Mevduat faizleri yüzde 19'ları aşınca bankalar kredi faizlerinde ipi daha bir sıkı tutmaya başlamışlar. Geçen günlerde sanayicilerin yüksek faizden şikayetlerini sizlere aktarmıştık. Kredi maliyetlerinin yüksek olmasının yanında bankalar, yatırım yapacak girişimciye kredi verirken adeta kırk dereden su getirmeye başlamışlar. Birçok sanayici tarafımızı arayarak özellikle teminat konusunda şikayetlerini dile getirdiler. Diyelim ki yeni bir tesis yatırımı yapacaksınız. Bankadan kredi istiyorsunuz. Ancak banka krediyi tanımlamak için ille de teminat olarak taşınmaz ipoteği istiyor. Sanayici yatırım yapmak için evini teminat gösteriyor. O da ne! Gelen ekspertiz mülkün değerinin çok çok altında kıymet biçiyor. Haliyle sanayici karşılığı olduğu halde yatırım yapacak krediyi alamıyor.
İPOTEK DEĞERİNİ AŞMIYORLAR!
Bu şikayetin yanında bir de kefalet durumu var. Banka kefaleti de ekleyip limit verdim dese de ne yazık ki öyle olmuyor. Sadece ipotek bedeli kadar kredi limiti açılıyor. Konuya ilişkin ASKON Genel Başkan Yardımcısı, Yeni Yatırımlar ve İş Geliştirme Komisyonu Başkanı Mustafa Mertcan ile görüştüğümüzde, benzer sorunları kendilerinin ve çevrelerindeki birçok iş insanının yaşadığını söyledi. Konuyu örneklerle açıklayan Mertcan, “Bunlar hep vardı ama son dönemde daha kötü hale geldi. Diyelim ki yüksek oranda ihracata çalışıyorsunuz. Serbest bölgeye yatırım yapacaksınız. Orada arazi kamunun olduğu için teminat gösterilemiyor. Yatırım için bankaya gittiğinizde taşınmaz istiyor ipotek için. Evinizi gösterdiniz diyelim. Biz sanayiciler varlığımızı işimize yatırmış insanlarız sonuçta. Banka ekspertiz gönderiyor. Evin değerinin neredeyse üçte biri kadar değer biçiliyor. Banka da onu dikkate alıp kredi veriyor” dedi.
DEĞERİN YÜZDE 30'UNU VERİYORLAR
Normalde krediye ipotek için değil de sanayici evini satmak için özel ekspertiz çağırsa, değerin olsa olsa, o da elden hızlı çıksın diye en fazla yüzde 30 altında olacağını beliren Mertcan, “Diyelim ki değeri 30 milyon lira olan bir mülkünüz var. Normalde zora düşseniz bunu elden çıkarmak isteseniz diyelim ki fiyatını 20 milyon dediniz. Hızlı satmak için de ekspertiz 1820 arası belirledi. Ama bankadan kredi almak için teminat gösterdiğinizde 1213 milyon lira değer biçiyorlar. Üstelik hadi ev diyelim satılırken fiyat düşüyor. Ama kira öyle değil. Belli bir semtteki, belli metrekaredeki, belli bir yaştaki evin kirası hemen hemen aynıdır. Kira bedelini de üçte bir olarak belirliyorlar. Bunun bir izahı yok. İki ayrı ekspertiz de yüzde 10 farkla birbirlerine yakın değer belirliyorlar. Esasen bankalar da bu durumdan şikayetçiler çünkü o limit kadar kredi açabiliyorlar” diye konuştu.
PATENTLER İPOTEK EDİLEBİLSİN
Adı üstünde uzman olan kişilerin bankalarca yönlendirilince taşınmazlara değerinin çok altında değer biçmesine anlam veremediğini aktaran Mertcan, “Ederinde değer biçseler ve banka hadi bir miktar aşağıda yüzde 75 değerinde limit açsa bile kabul edilebilir” ifadelerini kullandı.
Sanayicinin mülke değil işine yatırım yapan insanlar olduğunu belirten Mustafa Mertcan, bu durumdan birçok insanın şikayetçi olduğunu, şu ortamda yatırım için kolları sıvayan girişimcinin daha rahat kaynak bulabilmesi için belki patent haklarının da ipotek edilerek, kredi açılmasının sağlanabileceğini anlattı.
“Fabrika yatırımı yapmayalım da mülk mü alalım?” diyerek sanayicinin ortak serzenişini ifade eden Mustafa Mertcan, bankaların üretime değil tüketime kredi verdiklerini, bu anlayışı terk etmeleri gerektiğini sözlerine ekledi.
Aydınlık
