Şeker fabrikalarının kuruluşunun 92. yılında eski fabrika müdürlerinden Yüksek Mühendis Erkan Çetinkaya ile görüştük. Fabrikaların kurulumunun Cumhuriyet sanayi ve tarım devriminin başlangıcı olduğunun altını çizen Çetinkaya, bu devrimle Türkiye’nin kendi kendine yeten yedi ülke arasına girdiğini ifade etti.

DOĞU BÖLGESİ ŞEKERLE YÜKSELDİ

Doğunun yükselişinde şekerin önemli bir yeri olduğunu vurgulayan Çetinkaya, “Çünkü askerin beslenmesinde ana kaynak şekerdir. Örneğin, Avrupalılar şekeri bilmiyorlardı. İlk defa Büyük İskender zamanında şekerle tanışıyorlar” dedi. Osmanlı’nın Avrupalılar karşısında güçlü olmasının nedenleri arasında şekerin de etkili olduğu söyleyen Çetinkaya şunları belirtti: “Ordunun arkasında büyük şeker desteği var. Karşı tarafta ise şeker yerine şarap var. Şarap da bir enerji kaynağıdır. Karşı taraf enerji vermesi için alkolü kullandığından hemen yoruluyor. Ama şekerde alkol yok doğrudan doğruya enerjiye dönüşüyor. Şeker çok stratejik bir gıda maddesi. Avrupa şekeri tanıyor ama şekeri de elde edemiyor. Kolomb’un Hindistan’a gitme sebeplerinden en önemlisi, şeker kamışına kolay ulaşmak Bizim gerilememiz ise Avrupa’da şekerin ucuzlamasıyla başlıyor. Osmanlının vermiş olduğu kapitülasyonlar nedeniyle şeker daha ucuz bir şekilde bizim ülkemize geldiği için Türkiye’deki şeker rafinerileri kapanıyor. Şimdi aynı olaylar tekrar başladı ve devam ediyor.”

‘İLK TÜRK FABRİKASI 1962’DE KURULDU’

Şeker pancarının aslında bir Anadolu bitkisi olduğunu ifade eden Çetinkaya şunları söyledi: “Kurtuluş savaşından sonra ilk icraat şeker fabrikasının kurulması olmuştur. 1923’te İzmir İktisat Kongresi’nde şeker pancarının yetiştirilmesi için Uşak Şeker Fabrikasının açılması yönünde karar alınmıştır. Bu işin öncüsü de Uşaklı Molla Nuri’dir. İlk şeker fabrikasını kurmuştur. Atatürk’e dahi hisse senedi satmış, halktan yumurta toplamıştır.

“1926’da şeker fabrikası faaliyete geçiyor. 1950’den sonra şeker fabrikaları sayısı artıyor. Yeni şeker fabrikaları kuruluyor. 1962 yılında da kendimiz ilk şeker fabrikasını kuruyoruz. Ankara Şeker Fabrikası tamamen Türk mühendisler tarafından Türk projesine göre yapılmıştır. 1963 yılında da Kastamonu Şeker Fabrikası kuruluyor Ondan sonra 1974 yılında Afyon ve diğer şeker fabrikaları kurulmaya devam ediyor. 30 tane şeker fabrikası oluyor. Konya Şeker Fabrikası kurulacağı zaman ‘burada pancar yetişmez’ deniyor. Fakat şimdi Türkiye’nin en önemli pancar mıntıkası.

‘ÖZBEKİSTAN’A FABRİKA’

Türkiye’nin 1998 yılında Özbekistan’da şeker fabrikası yaptığını anlatan Çetinkaya, “Bu başarı, dünya çapında tescilidir. Kullanılan teknolojinin üstünlüğü, fabrikanın mükemmel bir şekilde çalışması hayranlıkla karşılanmıştır” dedi.

‘TÜRKİYE ŞEKER İTHALATÇISI OLDU’

Çetinkaya, “Şu anda bizim şeker sanayimizi de ele geçirmeye çalışıyorlar. Bir tarafta Fransızlar bir tarafta Almanlar. Çumra Şeker Fabrikasını Almanlar yaptı, Boğazlıyan Fabrikasını Fransızlar...” dedi. 2018 yılı içinde 25 şeker fabrikasından 14’ünün satıldığını hatırlatan Çetinkaya şöyle sürdürdü: “Korkuyorum ki 56 sene içerisinde şeker fabrikalarımızın bir kısmı kapatılacak kalanı da yabancıların eline geçecek. Tüm şeker fabrikalarına baktığınızda üç milyon ton şeker üretim kapasitesi vardır. Bu kapasite kullandırılmıyor. Çiftçi pancar ekemiyor. Yem sıkıntısı oluştu, saman ithal ediliyor. Şeker pancarının küspesi hayvan yemi olarak kullanılır, siz de sütü ve eti daha ucuza temin edersiniz. Şeker pancarı ziraatı kalkarsa çiftçi köyünde yaşayamaz. 2000 yılında Türkiye, Fransa, ABD ve Almanya’dan sonra Dünya’nın dördüncü büyük pancar üreticisiydi. Şimdi artık net şeker ithalatçısı oldu.”

‘EMPERYALİZMİN OYUNU’

Çetinkaya, şekerin sağlığa zararı olmadığını swöyledi: “Şeker sağlığa zararlı değildir. Sağlığa zararlı olan özellikle GDO’lu Amerikan mısırından elde edilen HFCS denilen yüksek fruktozlu mısır şurubu şekeridir. Şekerin itibarsızlaştırılması emperyalizmin bir oyunudur. Halkın şeker fabrikalarının özelleştirilmesine duyarsız kalması istenmektedir. Şeker fabrikaları Türk sanayi ve Türk tarımının temelidir.”

Aydınlık