Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Afganistan’da kendisine verilen görevi başarıyla yerine getirmenin gururuyla Mehmetçiğin Afganistan'dan tahliyesine başlandığını belirterek, "İntikal faaliyetlerini en kısa zamanda tamamlamayı hedefliyoruz " dedi. Peki, bundan sonraki süreçte Afganistan’ı ve bölgeyi neler bekliyor? Emekli Tuğgeneral Fahri Erenel, Türkiye’nin yıllardır Afganistan’da olduğunu ve hiçbir zaman diğer devletler gibi emperyalist amaçlar taşımadığını vurguladı. “Türkiye, Afganistan’la olan tarihi ilişkiler kapsamında Afganistan halkına yardım etmek için elinden gelen bütün çabayı gösterdi.” diyen Erenel, gazetemize verdiği demeçte şunları vurguladı: 

‘DOST AFGANİSTAN HALKINAELİMİZDEN GELENİ YAPALIM’

“Amacımız Afganistan halkı ile dayanışma gösterip onlara zor zamanda yardım etmek, destek sağlamaktı. Ancak Türkiye’nin orada bulunma misyonu, NATO kapsamındaydı. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, bu misyonun sona erdiğini açıkladı. Doğal olarak bu misyon sona erdi. Dolayısıyla Türkiye’nin Afganistan’da kalması için yapılacak görüşmeler ya da anlaşmalar, Taliban karşısında geçersiz kalacaktı. Burada bir muhatap sorunu oluştu; Afganistan hükümeti yok, Eşref Gani kaçtı. Taliban henüz bir geçiş hükümeti kuramadı. Yani şu an karşıda muhatap alınacak resmi bir hükümet yok.”

‘TALİBAN’IN ÇİN’E İHTİYACI BÜYÜK’

“Çin ve Rusya’nın Afganistan üzerindeki etkisini dikkate almalıyız” diye konuşan Erenel, şöyle devam etti:

“Özellikle Çin’in maddi gücünü önemsemeliyiz. Taliban’ın bol paraya ihtiyacı var bu aşamada. Açıkçası Afganistan bugüne kadar uyuşturucu ile işi idare ediyordu, Taliban bunu yasaklayacağını açıkladı. Buradan gelen geliri cezalandıracağını söylüyor. IMF ve Dünya Bankası da kaynak aktarımını durdurdu. O halde Taliban’ın Çin’e ihtiyacı var. Zaten Çin, 15 yıldır ciddi altyapı projeleri anlaşması yapmış orada. Bu tabi olumludur, yani Çin yatırımları ve Çin etkisini olumsuz olarak görmüyorum. Çin’in de Afganistan ile ilişkileri çok eskiye dayanıyor, bugün başlamadı. O yüzden Kuşak ve Yol Girişimi açısından da düşündüğümüzde, Afganistan’ın kalkınmasına bölgede yardım edecek en önemli devlet, Çin’dir. Türkiye de Çin’le olan ilişkisini sürdürüp Afganistan krizini çözmede inisiyatif almalıdır.” 

‘TÜRKİYE’NİN TECRÜBESİ VE BİRİKİMİ ÖNEMLİ’

Kabil Havalimanı’nı “Taliban’ın yurtdışına açılan kapısı” olarak nitelendiren Erenel, Türkiye’nin burayı işletmesi için basına düşen Taliban’dan gelen talep iddiaları ile ilgili olarak şunları söyledi:

“Her ne kadar sınır bölgelerini de kontrolüne alsa da Taliban’ın dünyaya açılan kapısı şu an Kabil Havalimanı. Orada bir kaosun olmadan kontrol altında olması uluslararası camia için önemli. Bu Taliban açısından da önemli. Oranın da düzenli, güvenli ve uluslararası düzene uygun olarak işletilmesi için teknik personel, güvenliği sağlayacak personel ihtiyacı var. Havalimanı güvenliği Taliban’ın bugüne yaptığı faaliyetlerle eşdeğer bir şey değil, farklı bir teknik ve eğitim gerektiriyor. Türkiye, bu konuda deneyimiyle, THY gibi uluslararası gibi bir markasının bulunması ve yurtdışı uçuşlar açısından tecrübesiyle bu konuda öne çıkıyor. Zaten biz o bölgedeydik, oranın bütün teknik işlerinde de deneyimi var. Taliban açısından sıfırdan bir yapı kurmak yerime Afganistan’ı tanıyan, bilen, seven bir ülke olarak Türkiye’nin, en azından orada emperyalist olarak bulunmayan bir güçten destek istemek son derece mantıklı.”  

‘ÇEKİLME KARARI DOĞRU’

“Havalananı aşırı izdiham içinde, uluslararası toplum seyirci konumunda. Taliban, ABD’ye ‘Çekilme süreci 31 Ağustos’u geçerse bunun karşılığı olur’ gibi mesajlar gönderiyor. Türkiye’nin bu durumda çekilme kararı vermesi özellikle olası bir saldırıyı engellemek açısından da önemli. Kabil ve tüm Afganistan’ın huzura ermesi için Taliban’ın bundan sonraki süreçte eylemlerini görmek açısından da önemli.” 

‘TÜRKİYE BU SÜRECİ İZLEMEYECEK’ 

Tuğgeneral Erenel, “Türkiye’nin büyükelçiliği orada, çok sayıda iş yapan vatandaşımız da Afganistan’da. Bunların bir kısmı döndü ama kalan da çok var.” diyor ve şunları ekliyor: 

“Dolayısıyla Türkiye’nin orada büyükelçiliğinin korunması gibi büyük çaplı olmasa da bir unsuru kalacaktır. Çünkü bizim oradaki elçiliğimiz güçlüdür, oranın korunması için ve belki de ufak tefek insani müdahalelere destek sağlamak için küçük bir unsur orada kalacaktır. Türkiye bunu Taliban’a bildirmiştir.”

‘İLK TANIYACAKLARDAN BİRİ TÜRKİYE OLACAK’

Türkiye’nin Afganistan’ı en son terk eden ülke konumunda olmasını ifade eden Erenel, şöyle devam etti:

“Kuzey’de Taliban’a karşı cereyan eden direniş, diğer şehirlerin tutumu, Rusya, Çin ve Pakistan’ın Taliban ile olan ilişkisi bunların hepsini izlememiz gerekecek. Şu an Türkiye, Afganistan’ı en son terk eden ülke konumunda. Türkiye için askerin güvenliği ve görev yapacak koşullar şu an en önemlisi. Türk askeri elbette kendisini korur. Afganistan’da hükümet kurulduktan sonra bu hükümetle karşılıklı görüşmeler sonrasında alınacak karara göre meclisten yeni alınacak bir teskere ile (çünkü tezkere süresi sonra eriyordu) ülkemiz, Afganistan’la gönül bağını kopartmadan kurulacak yeni hükümeti ve düzenle temas kuracak ilk ülkelerinden olacaktır. 

“Afganistan’da yeni hükümetin içinde Taliban olacaktır, farklı grupların mutlaka birleşimi olacaktır. Türkiye bölgede daha fazla kaosa yol açmamak için şu an asker çekme kararına varmıştır ve doğru yapmıştır.

“Türkiye Afganistan’da hiçbir zaman ‘paylaşılma mücadelesi’nin içinde yer almadı. Diğer ülkeler yokken de biz orda vardı ve biz oraya altyapı yatırımları, Afgan üniversitelerine destek için elimizden geldiğince yardımda bulunduk. Taliban dâhil Afgan vatandaşların gözünde Türkiye’nin yer farklıdır. Çünkü biz orada emperyal düşüncelerle bulunmadık. O yüzden Afganistan’da kurulacak geçici hükümet ve halk da önceliği Türkiye’ye verecektir.” 

Aydınlık