New York Times’ta 20 Aralık’ta Declan Walsh imzasıyla çıkan makalede Bayraktar SİHA’larının Etiyopya’daki silahlı isyan sırasında oynadığı rol incelendi. “Yabancı SİHA'lar Etiyopya'nın İç Savaşında Dengeyi Değiştiriyor” başlığıyla yayınlanan makalede ABD destekli Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF)’nin Etiyopya hükümetine karşı başlattığı isyanı ve kaybedişini ele alıyor. Yazar Walsh, Tigray Halk Cephesi’nin kaybetmesinin sebebini, Türkiye, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)’nin Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA)’ları olarak değerlendiriyor.
Etiyopya'da merkezi hükümete karşı isyan başlatan TPLF, iki gün önce geri çekilme kararı aldığını bildirmişti. Haftalardır ilerleyişini sürdüren TPLF üst üste ağır darbeler almıştı. TPLF Başkanı Debretsion Gebremichael, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Gutterres'e bir mektup göndererek barış için birliklerine geri çekilmeleri çağrısı yaptığını açıklamıştı. Gebremichael mektubunda, "Tigray halkı ve Tigray Bölgesel Yönetimi adına sınır dışındaki tüm Tigray birliklerine barış için derhal geri çekilmeleri çağrısı yapıyorum." ifadesine yer verirken TPLF Sözcüsü Getachew Reda da birliklerin, Amhara ve Afar bölgelerinden çekildiğini duyurmuştu.
Bu noktada, ordunun bir anda güçlü bir şekilde karşılık verip TPLF’yi yenilgiye uğratması, askeri taktik anlamında tartışmalara yol açtı.
‘KARARLI MÜTTEFİKLER’
Yazıda “Etiyopya'nın güç durumdaki başbakanı, bu ayın başlarında, başkentte kendisini devirmekle tehdit eden isyancı hareketini tersine çevirerek baş döndürücü bir askeri zafer elde ettikten sonra, birliklerinin cesaretini takdir etti.” ifadelerini kullanan Walsh, gerçekte, Abiy Ahmed (Etiyopya Devlet Başkanı)’nın kaderinin tersine dönmesinin nedenini, gökyüzünde uçan SİHA’lara bağlıyor: “Yakın zamanda Basra Körfezi bölgesindeki ve onu iktidarda tutmaya kararlı başka yerlerdeki müttefiklerden alınan bir savaş uçağı filosu.” Walsh, kriz hakkında bilgilendirilen ve isimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuşan iki Batılı diplomata göre, BAE, Türkiye ve İran, ABD ve Afrika hükümetleri ateşkes ve barış görüşmeleri için çağrıda bulunurken bile, son dört ay içinde Abiy'e en yeni SİHA’lardan bazılarını sessizce tedarik ettiğini belirtiyor.
‘SİHA’LARIN ETKİSİ ÇARPICIYDI’
SİHA’ların etkisinin ‘çarpıcı’ olduğunu belirten yazar, başkent Addis Ababa’ya doğru giden yolda Tigrayan isyancıları ve tedarik konvoylarına büyük ölçüde zarar verdiğini belirtiyor. Tigray lideri Debretsion Gebremichael’in, Birleşmiş Milletler (BM)’e, diğer faktörlerin yanı sıra “yabancı güçler tarafından sağlanan insansız hava araçlarına” atıfta bulunarak, tüm güçlerin Tigray sınırlarına derhal geri çekilmesi emrini verdiğini söylediğini de belirten Walsh, Gebremichael’in BM Genel Sekreter Antonio Guterres'e yazdığı bir mektupta, Bay Debretsion ateşkes ve ardından barış görüşmeleri çağrısında bulunduğunu yazdı.
‘235 BİN DOLARDAN 95 MİLYONA ÇIKTI’
Abiy’nin Türkiye ile ilişkilerinin daha açık olduğunu belirten Walsh, Erdoğan’ı “Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'da Ermenistan'a karşı kazandığı zaferde belirleyici bir rol oynayan kişi” olarak nitelendirerek, Bayraktar TB2 SİHA’sının satışının ağustos ayında askeri bir anlaşma ile imzaladığını yazdı. Türk SİHA’larını, savaşta test edilmiş, nispeten ucuz donanım arayan birçok Afrika ülkesi için çekici olduğunu da vurgulayan Walsh, “Erdoğan, Ekim ayında Nijerya, Togo ve Angola gezisinin ardından ‘Afrika'da bile, nereye gitsem SİHA’ları istiyorlar’ diyerek övünmüştü.” hatırlatmasını yapıyor. Walsh, Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin verilerine dayanarak, Etiyopya'ya savunma ve havacılık ihracatı, 2020'de 235 bin dolardan bu yıl 95 milyon dolara yükseldiğini de belirtiyor.
‘ABD BAE’Yİ ENGELLİYOR’
Walsh, ABD’nin BAE’yi Etiyopya’da engellediğini söylüyor. BAE’nin Etiyopya’daki SİHA saldırılarının, Biden'ın iktidara gelmesinden sonra Washington’ın baskısıyla ocak ayında durduğunu belirten Walsh, “Ancak yetkililer, son aylarda büyük ölçüde Çin yapımı SİHA’ların saldırılarının yeniden başladıklarını söyledi. Ulusal güvenlik danışmanı Tahnoun bin Zayed alNahyan'ın yönetimindeki BAE SİHA’larının saldırıları, savaşı sona erdirmek için Amerikan diplomatik çabalarına karşı bir engel gibi görünüyor. Amerikalı yetkililer BAE'yi oradan çekmeye çalıştıklarını söylüyorlar.” ifadelerini kullanıyor.
Aydınlık
