Vücuttaki tüm organlar ve sistemler, bazı özel maddeler yardımıyla birbirleriyle sürekli iletişim halindedir. Bu sayede vücudu dışarıdan tehdit eden herhangi bir uyarıya karşı erken önlem alınabilir.
Bununla birlikte, bazı kişiler çeşitli faktörlerden dolayı aşırı uyarılma yaşayabilir. Vücuttaki bağışıklık hücrelerinin neden olduğu bu duruma iltihap denir. Alerji, dermatolojik ve romatizmal hastalıklarda şikayetlerin temeli iltihaptır.
Kortizon ilacı, çeşitli nedenlerle vücuttaki iltihabı gidermek için kullanılan bir tedavi şeklidir. Sadece doktor onayı ile kullanılabilen kortizon, doğru kullanıldığında etkili sonuçlara katkıda bulunur. Ancak özellikle bilinçsiz kortizon kullanımı sonucunda ciddi sağlık bozuklukları gözlemlenebilir.
Kortizon nedir?
Vücuttaki adrenal bezler her gün özellikle sabahları ve yemeklerden sonraki saatlerde kortizol hormonu salgılar. Kortizole benzer etkiye sahip ilaçlara glukokortikoidler veya kortikosteroidler denir. Kortizon, glukokortikoid tipi bir ilaçtır ve kortizole benzer bir etki mekanizmasına sahiptir.
Bununla birlikte, tüm glukokortikoid tipi ilaçlar, genel popülasyonda kortizon olarak da bilinir. Yaklaşık olarak aynı etkiye sahip olan bu ilaçlar arasındaki temel farklar süre, doz ve uygulama yöntemidir. Doktorunuz, mevcut sağlık durumunuza ve genel sağlığınıza göre sizin için en uygun kortizon türevi ilacı seçebilir.
Kortizon hangi hastalıklarda kullanılır?
Kortizon, ağırlıklı olarak bağışıklık sistemi ve inflamatuar süreçlerin rol oynadığı hastalıklarda kullanılan bir ilaçtır. Bununla birlikte, bazı benzersiz etkileri nedeniyle çeşitli hastalıklarda da faydalı olabilir. Kortizon ile tedavi edilebilen hastalık grupları şu şekilde özetlenebilir:
Metabolik hastalıklar: Kortizon türevleri adrenal bezlerin Addison hastalığı, konjenital adrenal hiperplazi ve sekonder hiperaldosteronizm gibi doğuştan veya sonradan oluşan hastalıklarda kullanılır. Ayrıca kortizon türevi ilaçlar, Cushing sendromunu ve vücutta aşırı kortizol varlığı ile karakterize hastalığı ayırt etmek için kullanılır.
Alerjik Reaksiyonlar: Kortizon ve diğer kortikosteroid ilaçlar, astım, egzama (dermatit), alerjik rinit ve ürtiker gibi aşırı iltihaplı durumları tedavi etmek için kullanılabilir.
Romatizmal hastalıklar: Kortizon tedavisi, romatoid artrit, sistemik lupus ve polimiyozit gibi birçok romatizmal hastalık için kullanılabilir.
Nörolojik Bozukluklar: Kortizon türevi ilaçlar beyin ödemi ve multipl skleroz tedavisinde kullanılır.
Cilt sorunları: Egzama türleri arasında yer alan dermatitin atopik ve seboreik formları için kortizon içeren krem ve losyonlar kullanılabilir. Ayrıca pemfigus ve sedef hastalığının tedavisinde kortizon verilebilir.
Göz Bozuklukları: Kortikosteroid tipi ilaçlar, alerjik üveit, akut üveit ve optik nörit gibi çeşitli göz bozukluklarını tedavi etmek için kullanılır.
Akciğer hastalıkları: Kortizon türevleri KOAH, IBS ve bronşiyal astım için kullanılabilir.
Organ nakli: Gönüllü bir vericiden alıcıya sağlıklı bir organın yerleştirilmesi şeklinde gerçekleştirilen organ naklinin başlıca istenmeyen durumlarından (komplikasyonlarından) biri doku reddidir. Doku reddini önlemek için alıcıya bir süre bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar verilebilir. Kortizon, nakil sonrası organ reddini önlemek ve bağışıklık sistemini baskılamak için kullanılan ilaçlardan biridir.
Artrit, Sinir Basması ve Diğer Ortopedik Problemler: Eklem bölgesindeki iltihaplanma sonucu ağrı ve hareket zorluğu gibi belirtilerle ortaya çıkan tabloya artrit denir. Artrit ve tendonlar ve bağlar gibi diğer bağ dokusu yapılarının iltihaplı hastalıklarında kortizon kullanımı ile başarılı sonuçlar elde edilebilir. Kortizon, çevredeki yapıların iltihaplanmasına bağlı sinir sıkışması sendromları için de kullanılabilir. Boyun ve bel kırıklarından kaynaklanan sinir sıkışması için uygun vakalarda kortizon tedavisi de kullanılabilir.
Kronik inflamatuar bağırsak hastalığı: Crohn hastalığı ve ülseratif kolitte özellikle alevlenme durumlarında kısa süreli kortizon kullanılabilir.
