ÖZLEM KONUR USTA

İnternet sitesi üzerinden yapılan yayında ‘Seçilmiş Aile’ denilerek transseksüel, gey, biseksüel, lezbiyenlerin bir evde yaşamı anlatıyor. Giyim şirketinin reklam filminde cinsiyetsiz bireyler birbirini okşuyor, sarılıyor, öpüşüyor.

Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu H&M adlı firmanın Onur 2022 teması ile hazırladığı reklam filminin yayınını oy çokluğu ile durdurdu. Türk Tabipleri Birliği (TTB) üyesi Dr. Hakan Giritlioğlu itiraz gerekçesinde filmin reklamdan çok bir sosyal sorumluluk projesi olduğunu savundu.

DUDAK DUDAĞA İKİ ERKEK

İsveç asıllı Hennes & Mauritz (H&M) adlı giyim firması internet sitesi üzerinden 20 Haziran 2022’de cinsiyetsizlik propagandası içeren bir reklam filmi yayımladı. Reklam filminde sözde seçilmiş aileleri içinde yaşayan transseksüel, gey, biseksüel, lezbiyen karakterler yer alıyor. 1 dakikalık reklam filminin içinde yok yok. Kadın kıyafeti giyen erkekler, kirpiklerini boyayanlar, ruj sürenler… Birbirini okşayanlar, sarılanlar… İki erkeğin dudak dudağa gelmesi… Giyim mağazasının reklamından cinsiyetsizlik ve erotizm akıyor.

BİRBİRİNİ SEÇEN LGBTQIA+ AİLELERİ

Aile kavramının yerini cinsiyetsiz bireyler alıyor. Karakterler, “seçilmiş aile” adını verdikleri bu ortamdan övgüyle söz ediyor. Reklam filminin altında yer alan tanıtımda “Seçtiğim Ailem: Seçilmiş bir aile, birbirini desteklemeyi ve sevmeyi özellikle seçen insanlardan oluşuyor. Kimi seviyor olursanız olun, her ne olursa olsun orada olmaya ve kim olduğunuzu kutlamaya odaklanıyor. Birbirlerini seçen LGBTQIA+ aileleri ile tanışın (...)" ifadeleri dikkat çekiyor.

Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu’nun kararında tanıtımların Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinin 24/1a, 24/1f ve 32’nci maddeleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 61’inci maddesine hükümlerine aykırı olduğu ifade edildi. Reklamlar hakkında 6502 sayılı Kanun’un 63 üncü ve 77/12 nci maddeleri uyarınca durdurma kararı verildi.

+18 İBARESİ İLE YAYIMLANMALI

Reklam Kurulu’nun değerlendirmesinde şu ifadeler yer aldı: “İncelemeler sonucunda, gerek Anayasamız gerekse de uluslararası anlaşmalarla ve yasal düzenlemelerle teminat altına alınan çocukların yararının korunması ilkesi doğrultusunda haber tanıtımı veya bir ticari ürüne ilişkin reklam gibi medya faaliyetlerinde çocukların duygularının ve masumiyetlerinin korunması, onlara zarar verecek her türlü etkiden sakınarak yayın yapılmasının gerekliliğinden hareketle, çocuklara yönelik ürünlerin de reklam ve satışının yapıldığı eticaret sitesinde cinsellik ve erotizm içeren, tüm cinsel yönelimlere yönelik ifade ve görüntülerin çocukların korunması amacıyla ‘18+’ ibaresine yer verilerek sunulması gerektiği, ancak söz konusu reklamlarda “LGBTQIA+” ibarelerine yer verilmesine rağmen herhangi bir uyarıya yer verilmeden satışa sunulduğu, dolayısıyla bu durumun çocukların ve gençlerin zihinsel, ahlaki, psikolojik ve toplumsal gelişim özelliklerini olumsuz yönde etkilediği, kültürel ve ahlaki sosyal davranışları bozmaya, değiştirmeye yönelik olduğu değerlendirildi.”

TTB’NİN KİMLİK SİYASETİ

TTB’nin Reklam Kurulu üyesi Dr. Dr. Hakan Giritlioğlu, karara ilişkin şerhinde, videonun sosyal sorumluluk projesi olduğunu söyledi. Giritlioğlu şu ifadeleri kullandı: “Videonun ticaret, iş, zanaat veya bir meslekle bağlantılı olarak; bir mal veya hizmetin satışını ya da kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek veya ikna etmek amacıyla yapılmamış olduğu, bir sosyal sorumluluk projesi olarak yayınlandığı kanaatlerimle, ticari reklam olarak değerlendirilemeyeceği için Kurulumuzun görev ve yetki alanı dışında olduğu, dolayısıyla inceleme konusu videonun, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği ile 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 61 ve 62 nci maddelerine göre incelemeye alınmaması gerektiği görüşündeyim. (…) LBGT+ kimlik telkin, özendirme ile gelişen/geliştirilebilecek bir özellik değildir. Aynı heteroseksüel ve cisgender olmak gibi bir kimliktir.”

YASAYA AYKIRI

Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin Reklamlarda Çocuklara İlişkin Düzenlemeleri içeren 24’ncü maddesinin 1a bendinde “Çocuklara yönelik olan veya çocukları etkileme olasılığı bulunan reklamlar ile çocukların oynadığı reklamlar: a) Çocukların; fiziksel, zihinsel, ahlaki, psikolojik ve toplumsal gelişim özelliklerini olumsuz yönde etkileyebilecek hiçbir ifade ya da görüntü içeremez.” ifadesi yer alıyor. Ayrıca 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 61’inci maddesinde çocukları istismar edici reklam yayımlanamayacağı da açıkça yazılı.