el-Cezire’de program yaptığı, Enformasyon Bakanı Hamza Mustafa'nın ise Suriye TV'nin eski genel yayın yönetmeni olduğu ifade edildi. Sağlık Bakanlığı'na, Cumhurbaşkanı Şara'nın üç aydır bu görevi yürüten kardeşi Mahir Şara'nın yerine Musab el-Ali getirildi.
Bir dikkat çeken görevlendirme de yeni kurulan Acil Durum ve Afet Yönetimi Bakanlığı'na getirilen isim oldu. İngiliz istihbaratının Suriye sahasındaki aparatı olarak bilinen ve sözde ilk yardım ve kurtarma faaliyetleri yürüten Beyaz Baretliler’in Başkanı Raid al-Salih, bakan olarak atandı.
Hükûmetin kurulmasından önce, Suriye Merkez Bankası Başkanlığı'na finans uzmanı Abdulkadir Hasriyye atandı. Cumhurbaşkanı Şara ayrıca Yüksek Fetva Konseyi'ni kurarak Usame er-Rifai'yi Suriye Baş Müftüsü olarak atadı. Şara, İran ve Hizbullah’ın Suriye’deki varlık göstermesine karşı tutumunu sürdürdü, ancak iki gün önce Şii din adamlarını kabul ettiği bildirildi. Hükûmet kurulmadan önce, finans uzmanı Abdulkadir Hasriyye, Suriye Merkez Bankası’nın başına getirildi. Ayrıca Cumhurbaşkanı Şara, Yüksek Fetva Konseyi'ni oluşturdu ve Usame er-Rifai’yi Suriye Baş Müftüsü olarak atadı. Konseyde, Beşar Esad döneminde görev yapmış bazı din adamları da yer alıyor.
Şara'nın yeni kabinesinde yer alan isimler şöyle sıralandı:
1- Dışişleri Bakanı: Esad Hasan Şeybani
2- Savunma Bakanı: Murhaf Ebu Kasra
3- İçişleri Bakanı: Enes Hattab
4- Adalet Bakanı: Mahzar el Veys
5- Yüksek Öğretim Bakanı: Mervan Halebi
6- Vakıflar Bakanı: Muhammed Ebu Hayır Şükri
7- Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı: Hind Kabavat
8- Enerji Bakanı: Muhammed Beşir
9- Maliye Bakanı: Muhammed Yusr Berniyye
10- Ekonomi Bakanı: Nidal Şaar
11- Sağlık Bakanı: Musab Nezzal el Ali
12- Yerel Yönetimler Bakanı: Muhammed Ancerani
13- Telekomünikasyon Bakanı: Abdüsselam Heykel
14- Acil Durum ve Afet Yönetimi Bakanı: Raid Salih
15- Tarım Bakanı: Emced Bedr
16- Eğitim Bakanı: Muhammed Abdülrahman Terko
17- Bayındırlık ve İskan Bakanı: Mustafa Abdürazzak
18- Kültür Bakanı: Muhammed Salih
19- Gençlik ve Spor Bakanı: Muhammed Samih Hamıd
20- Turizm Bakanı: Mazen Salihani
21- İdari Kalkınma Bakanı: Muhammed Sikaf
22- Ulaştırma Bakanı: Yarub Bedir
23- Enformasyon Bakanı: Hamza Mustafa
‘Kota uygulamasını reddettik’
Suriye devlet haber ajansı SANA, Suriye Geçiş Hükûmeti Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın Ramazan Bayramı namazı akabinde yaptığı konuşmayı yayınladı. Şara bayram konuşmasında şunları söyledi:
“Suriye yeni bir tarih yazıyor ve önümüzde uzun ve zorlu bir yol var. Her düzeyde sahip olduğumuz tüm yapı taşları çalışmamızı ve anlaşmazlığa düşmememizi gerektiriyor. Suriye hükûmetini ilan ettik ve kotalardan uzaklaşıp katılımcılığa yöneldik. Bu hükûmet deneyimli, yetkin ve bu ülkeyi inşa etme kaygısı taşıyan bu bakanlar seçilene kadar üzerinde çok çalışıldı. Hedefimiz değişim ve gelişimdir.”
