Son zamanlarda fiyatı katlanarak artan ürünlerin başında ayçiçek yağı geliyor. Vatandaşın temel ihtiyacı arasında yer alan ve 85 liraya satılan 5 litrelik ayçiçek yağının etiketi bir haftada değişerek 96 lira oldu.
Son dönemde fiyatı hızla artan ürünler listesinde ayçiçek yağı başı çekiyor. Ayçiçek yağının fiyat etiketleri yine değişti. Bazı markalarda 25 TL'lik yükselişler olurken bazı markalarda fiyat artışı 10 TL'yi buldu.
Fiyatlar 7 günde değişti
Geçtiğimiz hafta 85 TL'ye satılan 5 litrelik ayçiçek yağı yapılan yüzde 10'luk zam sonrası 96 TL'yi buldu. Fiyat artışı ile ilgili konuşan bir market sahibi, yapılan zamların üretici kaynaklı olduğunu söyleyerek, 'Fiyatlar üreticide artınca biz de etiketleri değiştirmek zorunda kalkıyoruz' dedi.
Türkiye'nin 170 bin ton ayçiçeği yağı üretimiyle lokomotif kurumlarından Trakya Birlik Genel Müdürü Hakan Çelen, özellikle son dönemde artan fiyatların pandemi ile ilgili olduğunu söyledi. Enerji fiyatları, artan tarımsal girdiler ve kur farkının rafa yansıdığını belirten Çelen "Özellikle yılın ikinci yarısından sonra, şubatmarttan sonra, yeni sezonun yaklaşmasıyla fiyatlarda geri çekilme olabileceğini düşünüyoruz. 8090 lira bandı seviyesinde oturacağını öngörebiliriz" dedi.
Son 1,5 yılda ayçiçeği yağında görülen aşırı fiyat artışı, üreticileri bu ürüne yönlendirdi. Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü’ne göre; destek miktarının da artması nedeniyle Türkiye’nin ayçiçeği üretiminin bir önceki yıla göre yüzde 15,6’lık artışla 2,4 milyon ton olacak.
Üretim 10 yılda yüzde 60 arttı
Dünya genelinde ayçiçeği yağına karşı oluşan talebin etkisiyle yurt dışı borsa fiyatlarında artış yaşanıyor. 20212022 pazarlama yılında dünyada yağlı tohum üretim miktarının 628 milyon ton olacağı öngörülüyor. Toplam üretimin yüzde 61,3’ünü soya, yüzde 10,7’sini kolza, yüzde 8,9’unu ise ayçiçeği oluşturuyor. Son 10 yıllık dönemde ayçiçeği üretiminde yüzde 59,7 artış sağlandı. 2022 sezonunda dünya ayçiçeği üretiminin Ukrayna, Rusya ve Avrupa Birliğindeki artışa bağlı olarak 56 milyon ton ile rekor seviyede olacağı öngörülüyor.
Ekim alanı 6,5 milyon dekar
Türkiye’de yağlık ayçiçeği ekim alanı geçen yıl yüzde 17 artarak 6,5 milyon dekara yükselirken yağlık ayçiçeği üretimi 1,9 milyon tona ulaştı. TÜİK verilerine göre ayçiçeğinin yeterlilik oranı yüzde 60,1’dir. 2021 yılı üretim tahmini TÜİK tarafından yüzde 15,6’lık artışla 2,39 milyon ton olarak açıklandı. Türkiye’de ayçiçeği üretiminin yoğun olarak yapıldığı iller sırası ile Tekirdağ, Konya, Edirne, Kırklareli ve Adana. Bu iller, toplam üretimin yüzde 68’ini karşılıyor.
Gümrük vergisi sıfırlandı
Bu yılın ilk sekiz ayında ayçiçeği tohumu ithalatının da yüzde 31 azalmasıyla birlikte 616 bin ton olarak gerçekleşti. Geçen sene ile kıyaslandığında dünyada ayçiçeği fiyatı ortalama yüzde 47 arttı. Dünya ayçiçeği piyasasında yaşanan gelişmeler ve döviz kurlarındaki artış da dikkate alınarak “ayçiçeği tohumu ham yağı” ithalatında yüzde 10 olarak uygulanan gümrük vergisi bu yılın sonuna kadar yüzde 0, “ayçiçeği tohumu yağı ile teknik ve sınai amaçla kullanılan ham yağ” düzenlendi.
Fiyat değişimlerine yakın takip
Geçen yıl üretici fiyatlarının yükselmesi, destek miktarlarının artması ile bu yıl ayçiçeği ekim alanlarına olumlu yansıyarak ekim alanları arttı. Türkiye’deki ayçiçeği hasadı tamamlandı. Tarım ve Orman Bakanlığı, yurt içi ve yurt dışı piyasalardaki fiyat değişimleri, stok yönetimi, hasat durumunu yakından takip ediyor.
