Yağlı karaciğer; “Alkolle ilgili” ve “alkolle ilgili olmayan” olmak üzere iki gruba ayrılır. Alkolsüz steatohepatit de “basit obezite” ve NASH (alkolsüz steatohepatit) olmak üzere iki gruba ayrılır.
NASH, aşırı kilolu, diyabetik veya insülin direnci olan kişilerde karaciğerde yağ birikmesidir. Ne yazık ki, hastalık karaciğer sirozuna ilerleyene kadar hiçbir belirti göstermez.
Basit bir yağlama herhangi bir soruna neden olmaz. Dahiliye Uzmanı Prof.Dr.Osman Erk, dünyada ve ülkemizde hızla artan karaciğer yağlanması hakkında bilmeniz gerekenleri şöyle anlattı:
Sebepler neler?
Sağlıksız beslenme, karaciğer yağlanmasının ana nedenidir. Yüksek fruktozlu mısır şurubundan yapılan yiyecek ve içecekler, işlenmiş ve trans yağ oranı yüksek bir diyet ve fazla kalori alımı karın bölgesinde ve ardından karaciğerde yağlanmaya neden olur. Fazla kalori alımı ile karbonhidrat ve proteinler vücutta glikojen ve yağ olarak depolanır. Normal şartlar altında insülin, yağ depolayan bir hormon görevi görür.
İnsülin direnci oluştuğunda ise durum tersine döner, yağ dokusundan büyük miktarda serbest yağ asitleri vücuda girer ve karaciğere taşınır. Toplumumuzda en sık görülen kronik hastalıklardan biri karaciğer yağlanmasıdır. Alkol tüketimi, obezite, diyabet, yüksek kolesterol ve hepatit B ve C gibi karaciğer hastalıkları için kullanılan ilaçlar karaciğer yağlanması riskini artırır.
Bu risklere dikkat!
1) İnsülin direnci (vücudun yeterli miktarda insülin üretebildiği halde insülini etkili kullanamaması),
2) Şeker hastalığı (Karaciğeriniz yağlı ise gizli şeker yani diyabet adayısınız demektir. Alkolsüz karaciğer yağlanması olan hastaların yüzde 50100'ü obezdir. Yine tip II diyabet hastalarının yüzde 50'sinde karaciğer yağlanması vardır) ,
3) Yüksek kolesterol (alkolik olmayan karaciğer yağlanması olanların yüzde 2080'inde kolesterol ve trigliseritler yüksek, iyi kolesterol olan HDL düşük),
4) Vücutta toksinlerin birikmesi (Yağlı karaciğerin ikinci sorunu vücudun detoksifikasyon sisteminin düzgün çalışmamasıdır. Bunun nedeni yağlı karaciğerin vücudun toksinlerden arınmasına müdahale etmesidir. Bu durumda vücut artık toksinleri atamaz. detoks yapacak kadar güçlü işlev görür. Bu düşmek anlamına gelir)
5) siroz,
6) Karaciğer yetmezliğine neden olabilir.
koruma olanakları
Karaciğer yağlanmasına karşı;
■ Alkol kullanmayın
■ egzersiz,
■ kilo vermek,
■ Lif bakımından zengin sebze ve meyveler yiyin. Özellikle enginar yiyin (hepatite karşı koruyan silymarin, lif, magnezyum, folik asit ve C vitamini içerirler) ve oligofruktoz açısından zengin sebzeleri (hindiba, soğan, sarımsak, enginar, kuşkonmaz... gibi) tüketin. .
■ Yağlı et yemeyin,
■ Yağ açısından zengin kuruyemişleri daha az tüketin.
■ Aşırı karbonhidrat ve şeker yemeyin. Yüksek glisemik indeksli patates, beyaz ekmek ve beyaz pirinçten kaçının.
■ Şarküteri ürünlerini yemeyin,
■ Doğal besinlerle beslenin,
■ Marketlerde hazır yemeklerden uzak durun,
■ Meyve suları ve yüksek fruktozlu mısır şurubu içeren içecekleri tüketmekten kaçının.
■ Düşük kalorili bir diyet uygulayın
■ A vitamini ve demir takviyesi kullanmayınız.
Karaciğerin Fonksiyonları
Karaciğer vücudun en perfüze organlarından biridir. Hem temiz kan damarlarından hem de portal sistem denilen bağırsaklardan kanla temas halindedir. Vücudun ana detoksifikasyon organıdır. Bağırsaktan gelen mikroorganizmalara ve toksinlere karşı en önemli bariyerdir. Toksinlerin, alkolün ve ilaçların vücuttan atılmasını ve yaşlı kan hücrelerinin dolaşım sisteminden atılmasını sağlar.
Bağışıklık sisteminin önemli bir organıdır. Karaciğer, hepatosit adı verilen milyonlarca hücreden oluşur. Normalde karaciğer hücrelerinde az miktarda yağ bulunur. 5 rakamı hepatik steatozu tanımlamak için önemlidir.
Hepatik steatoz (yağlı karaciğer), karaciğer ağırlığının yüzde 5'inden fazlasını yağ içerdiğinde veya bir karaciğer biyopsisinde hepatositlerin yüzde 5'inden fazlasında yağ globülleri görüldüğünde mevcuttur. Bu hastalık toplumun %3040'ında görülür ve görülme sıklığı giderek artmaktadır.
