15'inci Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı (IDEF'21), bugün sona eriyor. Dünyadaki 32 savunma sanayi fuarı arasında üçüncü sırada yer alan IDEF, bu yıl 79 ülkeden 154 heyeti bir araya getirerek rekor bir buluşmaya imza attı. İnsansız hava, kara ve deniz araçlarından lazer teknolojilerine, 3D yazıcılardan yapay zeka çözümlemelerine kadar her alanda kritik teknolojilerin sergilendiği fuarda, çok sayıda iş birliği ve iyi niyet anlaşması imzalandı. Aydınlık fuarı okuyucuları için gezdi, merak edilen soruları üreticilerine sordu...

TF2000'DE RADİKAL DEĞİŞİKLİK

MİLGEM projesinin yeni fazı olan TF2000 Hava Savunma Muhribi'nde, bu yıl önemli tasarım değişiklikleri olduğu görüldü. Daha önce 7 bin tonluk bir destroyer olarak planlanan geminin deplasmanı, 8 bin 500 ton olarak güncellendi. Üzerine eklenen yeni sistemler ile özellikle elektronikharp kabiliyeti ciddi oranda artırıldı. 64 adet Dikey Atım Sistemi (VLS)'nin korunduğu tasarımda, yerli sistem MİLDAS'ın kullanılacağı öğrenildi. Gemiye Phalanx yerine Gökdeniz Yakın Hava Savunma Sistemi eklendi. Dekoy Atım Sistemi olarak KALKAN, Seyir Füzesi olarak GEZGİN ve Gemisavar Füzesi olarak da ATMACA tercih edildi. Tasarımdaki en dikkat çeken nokta ise Lazer Elektronik Harp Sistemi oldu. Gemiye yeni eklenen sistemin milli üretim NAZAR olacağı tahmin ediliyor. 1520 TL maliyetle füze düşürebileceğiniz bu sistem de ilk kez IDEF21'de görücüye çıktı.

Dünyanın en gelişmiş uygulamalarından biri olan Çok Amaçlı Faz Dizinli Radar (ÇAFRAD)'ın da TF2000'de kullanılmasına kesin gözüyle bakılıyor. Maliyeti yüksek olan bu sistemin, fazlara bölünerek geliştirileceği öğrenildi. Böylece ilk fazda Çok Fonksiyonlu Radar ve IFF (DostDüşman Tanıma) üretilecek, ikinci fazda ise Aydınlatma Radarı'nın çok yüzlü versiyonları ile Uzun Menzilli Radar (UMR) geliştirilecek. 

Diğer yandan TF2000'nin üretim sayısı da netleşti. Geçen yıl 7 adet üretileceği konuşulan, fakat fuar kataloğunda 4 rakamını görenlerin hayal kırıklığı yaşadığı TF2000'nin, 4+4 olarak planlandığı öğrenildi. Yetkililer, ihtiyaca göre tasarımda ve sayıda güncellemeler olabileceğini söyledi.

İlki 2027'de denize inecek olan TF2000 için bir de anlaşma imzalandı. İmza törenine ilişkin olarak yapılan paylaşımda, “Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı ve TSKGV YK Başkanı İsmail Demir’in liderliğinde, ASELSAN ve ARMELSAN arasında Multistatik Sonar Suiti Geliştirilmesine İlişkin Protokol imzalandı.” ifadeleri yer aldı. Böylece TF2000'nin alt sistemleri için ilk kez resmi bir adım atılmış oldu.

TCG ANADOLU İHA GEMİSİ OLACAK MI?

Deniz Kuvvetleri Komutanlığının devam eden projelerinin önem sırasının başında şüphesiz TCG Anadolu geliyor. Basında her ne kadar “uçak gemisi” olarak tanıtılsa da aslında Çok Maksatlı Amfibi Hücum Gemisi (LHD) olan TCG Anadolu'nun teslimat tarihi bir yıl ertelendi. Daha önce 2021'de teslim edileceği açıklanan gemi, ABD'nin F35 projesinden Türkye'yi çıkarması nedeniyle yeni bir vurucu güç tanımlamasına ihtiyaç duyuyor. Bunun için bulunan çözüm ise gemiyi bir İHA/SİHA gemisi olarak tasarlamaktı. Bu noktada Bayraktar TB2'nin açılırkapanır geniş kanatlı versiyonu olan TB3'ün gemiye konuşlandırılması konuşuluyordu. Fakat fuarda ilginç bir bilgiyi, geminin tasarım ve lisans sahibi İspanyol Navantia firmasının yetkilisi verdi. TCG Anadolu'da İHA/SİHA konuşlanmasına yönelik bir yapısal değişiklik olmayacağını belirten yetkili, İHA/SİHA gemisi rolünü TCG Anadolu'nun ikizi olan TCG Trakya'nın üstleneceğini söyledi. TCG Anadolu için hazırlanan bilgilendirmede ise hala 6 adet F35B'nin yer alması dikkat çekti.

Kasım 2021'de deniz testlerine başlayacak olan TCG Anadolu'nun, Mart 2022'de Deniz Kuvvetlerine teslim edilmesi bekleniyor.

MİLDAS 'HARDLAUNCH' OLACAK

Fuarda, ABD'nin TCG İstanbul firkateyninde kullanılmasına izin vermediği Mk41 Dikey Atım Sistemi'nin yerli versiyonuna ilişkin de önemli bilgiler açıklandı. Geçen aylarda Aydınlık'ın ROKETSAN tarafından üretileceğini duyurduğu Milli Dikey Atım Sistemi (MİLDAS)'nin, Sıcak Başlatma (HardLaunch) konseptine sahip olacağı öğrenildi. En yaygın başlatma tekniği olarak kullanılan HardLaunch'ta füze, harici bir sistem olmaksızın kendi motoru ile ateşleniyor. Bugün gemilerimizde kullandığımız MK41'e benzer bu sistemin başlangıç olarak tercih edileceği, ileride SoftLaunch ve ColdLaunch üzerinde çalışılacağı kaydedildi. Dikey Atım Sistemi'nde kullanılacak füzelere ilişkin ise bir bilgi verilmedi. Türk Donanması'nda daha çok ESSM füzeleri kullanılırken, yeni gemilerde milli füzelerimizin MİLDAS'a entegre edileceği değerlendiriliyor. 2023 yılında hazır olması beklenen sistemin, TCG İstanbul'a yetişeceği öğrenildi.

KARAKOL GEMİSİ GÖZ DOLDURDU

IDEF'21'in sürprizlerinden biri de STM tarafından üretilecek olan Açık Deniz Karakol Gemisi oldu. Küçük boyutuna rağmen oldukça fazla silah sistemi taşıyan ve bir helikopter platformu bulunan gemiler; ATMACA'ya, LUMTAS'A, KORKUT'a ve Hisar A+'ya ev sahipliği yapacak. 10 adet üretileceği duyurulan gemiler için bir de önemli anlaşma yapıldı. ASELSAN ile ASFAT arasında bu gemilerin savaş sistemleriyle ilgili yapılan anlaşmada, 40.3 milyon avroluk bir projeye imza atıldı. Bu tutar, ASELSAN'ın 2020 cirosunun yüzde 2.5'ine tekabül ediyor. Açık Deniz Karakol gemilerine yurt dışından da ilginin yoğun olduğu belirtiliyor. 

AMBARGOLAR BÖYLE DELİNİYOR

Savunma Sanayi Fuarı'nda örtülü ambargolara karşı geliştirilen bazı milli sistemler de ilk kez görücüye çıktı. Bu kapsamda;

• MKEK'in yakın hava savunma sistemi ile 76 mm'lik baştopunun mockup'ı sergilendi. Kısa sürede tamamlanacağı belirtilen baştopu ile birlikte Türkiye, dünyada Deniz Topu üreten 8 ülkeden biri olacak.
• ROKETSAN’ın deniz platformları için geliştirdiği ATMACA Gemisavar Füzesi'nin kara versiyonu da ilk kez görücüye çıktı. KARA ATMACA için Kara Kuvvetleri ile ROKETSAN arasında sözleşme imzalandı. Füzenin 2025 yılında envantere gireceği açıklandı.
• SOM ve ATMACA füzelerinin motorlarıyla ilgili de tarihi bir anlaşmaya imza atıldı. ROKETSAN ve Kale ARGE arasındaki 'Turbojet Motor Tedariki ve Entegrasyonu Projesi Sözleşmesi' ile birlikte artık füzelerimiz milli KTJ3200 motorlarını kullanacak. Böylece SOM, SOMJ ve ATMACA füzeleri Fransa’dan tedarik edilen TR40 turbojet motorundan kurtulacak.
• AESA Radar için gerekli olan güç birimine ambargo uygulanması sonucunda da, güç birimi, ASELSAN tarafından yerlileştirildi. Aktif Dizin Taramalı Radar olan AESA'nın bu yıl AKINCI'ya, yakın gelecekte de F16’lara entegre edilmesi bekleniyor.
• Fuarın gözdesi ise NAZAR oldu. Meteksan tarafından geliştirilen NAZAR ile düşman füzeleri lazer teknolojisiyle etkisiz hale getirilebiliyor. Dünyada yalnızca “süper güç” denilen ülkelerin kullandığı bu sistem, çok düşük maliyetlerle füzelere karşı etkin koruma sağlıyor.
• ROKETSAN sürprizlerle dolu bir stant hazırladı. ATMACA'nın yanında AKYA ve ORKA torpidolarını sergileyen ROKETSAN, yeni geliştirdiği Lazer Güdümlü Mini Füze Sistemi’ne de Tokyo 2020 Olimpiyatları'nda okçuluk dalında Altın Madalya kazanan Mete Gazoz’un ismini verdi.
• STM'nin mini denizaltıları da bahsedilmeyi hak ediyor. STM500 isimli mini denizaltı, 18 kişilik mürettebata ek olarak 6 kişilik Özel Kuvvetler ekibi ile 30 gün boyunca görev yapabiliyor. Uzmanlar, bu denizaltıların özellikle Ege Denizi'nde ciddi bir kuvvet çarpanı olacağını belirtiyor.
• RAM muadili LEVENT Yakın Hava Savunma Sistemi de ilk kez IDEF’21'de görücüye çıktı. SUNGUR baz alınarak geliştirilen sistem, yeni fazında radar ve elektrooptik sistemleri kullanarak otonom olarak hedefine yönelecek. 
• Aydınlık