Afgan hükümeti ve Taliban, Çin, Rusya, Pakistan ve ABD’den diplomatların katıldığı Doha görüşmelerinde “ciddiyet” suçlamasında bulundu. Uzmanlar, Afganistan içi barış görüşmelerinde hiçbir tarafın uzlaşıya yanaşmadığını ve özellikle bölge devletlerinin arabuluculuk ile istikrara ulaşılabileceğini söylüyor.

‘ÇİN YAPICI BİR ROL OYNAYABİLİR’

Afganistan’da Ulusal Kongre Partisi lideri ve eski bir parlamenter olan Dr. Latif Pedram, Çin basınından Global Times’a yaptığı açıklamada “ABD ve NATO birlikleri kan ve nefretle lekelenmiş harap bir toprak ve siyasi sistem bıraktı” diye konuştu. Pedram, ABD’nin terörle mücadelede etmediğini ve ABD’yi ‘sorunun kaynağı’ olarak nitelendirerek bundan sonraki süreçte ülkenin ekonomik ve sosyal olarak yeniden inşasında Çin’in yapıcı bir rol oynayacağını belirtti. Pedram, “ABD’nin 20 yıllık işgali Afganistan’da savaşı sonuçlandırmadı, sadece Amerikan hegemonyasının işgalci savaş tarihindeki en uzun savaşı sona erdirdi.

ABD, YOKSULLUK, İŞSİZLİK VE YIKIM BIRAKTI’

Dr. Latif Pedram, ABD’nin Afganistan ‘mirası’ ile ilgili soruya:

“Afganistan’ın ABD’den miras aldığı şey: Yıkım, işsizlik, yoksulluk, gelir dağılımında muazzam uçurum, geniş bir ekonomik mafya ağı, yeraltı ekonomisi, uyuşturucu üretimi ve kaçakçılığı, etnik savaş, iyi değerlerin çöküşü, bir yolsuzluk kültürünün büyümesi, kara para aklama ve yalan, genelevlerin çarpıcı yükselişi, bireysel ahlakın çöküşü ve fuhuş.” şeklinde cevaplandırdı.

‘SAVAŞI ÖNCE ABD VE GEÇİÇİ HÜKÜMET KAYBETTİ’

Taliban’ın açıkladığı “Afganistan’ın yüzde 85’ini kontrol ediyoruz” iddiasına Pedram, “Evet bu doğru. Taliban’ın açıklaması yalan veya abartı değil. Bu savaşı önce ABD kaybetti. Sonra da ABD’ye umut bağlayan Kabil’deki geçici hükümet kaybetti. Taliban ise çok açık ve net bir şekilde kazanıyor. Taliban birçok başarıya imza attı.” diye yanıt verdi.

‘YENİ HÜKÜMET TALİBAN’I İÇİNE ALMALI’

Afganistan’da artık tartışma konusunun bundan sonra kurulacak hükümetin içeriği olduğunu söyleyen Pedram, “Hukuk ilkeleri, dini ilkeler, İslam Emirliği mi Cumhuriyet mi? gibi sorular önümüzde durmaktadır. Geçiş hükümeti, Taliban'ı, diğer muhalif güçleri, etnik grupların gerçek temsilcilerini, bazıları Kabil rejiminden, hem bireyleri hem de kurumları ve siyasi partileri içermelidir.” diye vurguladı.

‘ÇİN’İN SALDIRGANLIK VE İŞGAL GEÇMİŞİ YOK’

“Çin büyük bir ekonomik güç ve bizim de tarihsel ilişkilerimizin olduğu önemli komşumuzdur” diyen Dr. Pedram şöyle devam etti: “Çin’in tarihsel olarak saldırma ve işgal geçmişi yok. Bugünkü yöneticileri de sürekli hegemonya peşinde koşmadıklarını özel olarak belirtiyor. Çin ile ilişkilerimizde karşılıklı, birbirinin egemenliğine saygı duyan ve toprak bütünlüğünü önemseyen ilkelere sahibiz.”

‘KUŞAK VE YOL GİRİŞİMİ BİZİ YENİDEN AYAĞA KALDIRIR’

ABD’nin Afgan ekonomisine yönelik büyük tahribatı karşısında Afganistan devleti ve milletinin ekonomik olarak yeniden restorasyonuna yönelik Pedram şunları ifade etti:

“Kuşak ve Yol Girişimi, Afganistan’da kalkınma ve istihdam yaratma amacına ülkenin büyük yararınadır. Bu Girişimi büyük memnuniyetle karşılıyoruz.

“ABD ve Hindistan ise Afganistan’ın kuzeyindeki IŞİD ve El Kaide savaşçılarını destekleyerek bu büyük kalkınma planını sabote etmek istiyor. Bu ve diğer nedenlerle, Afganistan'daki savaş uzayacak. ABD hala Afganistan’ın kuzeyinde isyan, savaş ve istikrarsızlık peşinde.”

‘MAO’NUN BÜTÜN ESERLERİNİ OKUDUM’

Çin ile ilişkileri daha da artırmanın partisinin (Afganistan Ulusal Kongre Partisi) programında olduğunu söyleyen Pedram, şöyle devam etti:

“Partimiz ve müttefiklerimiz Çin'in ekonomik planlarını bölge için bir tehdit olarak görmüyor ve biz de bu projeleri memnuniyetle karşılıyor ve destekliyoruz. Başkan Mao'nun neredeyse tüm kitaplarını ve diğer Çinli liderlerin eserlerini okudum. Bu planlara katılıyoruz ve modern bir Afganistan/Horasan'ın kurulması lehine Çin projelerinin uygulanmasını destekliyoruz.”

‘TALİBAN, ÇİN’İN PROJELERİNE DÂHİL OLMAK İSTİYOR’

Pedram, Çin ile ekonomik iş birliğini geliştirme açısından ülkede birçok farklı grubunda benzer düşündüğünü şu şekilde belirtiyor:

“Taliban da yaptığı açıklamada Çin projelerini memnuniyetle karşıladı ve Çin’in ‘Afganistan’ın dostu’ olarak nitelendirdiler. Partimiz, gelecekteki hükümet türü, sivil ve sosyal özgürlükler ve ülke ekonomisi konusunda Taliban ile derin ve stratejik anlaşmazlıklara rağmen, Çin projeleri konusunda Taliban'ın tutumuna katılıyoruz ve bunu akıllıca ve doğru buluyoruz. Taliban iyi bir tavır aldı. ABD'nin ülkemizi işgal ettiği konusunda Taliban ile hemfikiriz ve şimdi çekilmesinin ülkenin ve bölgenin barış ve istikrarının yararına olduğunu düşünüyoruz.”

EŞRAF GANİ: GÖREVİMİN BAŞINDAYIM

Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, yayınladığı videolu mesajında, Afganistan'ın dayatılmış bir savaşla karşı karşıya kaldığını ve ülke genelinde yaşanan durumdan haberdar olduğunu belirtti.

Afganistan savunma, güvenlik ve halk güçlerinin ülke topraklarını savunmak için büyük bir mücadele verdiğini dile getiren Gani, bu konuda hem halk güçlerine hem de hükümet güçlerine teşekkür etti.

Gani, "Cumhurbaşkanı olarak vatanı savunmaya devam edeceğim. Bu konuda uluslararası ortaklarımız ve siyasi liderlerle görüşmelerimiz sürüyor." dedi.

Böyle bir durumda Afgan güçlerinin uyum içerisinde olmalarının kendileri için öncelik olduğuna dikkati çeken Gani, bu konuda ciddi çalışmaların yapıldığını kaydetti. Cumhurbaşkanı Gani, Afgan halkının daha fazla mülteci durumuna düşmesini ve şiddet olaylarının daha fazla ilerlemesini engellemek için çalışmalara odaklanacağını vurguladı.

Bu dayatılmış savaşın daha fazla Afgan halkının canına mal olmasına, son 20 yıl içerisindeki elde edilen kazanımlarının yok edilmesine izin vermeyeceklerine işaret eden Gani, "Bu konuda hem yurt içinde hem yurt dışında danışmalarımız devam ediyor. Bu görüşmelerden çıkacak sonucu en kısa zamanda halkımızla paylaşacağım." diye konuştu.

Aydınlık