İsmi Türk Devletleri Teşkilatı olarak değiştirilen Türk Konseyi'nin önceki günkü buluşmasının ardından ortak bildiri yayınlandı. Bildiride, Kıbrıs sorununda Ada'daki gerçekler temelinde adil, kalıcı, sürdürülebilir ve karşılıklı olarak kabul edilebilir bir çözüme varılması gerektiği vurgulanırken, temel ve eşit hakları güvence altına alma arzusunu taşıyan Kıbrıs Türk halkıyla olan dayanışma ifade edildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da "Yeşil Teknolojiler ve Dijital Çağda Akıllı Şehirler" temasıyla düzenlenen Türk Konseyi Devlet Başkanları 8. Zirvesi'ndeki konuşmasında KKTC'ye dikkat çekti, “Aile resmimizin daha da zenginleşmesi için önümüzdeki dönemde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni aramızda görmeyi canıgönülden arzu ediyoruz.” dedi.
Türk Devletleri Teşkilatı'nda Türkiye'nin yanı sıra Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Macaristan yer alıyor. BM gözetimindeki 'federasyon' görüşmelerinin tıkandığı ve KKTC'nin adada iki eşit devlet çözümü istikametinde tanınma çalışmalarını başlattığı süreçte, Türk Devletleri Teşkilatı'nın önemi de artıyor.
Vatan Partisi Uluslararası İlişkiler Bürosu Başkanı Utku Reyhan, bildirinin bu anlamda hayal kırıklığı yarattığını belirtti. Reyhan “Sayın Cumhurbaşkanımız Türk Devletleri Teşkilatı'nda yaptığı konuşmada KKTC'nin tanınması yönünde bir vurgu yapsa da yayınlanan sonuç bildirisinde yalnızca soyut çözüm çağrıları ve Kıbrıs Türk halkıyla ilgili temenniler yer aldı. Sayın Cumhurbaşkanımızın çağrısı Türk Devletleri Teşkilatında karşılık bulmadı. Bildiri hayal kırıklığı yarattı.” dedi.
KKTC'nin tanınması için uygun bir zemin olduğuna dikkat çeken Reyhan, şunları söyledi:
'ZİYARET TALEBİNE YANIT YOK'
“Halen Abhazya Meclis Başkanının başında olduğu, bakanların da yer aldığı Abhazya heyeti İstanbul'da bulunmaktadır. Bu heyet KKTC’yi ziyaret talebini resmi olarak bildirmiş bulunuyor. Ancak ne yazık ki şu ana kadar olumlu bir yanıt verilmemiştir.
“Abhazya'nın KKTC'yi tanıma iradesi yeni değil. Genel Başkanımız Sayın Doğu Perinçek önderliğindeki Parti heyetimiz Aralık 2019'da Abhazya Cumhurbaşkanı’nı ziyaret etmiş ardından Abhazya Meclisi Uluslararası İlişkiler Komisyonu ile Vatan Partisi ortak bir bildiri yayınlamıştı. Bildiride KKTC'nin ve Abhazya’nın tanınması çağrısı da yer aldı.”
'RUSYA'NIN BİLGİSİ DIŞINDA DEĞİL'
“Abhazya'nın bu çabası şüphesiz Rusya'nın yaklaşımından ve bilgisinden ayrı düşünülemez. Nitekim Rus siyasetinin etkili isimlerinden, Uluslararası Avrasya Hareketi lideri Alexandr Dugin 28 Eylül'de yapılan ErdoğanPutin görüşmesinden bir gün önce yaptığı açıklamada 'Eğer Türkiye Kırım’ı Rusya toprağı olarak tanırsa, Rusya da KKTC’yi tanır. Bu bir pazarlık değil ama böyle sembolik adımlar atılabilir.' ifadelerini kullanmıştı.”
RUSYA, ABHAZYA VE TÜRK DEVLETLERİ
“ABD'nin başını çektiği Batı ülkelerinin KKTC'yi tanımak bir yana, düşman tarafında yer aldığı çok açık. Buna karşılık Rusya ve Abhazya üzerinden KKTC'nin tanınması, Abhazya'nın çabasından da anlaşılacağı gibi somutlaşmış durumda. Dahası Türk Devletleri de Rusya ve Abhazya'nın tanımasıyla KKTC konusunda adım atacaktır.
“Abhazya’nın KKTC’yi tanıma girişimleri, 'Gürcistan'ın toprak bütünlüğü' ileri sürülerek olumsuz karşılanıyor. Ukrayna konusundaki ABD çıkarlarını esas alan yanlış siyasetimizi, Gürcistan konusunda da sürdürdüğümüz anlaşılıyor. Halbuki Ukrayna, ABD ile birlikte Türk Akımını engelleme kararı aldığı gibi Gürcistan da Kıbrıs'ta Rum Yönetimini desteklemektedir. Dört gün önce gerçekleşen GürcistanGKRY Devlet Başkanları görüşmesi sonrası imzalanan anlaşmada, Türkiye'nin iki devletli çözüm yaklaşımının kabul edilemeyeceği belirtilmiş, ayrıca Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki 'kışkırtmalarına' dikkat çekilmişti.”
'ABD TEHDİDİNE GÜRCİSTAN'LA MI DİRENECEĞİZ?'
“Her şey bir yana, Türkiye Doğu Akdeniz'den kendisine yönelen ABD tehdidine Gürcistan'la mı direnecektir? Gürcistan'ın Doğu Akdeniz'de kaç tane zırhlısı, kaç tane denizaltısı var? Gürcistan ve Rusya seçenekleri arasında Gürcistan’ın tercih edilmesi durumunda, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de çok ciddi sorunlarla karşılaşacağı ortadadır. Gürcistan'da tıpkı Ukrayna'da olduğu gibi Amerikancılar iktidardadır.
“Türkiye, Sayın Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği gibi bir Amerikan üssü haline gelen Yunanistan üzerinden yöneltilen Atlantik tehdidiyle karşı karşıyadır. Sınırımızın dibindeki Dedeağaç'a bin tank sevk edilmiştir. Kimileri bu yığınağın Rusya'ya karşı yapıldığı gibi akıl ve coğrafya dışı bir değerlendirme yapmaktadır. Böylece hem Rusya düşmanlığı yapmakta hem de Türkiye'yi rehavete sürüklemektedir. O tanklar Türkiye sınırına yarım saatte ulaşabilir ama Rusya'ya varmaları en az bir ay sürer.”
'TANINMA KUŞATMAYI YARACAK'
“ABD'nin İsrail, Yunanistan ve GKRY ile birlikte Doğu Akdeniz'de Türkiye'yi düşman gösteren tatbikatlar yapması da hedefin Türkiye olduğunu açıkça gösteriyor. Bu kuşatma, ancak KKTC’nin tanıtılmasıyla yarılabilir. Bugün KKTC’nin Abhazya’dan başlanarak tanıtılması olanağı tarihi bir fırsat olarak Türkiye’nin önünde duruyor. Abhaz heyetinin KKTC’yi ziyareti bir başlangıç olacaktır. Doğu Akdeniz ve Kıbrıs’ın ABD hakimiyetinde bulunması, Süveyş Kanalı ve Hürmüz Boğazını da tehdit eder. Petrol ve doğal gaz ticareti nedeniyle birçok ülke bu durumdan ciddi kaygı duymaktadır. Bu nedenle Türkiye bütün bölge ülkelerini ve Çin’e kadar uzanan Asya ülkelerini Doğu Akdeniz’de yanına kazanma olanağına sahiptir. Türkiye, Karadeniz’den, Akdeniz’e ve Hürmüz Boğazı’na kadar uzanan cephede oluşan ittifak birimini değerlendirmek durumundadır.”
PROF. DR. SENCER İMER: ATATÜRK’ÜN VASİYETİNE UYGUN BİR PROJE
Prof. Dr. Sencer İmer “Türk Devletleri Teşkilatı”nın Atatürk’ün vasiyetine de uygun, doğru bir çalışma olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Sencer İmer, Türk Devletleri Teşkilatı'nı Aydınlık’a değerlendirdi. Birlikteliğin Türk dünyası ile ilgili önemli ve doğru bir çalışma olduğunu kaydeden İmer, “Birlikte kalkınma, birlikte politika üretilmesi planlanıyor. En önemli nokta, Türk dünyasının ortak ekonomik bir bölge oluşturması, çok yararlı. Şu anda 170 milyonluk bir nüfus, 2050’de 250 milyona ulaşacak. Çok büyük bir birliktelik. Bölge büyüklük olarak da 4,5 milyon metrekarelik bir alan. Çin’in yarısı, Amerika’nın yarısı kadar bir büyüklük. Bölge bugünkünden çok daha yüksek değerlere ulaşabilir.” dedi. Türk Devletleri Teşkilatı birlikteliğinin “Kuşak ve Yol” açısından da yararlı olduğunu vurgulayan İmer, “Çok kutuplu dünya oluşmasına katkı yapan bir çalışma. Bu birliktelik kimseye karşı olmamalı. Bunu istismar etmeye kalkışanlara müsaade edilmemeli. ABD’nin kışkırtmalarına kesinlikle izin verilmemeli. Bu proje Atatürk’ün de hayalidir. Rusya ve Orta Asya Türkleri ile dostluk Atatürk’ün de vasiyetidir. Atatürk’ün bize yönelik tavsiyelerine uygun bir çalışma.” diye konuştu. Prof. Dr. Sencer İmer şu değerlendirmelerde bulundu: “Türk Devletleri Teşkilatı birlikteliği KKTC’nin tanınması, Türkiye’nin kuşatılmasına karşı çıkma, Karadeniz’in barış denizi olması gibi konular için yararlı. Orta Asya Cumhuriyetlerinin en büyük sıkıntısı denize açılımlarının olmaması. Türkiye bu konuda Cumhuriyetlerin denize çıkışıdır. Teşkilata üye ülkeler birlikte hareket ederse hepsi açısından çok yararlı sonuçlar alınır.”
EKONOMİK İŞ BİRLİĞİNDE KOLAYLIK
Zirvenin sonuç bildirgesinde KKTC dışında önemli vurgular yer aldı. Bildiride, Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyinin adının "Türk Devletleri Teşkilatı" olarak değiştirildiği belirtildi. Kazakistan'ın Kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından başlatılan "Türk Dünyası 2040 Vizyonu"nun, Türk Devletleri'nin ortak çıkarlarının bulunduğu muhtelif alanlarda geleceğe dönük iş birliğine rehberlik edecek stratejik bir belge olarak kabul edildiği belirtilen bildiride, belgenin uygulanması için "20222026 Türk Devletleri Teşkilatı Stratejik Yol Haritası" hazırlanması talimatı verildiği ifade edildi.
TÜRKMENİSTAN GÖZLEMCİ OLDU
Bildiride, Türkmenistan'ın gözlemci ülke olarak Türk Devletleri Teşkilatına katıldığı, bu durumun Türk Devletleri ve halkları arasındaki dayanışma ve iş birliğini geliştirileceği vurgulandı.
Azerbaycan'ın "44 günlük Vatan Muharebesi"ndeki zaferinden ötürü tebrik edildiği bildiride, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin normalleşmesi desteklendi. KırgızTacik sınırındaki duruma barışçıl bir çözüm bulmak için Kırgızistan'ın çabalarının desteklendiği bildiride, Kırgızistan ve Tacikistan arasındaki diyaloğun memnuniyetle karşılandığı belirtildi.
TERÖRE KARŞI BİRLİK
Bildiride, terör, aşırıcılık, bölücülük, ırkçılık, ayrımcılık, yabancı düşmanlığı, İslamofobi ve nefret söyleminin her türüne karşı mücadelede iş birliğini geliştirmeye ve bu alanlarda uluslararası alandaki çabalarda eşgüdüm sağlanmasına karar verildiği belirtildi.
Bildiride, karşılıklı ticaret ve yatırımı kolaylaştırmak için gerekli önlemler alınarak üye devletler arasında elverişli koşullar yaratma amacına bağlı kalındığı ve alınan kararların takibi için ilgili makamlara talimat verildiği kaydedildi.
TÜRK TİCARET
EVLERİ KURULACAK
Üye ve gözlemci devletler arasındaki ticareti, ihracat potansiyelini ve yatırımları artırmak amacıyla Türk Ticaret Evlerinin (TTE) kurulması için çalışma başlatıldığı belirtilen bildiride, "Çeşitli Ekonomik Bölgeler Arasında Bilgi ve Tecrübe Paylaşımı Hakkında Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Üye Ülkeleri Arasında Mutabakat Zaptı"nın uygulanmasının önemi vurgulandı.
Bildiride, Hazar Geçişli Uluslararası DoğuBatı Orta Koridoru boyunca taşımacılık işlerini kolaylaştırmak için önemli bir adım olan "Türk Devletleri Teşkilatı Üye Ülkeleri Arasında Uluslararası Kombine Yük Taşımacılığı Anlaşması'nı nihai hale getirme talimatı verildiği belirtildi.
