Pentagon’a bağlı Rand Corporation tarafından Çin Halk Kurtuluş Ordusu (HKO) ile ilgili “Halk Kurtuluş Ordusu Operasyonel Kavramları”(1) başlıklı bir rapor yayımladı.
Rapor, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in 3 yıl önce Halk Kurtuluş Ordusuna yaptığı “Ordumuzu 2035’e kadar modernizasyonunu tamamlamış, 2050’ye kadar herhangi bir harekât alanında savaşabilecek ve bunları kazanabilecek birinci sınıf bir hale getirmeliyiz” çağrısı alıntılanarak başlıyor. Xi’den bu alıntı yapıldıktan sonra ise Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun nasıl savaşacağının anlaşılabilmesi için şu unsurlara bakılması gerektiği vurgulanıyor: “Çin ordusunda son 30 yıldaki modernleşme, Xi’nin 2035 hedefi ile Çin askeri teorisi, stratejisi ve operasyonel kavramları”.
Rapor yazarları arasında RAND Corporation’un Washington ofisinden Kristen Gunness, Pentagon’un ünlü Çin uzmanlarından savunma uzmanı Edmund J. Burke, ABD Pasifik Komutanlığı Pasifik Ortak İstihbarat Merkezi'nde kıdemli analisti olarak görev yapan Cortez A. Cooper gibi isimler bulunuyor. Yazarların iddiasına göre raporda, Çin'in mevcut askeri teorik ve stratejik ilkeleri değerlendiriliyor ve ayrıca Halk Kurtuluş Ordusu askeri planlamasının temelini oluşturan doktrin veya operasyonel kavramlar tasvir ediliyor: “Bu rapordaki değerlendirmeler, Çin hükümeti, askeri, medya ve akademik yayınları değerlendirilerek üretilmiştir ve Batı biliminindeki literatür taraması ile desteklenmiştir. Yazarlar, Çin perspektifinden Çin Halk Cumhuriyeti politikasını ve HKO’nun kuvvet gelişimiyle ilgili stratejik yönü anlamak için bu kaynakları analiz ettiler. Bu rapor, ABD Savunma Bakanlığı stratejistleri ve planlamacıları için planlama yaparken ve Çin'in gelişen askeri stratejisine ve doktrinine yanıtlar formüle ederken bir başlangıç olarak tasarlanmıştır.”
ORDUNUN MODERNİZASYONUNDA ÜÇ TEMEL KAVRAM
Raporun “Önemli Bulgular” başlığı altında Çin Halk Kurtuluş Ordusunun 2035’de kadar tamamen modernize olmuş gelişimine 3 operasyonel kavramın rehberlik edeceği belirtiliyor:
- Bilgi hakimiyetine bağlı savaş kontrolü (dolayısıyla seferberlik başarısı)
- Çatışma alanlarının küçülmesi ama savaş alanının genişlemesi
- Düşmanı alt edecek hedef merkezli savaş
Raporun bu kısmında ise şu vurgu var: “Xi Jinping ve danışmanları 2050 yılına kadar ‘dünya çapında bir ordu’ için ‘2035’de tamamen modernize edilmiş’ askeri teorinin dönüm noktası olduğunu belirtiyor ve bunun ötesine bakıyor.”
YAPAY ZEKÂ VE BÜYÜK VERİ SİSTEMİ
Rapor, 21. yüzyılın askeri stratejisinde en önemli yeri tutacağı belirtilen büyük veri (big data) ve yapay zekânın Çinli askeri uzmanlar tarafından operasyonel komutanların yerini alacağı düşünülmese de “istihbarat toplama, düşmanın amaçlarını belirleme ve operasyonları izleme” yeteneğine sahip bir “dijital subay” olarak hareket edeceğine inandıklarını vurguluyor.
Burada HKO’nun en dikkate değer çabasının siber verileri elektromanyetik ve uzay savaşı bilgileriyle entegre etmekten sorumlu olan Stratejik Destek Gücü (Strategic Support Force) kurması olduğu belirtiliyor ve şöyle devam ediyor: “Çin birincil kaynaklarındaki ortak tema, büyük veri analitiğinde ustalaşmanın Çin'i gelecekteki büyük güçler arasındaki askeri çatışmayı kazanması için daha iyi konumlandıracağı şeklindedir. Ağ savaşı (network warfare), HKO’nun büyük veriye yönelik vurgusunda bir başka önemli odak olarak görülüyor.”
Raporun sonuç kısmında Çin’in askeri stratejisi ve doktrin özleminin gerçeğe dönüşmesinin, büyük veri ve yapay zekâ teknolojisinin askeri amaçlara göre uygulanması ile mevcut kuvvet operasyonları kavramlarının birleşmesine dayandırılacağı vurgulanıyor ve rapor şu cümle ile bitiyor: “ÇKP liderliği, gerekli teknolojilerin ve sistemlerin geliştirilmesine açıkça öncelik verdi ve bunlara kaynak sağladı, ancak HKO’nun ister Çin'in komşuları ister daha küresel ölçekte, gelecekteki savaş alanlarına uyacak bir operasyonel yapı geliştiren ilk ülke olup olmayacağı ise henüz belirsiz.”
