Tevfik Kadan / Aydınlık Gazetesi Haber Müdürü
ABD Donanması'nın tüm okyanuslarda 'jandarma' gibi rahatça dolaşması, bazı ülkeleri rahatsız etmeye başladı. Son olarak ABD gemilerinin HintPasifik'te 'seyrüsefer serbestisi' adı altında yürüttüğü operasyonlar, Çin, Hindistan ve Maldivler'in tepkisine neden oldu. Hindistan ve Maldivler, ABD gemisinin kendi rızaları olmadan Münhasır Ekonomik Bölge'deki faaliyetlerini protesto etti. Tartışmaya katılan Çinli bir diplomat da 'serbest dolaşım özgürlüğü'nü ABD'nin uydurduğunu söyledi.
ABD'nin 7. Filosu tarafından geçen çarşamba günü yapılan açıklamada, Arleigh Burke sınıfı güdümlü bir füze muhribi olan USS John Paul Jones gemisinin 'Seyrüsefer Özgürlüğü Operasyonu' (FONOP) kapsamında Maldivler'in karasularından "zararsız geçiş" yaptığı duyuruldu. Yapılan açıklamada Maldivler'in buna itiraz ettiği, karasuları ve Münhasır Ekonomik Bölgesi'ne girilmeden önce kendisinden izin alınmasını istediği bildirildi. Bunun Maldivler'in aşırı deniz iddialarını bir kez daha teyit ettiği savunulan açıklamada, 'Seyir Özgürlüğü Operasyonu'nun bu iddialara bir meydan okuma olduğu ifade edildi. Açıklama şöyle devam etti:
"ABD Kuvvetleri, HintPasifik bölgesinde rutin olarak faaliyet göstermektedir. Tüm bu operasyonlar uluslararası hukuka uygun olarak tasarlanmıştır ve Amerika Birleşik Devletleri'nin uluslararası hukukun izin verdiği her yerde uçacağını, yelken açacağını ve faaliyet göstereceğini teyit etmektedir."
HİNDİSTAN'DAN TEPKİ
USS John Paul Jones gemisinin aynı görev kapsamında Hindistan'ın Lakshadweep adalarının yaklaşık 130 deniz mili (241 kilometre) batısından da geçiş yaptığı öğrenildi. Hindistan bu geçişe tepki göstererek, Birleşmiş Milletler kurallarının rıza olmaksızın böyle bir geçişe izin vermediğini açıkladı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü'nün yaptığı açıklamada şöyle denildi:
"Hindistan'ın rızasına başvurulmadan Münhasır Ekonomik Bölgesi'nden (MEB) transit geçiş yapan ABD'yi protesto ediyoruz. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, diğer devletlere kıyı devletinin rızası olmadan Münhasır Ekonomik Bölge ve kıtasahanlığı üzerinde askeri manevralar yada silah veya patlayıcı kullanımı içeren tatbikatlar yapma izni vermez."
Dışişleri Bakanlığı, John Paul Jones gemisinin Basra Körfezi'nden Malakka Boğazı'na geçerken hareketlerini izlediklerini bildirdi.
HİNTLİ AMİRAL'DEN İTİRAZ
ABD Donanması'nın bu hukuksuz operasyonlarını yapmasının yanında duyurması da tepki çekti. Eski Hindistan Deniz Kuvvetleri Komutanı Arun Prakash, "ABD'nin görünürde müttefik olan bir ülkenin sularında neden izinsiz manevralar yaptığını duyurduğunu" sorguladı. Amiral Prakash, Twitter hesabından "7. Filo'nun hukuka aykırı olarak Hindistan MEB'inde FONOP görevlerini gerçekleştirmesi yeterince kötü. Ama bunu duyurmak?" diye yazdı.
ÇİNLİ DİPLOMATTAN DİKKAT ÇEKEN PAYLAŞIM
ABD ile Hindistan arasındaki tartışma Çin basınına da yansıdı. "South China Morning Post" gazetesi tarafından yaşanan gerginlik haberleştirilirken, Çin'in Malta Büyükelçisi Yu Dunhai de tartışmaya katıldı. Büyükelçi Yu, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda şöyle yazdı:
"Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'nde 'uluslararası sular' diye bir şey yoktur. Bu, ABD'nin serbest dolaşım özgürlüğünü gerçekleştirebilmek için icat ettiği bir buluştur."
