Suriye’de harita yıllar sonra ilk kez değişiyor. Heyet Tahrir Şam (HTŞ), aylardır hazırlandığı geniş çaplı Halep saldırısına devam ediyor. Kent merkezindeki kritik bölgeleri ele geçiren terör örgütü, saldırılarını Hama’ya doğru genişletmeye başladı. Saldırının nihai hedefini anlamak içinse, bundan birkaç yıl önceye gitmek gerekiyor.

2020 yılında TürkiyeRusya arasındaki Moskova Mutabakatıyla belirlenen İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi, Suriye sahasını büyük oranda dondurmayı başarmıştı. Ancak Şubat 2022’de başlayan RusyaUkrayna Savaşı, Suriye’deki ilk önemli boşluğu yarattı.

Rus askerleri ve mühimmatı büyük oranda Ukrayna sahasına kaydırıldı. Ayda 400500 sorti yapan Rus uçakları, 3040 sortiye kadar faaliyetlerini azalttı. Böylece dondurulmuş saha çözülmeye, terör örgütleri hareketlenmeye başladı.

HTŞ’nin aradığı altın fırsat ise İsrail’in Lübnan işgaliyle birlikte geldi. Savaşın başlamasıyla birlikte Halep civarında bulunan İran destek güçler ve Hizbullah savaşçıları, hızla Lübnan cephesine kaydırıldı. Sahada oluşan boşluktan faydalanmak isteyen HTŞ ise geniş kapsamlı bir operasyon hazırlığına başladı.

Nitekim HTŞ Lideri Ebu Muhammed elCevlani örgüt içinde sıkışmış, yeni bir çıkış arıyordu. İdlib’de huzursuzluk artmış, protestolar patlak vermişti. Cevlani, ikinci ve üçüncü adamının kellesini almak zorunda kalmıştı. Yeni bir “fütuhat” ise hem muhaliflerini susturacak hem de militanlarını konsolide etmesini sağlayacaktı. Aradığı silah ve mühimmatı ise pek de ummadığı bir yerden aldı.

KİEV İHA/SİHA VERDİ

Rusya'ya karşı asker sıkıntısı çeken Ukrayna yönetimi, geçen aylarda İdlib’de HTŞ'nin kapısını çaldı. Rusya’ya karşı savaşmaları için HTŞ’den cezaevlerinde tuttuğu Çeçen militanları bırakmasını isteyen Kiev yönetimi, karşılığında ise silah, mühimmat ve insansız hava araçları teklif etti.

Bu sayede çok sayıda İHA/SİHA alan HTŞ’liler, bizzat Ukraynalı uzmanlar tarafından da aylarca eğitildi. Birkaç gündür Halep saldırısında gördüğümüz dronlar, keşif gözetleme araçları, modern silah ve teçhizat da işte bu işbirliğinin meyvesiydi.

İSRAİL TEŞVİK ETTİ

HTŞ'nin saldırısı, İsrail tarafından da teşvik edildi. Bu sayede Suriye Ordusu kuzeye yoğunlaşacak, güneyde Kuneytra'nın işgali kolaylaşacaktı. Ancak büyük oyunu ABD kurdu. Amerikalılar geçen yıl ilk kez HTŞ ile PYD'yi bir araya getirdi. İki grup arasında “ortak yönetim” konusunda anlayış birliğine varıldı.

Birtakım ticari anlaşmalar yapıldı. ABD, HTŞ'nin Halep, Hama, Humus ve Lazkiye'deki işgal alanlarını genişleterek PYD ile yönetim alanlarını birleştirmesini istiyor. Böylece “Koridor” projesi yeniden canlandırılıyor. Gelin bu konuyu biraz daha açalım…

İDLİBHASEKE HATTI

Haziran 2023’te, Suriye'deki terör örgütleri HTŞ ve PKK/PYD arasında karşılıklı ziyaretler yapıldı. Suriye'de muhaliflere ait Syria TV kanalı, 12 Haziran 2023’te yayınladığı haberinde dikkat çeken bilgilere yer verdi.

Özel kaynaklara dayandırılan haberde, HTŞ'den bir heyetin Suriye'nin kuzeydoğusuna giderek PKK/PYD işgalindeki bölgelerde bir dizi temasta bulunduğu bildirildi.

Görüşmelerde, “HTŞ'nin, Şam ve Suriye'nin kuzeyindeki Türkiye destekli grupların (Suriye Milli Ordusu) kontrolündeki bölgeleri ele geçirmeyi başarması durumunda, iki taraf arasında ortak bir sivil yönetim kurulması” olasılığı ele alındı.

Haberde, ABD'lilerin de kuzeydoğu ve kuzeybatı bölgelerinin birleşmesini memnuniyetle karşıladığı bildirildi.

Syria TV'ye konuşan kaynaklar, PKK/PYD’nin, öncelikle kendi üzerindeki Türkiye baskısını azaltmak için HTŞ'nin yeni operasyonlarını destekleyeceğini söyledi.

HTŞ'nin ise uluslarası arenada “terör örgütü” listesinden çıkmak için PKK/PYD ile işbirliğine hazır olduğu, önümüzdeki dönemde de DEAŞ'la Mücadele Uluslararası Koalisyonu'na katılmak istediği kaydedildi.

Bu kapsamda örgütün, “kendisini kanıtlayabilmek” adına bazı radikal örgütlere yönelik operasyonlar düzenlediği de biliniyor.

ABD ise bu birleşmeyle birlikte İsrail'in güvenliği için milyarlarca dolar harcadığı “koridor” projesini yeniden canlandırmanın peşinde.

PETROL ANLAŞMASI YAPTILAR

Diğer yandan iki örgüt arasında ekonomik işbirliğine yönelik bazı görüşmeler de yapıldığı öğrenildi. Geçen yıl Haseke'den İdlib'e gelen bir PKK/PYD heyetinin, petrol tedariki konusunda HTŞ yönetimi ile temasta bulunduğu bildirildi.

Syria TV'ye göre iki taraf, anlaşmaya vardı. Böylece PKK/PYD’nin çıkardığı kaçak petrol, HTŞ'ye bağlı Malik elAbd'in denetimindeki North Company şirketine uygun fiyatla temin edilecek.

PKK/PYD tarafında ise bu petrol hırsızlığı Cezire Petrol Şirketi tarafından yürütülecek. Şirketin ilişkilerini PKK'nın kıdemli dağ kadrolarından, eski PYD Eş Başkanı Şahoz Hasan kuruyor.

Suriye Petrol ve Maden Kaynakları Bakanlığı, geçen yıl petrol kaçakçılığına ilişkin yaptığı açıklamada, ülkedeki petrol üretiminin yüzde 80’inin ABD ve PKK/PYD tarafından ele geçirildiğini bildirmişti. Bakanlık, petrol hırsızlığının bugüne kadar Suriye ekonomisine verdiği zararın 105 milyar doları geçtiğini duyurmuştu.