tlantiği Pasifiğe bağlayan Cebelitarik boğazı Kıbrıs güneyi Süveyş kanalıKızıldenizBabülmendep boğazı Hint Okyanusu Malakka boğazı güzergahı dünyanın en önemli deniz ticaret yoludur. Bu deniz ticaret yolu bir kolu ile Hürmüz boğazı ile enerji zengini Basra körfezine bağlıdır. Aynı deniz ticaret yolu, Adalar denizi ve Türk boğazları üzerinden Karadeniz’e bağlanır.
Küresel jeopolitik içinde bu deniz ticaret yolunun kontrolü küresel liderlik için önemlidir. Bu deniz ticaret yolu üzerindeki dar geçiş bölgeleri, jeostratejik öneme sahiptir.
Küresel ekonominin canlı tutulması için bu deniz ticaret yolunun ve özellikle de bu deniz ticaret yolu üzerindeki dar geçiş bölgelerin açık tutulması gerekir.
Küresel güç mücadelesi içinde donanmanın öncelikli görevi bu deniz ticaret yolunun kontrolünü sağlamak, dar deniz geçişlerini kontrol ederek açık bulundurmaktır.
Tarih içinde İngilizler, bu deniz ticaret yolunu kontrol etmiş, bu yolu kullanarak ticaretle zenginleşmiş ve güçlü bir imparatorluk haline gelmiş, kıta Avrupa’sına üstünlük sağlamıştır.
İngiliz tarihini inceleyen Amiral Mahan, Amerika’nın da İngilizler gibi bu deniz ticaret yolunu kullanmasını, bu yol üzerindeki dar geçitler dahil kritik bölgeleri kontrol etmesini, bu amaçla güçlü bir deniz ticaret filosu ile donanma geliştirilmesini önermiştir.
Amerika’nın küresel bir güç olarak tarih sahnesine çıkmasında, bir refah devletine dönüşmesinde Amiral Mahan’ın önerilerinin büyük etkisi olmuştur.
Amiral Mahan’ın modası geçmeyen jeopolitik tezi hala önemini korumaktadır.
Söz konusu ettiğimiz dünyanın en önemli ticaret yolu olan bu güzergâh üzerindeki dar geçiş bölgelerinin kapanması veya kapatılması riski her zaman vardır ve var olmaya devam edecektir.
Süveyş kanalında karaya oturan gemi, bir süreliğine deniz yolu ile ticareti felç etmiştir.
Benzer durumlar barış, gerginlik ve savaş durumları için geçerlidir. İşte bu nedenle de dünya ticaretinde, bu deniz ticaret yoluna alternatifler üretilmesi gerekmektedir. Çin’in Kuşak Yol İnisiyatifi içinde alternatif güzergâhlar planlamasının bir nedeni de budur.
Veryansıntv’de Barış Adıbelli’nin de yazdığı gibi söz konusu ettiğimiz bu deniz ticaret yolunun en ciddi ve önemli alternatifi, Kuşak Yol İnisiyatifi içindeki Orta Kuşaktır.
Doğu TürkistanTürkistan (Orta Asya)Güney KafkasyaAnadolu ticaret yolunu oluşturan Orta Kuşak, Çin’in en kısa yoldan Avrupa’ya, Ortadoğu’ya, Afrika’ya ulaştırma imkânına sahiptir. Orta Kuşağın Trabzon üzerinden Karadeniz’e, Mersin üzerinden de Akdeniz’e açılması da mümkündür.
Orta Kuşak aynı zamanında Türk jeopolitiği içinde Türkiye’yi Güney Kafkasya Türkistan üzerinden küresel üretimin yeni merkezi AsyaPasifik’e ulaştıran Doğu jeostratejik eksenini oluşturmaktadır.
Orta Kuşak hem Çin hem de Türkiye için bir fırsattır.
Orta Kuşağın canlanması ile birlikte Türkiye, Kuşak Yol İnisiyatifi içinde bir ileri üretim ve lojistik merkezi haline de gelebilir.
Amerika, Orta Kuşağı, çıkış bölgesi olan Doğu Türkistan’ı Uygur Türkleri üzerinden karıştırarak engellemeye çalışmaktadır.
Türkiye, Uygur Türklerinin yaşam koşullarını Çin ile konuşarak geliştirmeye gayret göstermelidir.
SON SÖZ:
Jeopolitik hayaller, gerçekçi hedeflere dönüştürülürse değerlidir. Ortak Kuşak bize bunu sunmaktadır.
