Fil ayağı hastalığı yani lenfödem, bağışıklık sisteminin bir parçası olan lenf bezlerinde meydana gelen tıkanıklıklardan kaynaklanır ve kol ve bacaklarda şişlikle kendini gösterir.
Hücreler arasındaki boşlukları dolduran sıvının miktar olarak dengede kalabilmesi için sürekli olarak filtre edilmesi ve kan dolaşımına karıştırılması gerekir.
Lenf sıvısı adı verilen bu sıvı, lenfatik sistem tarafından kontrol edilir. Lenf bezleri, kanalları veya düğümlerindeki hasarlar ve doğumsal anomaliler nedeniyle hücreler arası sıvı miktarındaki dengede bozulmalar meydana gelebilir.
Lenf düğümlerindeki tıkanıklıklar lenf sıvısının drenajını bozar, sıvı kol ve bacaklarda birikerek şişkinliğe neden olur. Bu duruma fil ayağı hastalığı denir.
Lenfödem, lenfatik sistem düzgün çalışmadığında ortaya çıkan kronik, uzun süreli bir durumdur. Semptomlar ortaya çıktıktan kısa bir süre sonra teşhis ve tedavi edilmezse hastalık daha da kötüleşebilir.
FİL AYAĞI HASTALIĞININ BELİRTİLERİ
Fil ayağı hastalığının en belirgin belirtisi olan şişlik, vücudun birçok yerinde görülebilmekle birlikte genellikle kol ve bacakları etkiler. Bu nedenle lenfödem hastalarında en sık görülen sorun sürekli giyilen giysi, ayakkabı, yüzük ve saatlerin sıkı olmamasıdır.
Oluşan şişlik hastalığın erken evrelerinde geçici olabilir ve gün içinde etkisi artıp azalabilir. Ancak tedavi gecikirse semptomlar kötüleşebilir ve şişlik daha kalıcı ve rahatsız edici hale gelebilir.
Lenfödemin en temel belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Parmaklarınız ve ayak parmaklarınız dahil olmak üzere kollarınızın ve bacaklarınızın bazılarında veya tümünde şişlik
- ağrı ve rahatsızlık
- Vücutta ağırlık ve gerginlik hissi
- hareketliliğin kısıtlanması
- derinin kalınlaşması (fibrozis)
- tekrarlayan enfeksiyonlar
- cildin kırışması
- siğil oluşumları
- Deriden sıvı sızıyor
- Lenfödeme bağlı şişlik, insanları çok fazla etkilemeyen değişikliklerden uzuvların genel hareketliliğini sınırlayabilen şiddetli seviyelere kadar değişebilir. Semptomların şiddeti hastadan hastaya değişir.
FİL AYAĞI HASTALIĞINA NELER NEDEN OLUR?
Fil ayağı hastalığı temel olarak lenfatik sıvının kan dolaşımına girmek yerine çeşitli nedenlerle deri altına yayılmasından kaynaklanır. En yaygın nedeni, kanser tedavisinin bir parçası olarak lenf bezlerinin çıkarılmasıdır.
Kanser hastalarında lenfatik damarların malign hücrelerin oluşturduğu tümörler tarafından tıkanması ve lenfatik sıvı akışının engellenmesi sonucu lenfödem oluşabilmektedir.
Bunun dışında fil hastalığının gelişmesinde aşağıdaki faktörler rol oynar:
- Kanser sonrası görülen radyasyon tedavileri
- Bazı operasyonlar sonucu lenfatik sistemde hasar
- mantar hastalıkları
- travma
- enfeksiyonlar
- Sivrisinekler tarafından bulaşan parazitler
- Kalıtsal hastalıklar ve lenfatik sistemin yapısı ile ilgili anormallikler
