“Kötü aktörler, ABD’nin geri çekilmesinin Afganistan’da yarattığı boşluğu doldurmak için sıraya giriyor. İran, Katar, Rusya ve Çin, ülkeyi birkaç hafta içinde ele geçiren Taliban’la görüşmeleri ve ortaklıklarını güvence altına almaya istekli.” diye başlayan analiz şöyle devam ediyor:

“ABD ordusunun geri çekilmesinden önce, Tahran, Pekin ve Moskova’dan yetkililer, Taliban ve Afgan hükümetinin önemli isimleriyle toplantılara katıldılar veya gelecekteki görüşmeleri planladılar. İdeolojik farklılıklarına rağmen İran ve Katar, radikal İslamcı görüşleri paylaşıyor. Moskova ve Pekin’in Afganistan için farklı uzun vadeli hedefleri olabilir; ancak her ikisi de ABD’nin gücünü baltalamaya ve kendi ekonomik etkisini artırmaya hevesli.”

‘İRAN’IN ETKİSİ ARTIYOR’

Analizde, “Çıkarlarını ve ideolojisini ihraç etmek için yumuşak güç kullanma konusunda deneyimli olan Tahran’ın Afganistan’ın düşüşünü manipüle etme yeteneği bulunuyor. Tarihsel olarak İran’ın çalışma tarzı, istikrarsız ülkelerde Şiilere güvenli sığınakları oluşturmak için ‘Vekalet Savaşı’nı kullanma üzerine.

“Tahran’ın liderliği, Afganistan’ı Irak, Suriye ve Lübnan’daki taktiklerine benzer şekilde organize ve sadık milisler oluşturmanın bir yolu olarak umutsuzca gelir arayan binlerce güçlü kuvvetli adamı eğitmek ve istihdam etmek için mükemmel bir arena olarak görüyor olabilir.”

TAHRANMOSKOVAPEKİN İTTİFAKI

“İran’ın Afganistan’daki angajmanının bir başka sonucu da Tahran’ın, Çin ve Rusya dâhil olmak üzere diğer bölgesel oyuncularla daha güçlü ittifaklar kurmasıdır. Mart ayında Çin, İran ile 400 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı. 25 yıllık bir zaman diliminde petrol karşılığında yatırımlarda. Çinİran işbirliği, her iki ülke de bir ölçüde Afganistan’da bir tutunma noktası elde etmek istediği için genişleyecektir.”

‘ÇİN, KUŞAK VE YOL İLE BOŞLUĞU DOLDURACAK’

ABD’nin çekilmesi sonrası ortaya çıkan boşlukla ilgili Çin’in en başta Kuşak ve Yol Girişimi (KGY)’ni kullanarak bölgede etkisini artıracağını belirte makalede, Çin’in Afganistan üzerinden “Asya Birliği”ni sağlayacağı ifade ediliyor.

ABD’YE KARŞI BİRLİK

Rusya’nın da Çin gibi, Afgan hükümetinin çöküşü, ABD’nin çekilişi üzerine Afganistan ve bölgede ağırlığını artıracağı şöyle ifade ediliyor:

“Moskova, hükümetin çöküşü ve Taliban’ın zaferi sonrası bölgede etkisini artırmanın tam zamanı olduğunu düşünüyor. Ek olarak Çin ve Rusya’yı bölgede birbirine kenetleyen başka bir motivasyon da ABD’ye karşı birliktelik.”

KATAR’IN BAŞARISI

“Taliban’ın yükselişi aynı zamanda Katar’ın da başarısı” denilen analizde, Katar’la ilgili şunlar söyleniyor:

“Bu Doha için de yapıtaşı oldu. 2021 Riyad Anlaşması’ndan kaynaklanan Körfez Uzlaşması’ndan önce Doha, Müslüman Kardeşler’e ve Hamas’a sağladığı güçlü kaynaklar ve destek nedeniyle bölgede izole edilmişti. İran gibi Katar’ın da Taliban ile ittifak kurma ve yeni bir bölgesel blokta yer alması şaşırtıcı olmayacaktır.”

KÜRESEL DÜZEN DEĞİŞİYOR

Raporun son bölümünde ise çöken ABD hegemonyasına atıf yapılarak şunlar ifade ediliyor: “Kabil’in kaotik düşüşü ve Afganistan’ın hızlı bir şekilde ele geçirilmesi, daha önce ABD liderliğindeki küresel düzende bir değişime işaret ediyor. Amerika’nın aceleyle geri çekilmesiyle oluşan çöküntüye ek olarak, bu büyük çaplı başarısızlığın ABD’ye uzun vadeli sonuçları olacaktır.”