Dolar tahakkümüne karşı bir yandan yerel paralarla ticareti artırma gayreti içinde olan Türkiye, diğer yandan başta Çin ve Katar olmak üzere birçok ülke ile yaptığı SWAP (para takası) anlaşmaları sayesinde Cumhurbaşkanı'nın ilan ettiği “ekonomik kurtuluş savaşında” cephane desteğini arkasına alıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Katar ziyareti dönüşü, Katar Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada iki ülkenin, "TCMB ve Katar Merkez Bankası arasındaki TLKatar riyali takas anlaşmasının uzatılması ve tadil edilmesi mutabakatının imzalanmasını memnuniyetle karşıladığı" ifade edildi. Eski ABD Başkanı Trump'ın ekonomik tehdidiyle birlikte Türkiye'ye karşı yakın zamanda yapılan ilk büyük finansal operasyon olarak tarihe geçen Ağustos 2018'deki kur şokunun ardından Katar ile aynı ay içerisinde üç yıllığına SWAP anlaşması imzalanmıştı. Son atılan imzayla anlaşma 3 yıl daha uzatıldı. Katar ve Türkiye aralarındaki SWAP imkanının büyüklüğünü geçen yıl 5 milyar dolardan 15 milyar dolara çıkarıldı.
'BİRÇOK ÜLKE İLE DAYANIŞMA İÇİNDEYİZ'
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Katar ziyaretine Merkez Bankası Başkanı (TCMB) Şahap Kavcıoğlu da eşlik etti. Kavcıoğlu daha önce Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Prensi'nin Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kabul edildiği törende de hazır bulunmuştu. Yine BAE ziyareti sonrası iki ülke merkez bankası arasında işbirliği mutabakatı imzalanmış, bu imza önümüzdeki dönemde iki ülke merkez bankası arasında SWAP anlaşmasının tesis edilebileceğine yönelik bir işaret olarak yorumlandı. TCMB, Türkmenistan Merkez Bankası ile de geçen ay bir mutabakat zaptı tesis etmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Katar dönüşü gazetecilere yaptığı açıklamada, Merkez Bankası’nın halihazırda birçok ülkenin merkez bankalarıyla dayanışma içinde olduğunu ve onlarla da görüşmeler yürüttüğünü aktardı. Erdoğan, “Buralardan da tabii çok daha büyük güç kaynaklarını inşallah elde edecektir. Bizim bu noktada da herhangi bir sıkıntımız söz konusu değil. Ben bu kur ataklarını da tersine çevireceğimize inanıyorum. Her zaman söylediğim gibi, inşallah bu da bizi teğet geçecektir. Bunu herkes böyle bilsin.” diye konuştu
GÜNEY KORE İLE SÜREÇ İŞLİYOR
Yakın zamanda Türkiye'nin Güney Kore ile de SWAP anlaşması tesis etmesi gündeme gelmişti. BloombergHT'den Mehmet Filoğlu'nun dün kaleme aldığı özel habere göre, Kore Merkez Bankası, TCMB ile imzalanan SWAP anlaşmasının uygulanması için mekanizmanın tamamlanması gerektiğini bildirdi. Haberde, şu bilgiler yer aldı: “TCMB ile Kore Merkez Bankası arasında 12 Ağustos'ta imzalanan SWAP anlaşması aradan yaklaşık dört ay geçmesine rağmen hesaplara girmedi. Anlaşmanın son durumu ile ilgili Bloomberg HT’nin sorularını yanıtlayan Kore Merkez Bankası Uluslararası İlişkiler Departmanı Finansal İşbirliği Birimi Başkanı Sanggon Kwak, anlaşmanın yürürlükte olduğunu söyledi. Halihazırda SWAP anlaşmasının uygulanması için gerekli prosedürler üzerinde çalıştıklarını belirten Kwak, bu konu ile ilgili TCMB ile görüşmelerin devam ettiğini aktardı. İki merkez bankası arasında swap anlaşmasının büyüklüğünün azami 17.5 milyar Türk lirası veya 2.3 trilyon Kore wonu değerinde (açıklandığı tarihte yaklaşık 2 milyar dolar) yerel para birimi takasına imkân sağlayacağı ifade edilmişti.”
RUSYA NEDEN BEKLİYOR?
Türkiye yerel paralarla ticareti geliştirmek ve Merkez Bankası rezervlerini dolardan arındırmak için ilk para takasını 2012'de Çin ile tesis etmiş anlaşma 2019'da yenilenmiş ve 2020'de ilk yuan kullanımları yapılmıştı. 2014'te de Malezya ile SWAP anlaşması yapıldı. Çin ile yapılan SWAP'ın tutarı bu yılın ilk yarısında 6 milyar dolara çıkarıldı. Türk Telekom ve Turkcell, geçen dönemde ticarette yuan kullanımında öncü anlaşmalar imzaladılar. Türkiye'nin Azerbaycan, Japonya, İngiltere ve Rusya ile de SWAP anlaşmaları için girişim yaptığı yabancı ajanslara yansımıştı. Özellikle Rusya'nın ticaretinde doları saf dışı bırakma hamleleri iki ülkenin bu yönde adım atması için bir imkan sunsa da TL ve rublenin oldukça dalgalı seyreden iki para birimi olması ise dezavantaj olarak öne çıkıyor. Öte yandan Japonya ile olası serbest ticaret anlaşmasının konu başlıklarından biri de SWAP anlaşması olabilir. Azerbaycan tarafında ise yakın zamanda ilerleme olması bekleniyor.
