Ülkemizin kalkınması için dışarı bağlılığı azaltmamız şart. Türkiye’de yıllık 22 milyon ton maden çıkarılıyor.Bor madeni sağlık alanı için de önem arz ediyor. Yazı dizimizin bu bölümünde sağlık ve uzay teknolojisi alanlarında bor madenine mercek tutuyoruz.

SILA KEMAHLI

Borun, prostat kanserinden, kemik erimesine kadar birçok alanda faydalı olduğu biliniyor. Eskiden yediğimiz yiyeceklerden bor eksikliğini giderebiliyorduk. Artık takviye almamız gerektiğini belirten uzmanlar, borlu ilaç üretiminin merkezinin İsrail olduğunu, pazara girmek için devletin yardımının şart olduğunu söylüyor .

Borlu ilaç çalışmalarının merkezi İsrail... Geçmişi 1966’lara dayanıyor. İsrail’de bor kullanılarak prostat, romotoid artirt (eklem iltihabının) tedavileri yapılmaya 50 yıldır devam ediliyor. Türkiye’nin pazara girmek kolay değil. Devlet desteği şart!

Borun sağlık alanında yıllardır kullanıldığını söyleyen, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mükerrem Şahin, bor için Türkiye’de iç piyasada kullanılacak ürünler daha öncelikli üretilmesi gerektiğini söyledi. Şahin, “Bor ve sağlık ürünleri geliştirip üretiyoruz. Gerekli izinleri aldık testleri yaptırdık ve halka sunduk” dedi.

‘HALKTA KARŞILIK BULUR’

İstatistiksek değerlerin bor kullanımının sağlık için faydalı olduğunun kanıtlandığını belirten Şahin, bor ve sağlık alanın da halkta karşılık bulacağını söyledi. Şahin, “Bir ülkenin en önemli gücünün sağlıklı nesil olduğu açıktır. Bor toplum sağlığı ilgilendiren bir konudur” dedi.

İsrail’de, ‘romotid artirt’ hastalığının oranının yüzde 1 bile olmadığını söyleyen Şahin, şöyle sürdürdü:

“Bizde özellikle toprak yapısı borca fakir olan bölgelerde, Karadeniz sahili gibi bu hastalığın oranı on kat fazla. Yapılan birçok çalışmada borun kemik erimesini yavaşlattığına dair önemli bulgular elde edildi. Bor, özellikle kadınlarda menapoz döneminde alınması gereken bir gıda takviyesi. Prostat kanseri olma oranı da bizde oldukça yüksek. Erkekte iki numara kanser türü prostat... Bor kanserin oluşumunu yüzde 77 azaltıyor. Bu konuda da çokça bilimsel yayın var. Beyin fonksiyonlarını iyileştirdiğine, mantar enfeksiyonuna, egzamaya kadar etkisi olduğunu biliyoruz.”

‘BÖLGEDEN BÖLGEYE DEĞİŞİYOR’

Reklamdan sonra devam ediyor 

Şahin daha önceleri harici bor alımına ihtiyaç duymadığımıza işaret ederek şöyle konuştu:

“Yediğimiz fındıkta, kayısıda, elmada, hurmada bolca bor vardı. Son dönemde genetiği değişen tarım sebebiyle bitkilerde bulunma miktarı oldukça azaldı. Bor eksikliği bölgeden bölgeye göre değişir. Örneğin, Balıkesir ve Kütahya bölgesinde yaşayanlar tükettikleri maddelerden bor alıyor. Çünkü orada suda bor var. Bor koruyucu bir hekim.”

400 DOLARLIK BORDAN 4 MİLYON DOLARLIK BOR ÜRETTİLER

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ile bir savunma sanayi firmasının yürüttüğü proje kapsamında 400 dolarlık bordan minimum ton değeri 4 milyon doları bulan yüzde 96 saflıkta elementer bor üretti. Türkiye’de ilk kez sanayisel ebatlarda üretilen ürün, özellikle uzun menzilli füzelerde ve uzay roketlerinde yakıt katkısı olarak kullanılabilecek.

Şahin, bordan üretilen ürünlerden en değerlilerinden birinin “elementer bor” olduğuna dikkati çekti. Şahin, “Roket Yakıtlarında Kullanılmak Üzere Yüksek Saflıkta Elementer Bor Üretim Sistemi” adlı projelerinin ilk etapta TÜBİTAK tarafından sonra BOREN tarafından reddedilmesine rağmen projeden vazgeçmediklerini ve Ankara Kalkınma Ajansı desteği ile ilk etabını tamamladıkları anlattı.

YATIRIMCI VE GÜÇ GEREKİYOR

Şahin, borun benzin, dizel, LPG yakıt sisteminde kullanılmasının da mümkün olduğunu söyledi. Bunu doğrulayan ürünleri geliştirip patentlediklerini söyleyen Şahin, “Şu anda saha testlerinde olan bir yakıt sistemimiz var. Motor içi sürtünmeyi düşürüyor bunu ispatladık. Ama pazara çıkamıyoruz. Çünkü akaryakıt pazarına öyle ‘ahmet’ ‘mehmet’ giremez. Rekabet için güç gerekiyor. Büyük yatırımcı gerekiyor. Devletin pazara girmesi gerekiyor” dedi.

BİLİM İNSANLARININ GÖRÜŞLERİ DİKKATE ALINMALI

Bor Karbür Tesisi’ne ilişkin görüşlerini dile getiren Şahin, “Keşke tesis için, bu iş üzerine araştırmalar yapan yüzlerce insanın deneyimini de kullansalardı” diyor. Şahin, ortak aklın önemine vurgu yaparak, “Dışarıdan bilgi transferi ile sistem kurmak çok doğru değildir. Bu maliyetin yarısına ve ülkedeki deneyim kullanarak yapılabilirdi. Çünkü bor karbür için yapılmış yüzlerce tez, yayın verilen onlarca projede çalışmış hocalar var” diye konuştu.