Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) nisan ayına ilişkin tüketici ve üretici fiyat endekslerini yayımladı. Yıllık enflasyon yüzde 69.97 seviyesine yükseldi, aylık enflasyon yüzde 7.25 olarak kaydedildi. Nisanda çekirdek enflasyon yüzde 52.37 olarak gerçekleşti.
Yıllık enflasyon mart ayında yüzde 61.14'e kadar tırmanmıştı. Nisanda yüzde 70'e dayanan enflasyon, 2002 yılından bu yana görülen en yüksek yıllık enflasyon rakamı.
GIDA ENFLASYONU YÜZDE 90 SINIRINDA
Aylık bazda bakıldığında en yüksek artış yüzde 13.38 ile gıdada oldu. Türkİş de yıllık gıda enflasyonunu yüzde 85.02 olarak açıklamıştı. Konfederasyonun hesaplamalarına göre Ankara'da yaşayan 4 kişilik ailenin nisanda gıda için yapması gereken asgari harcama tutarı, bir önceki aya göre yüzde 8.02 arttı.
TÜİK rakamlarına göre gıdayı yüzde 7.43 ile konut, yüzde 6.96 ile giyim ve ayakkabı izledi. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 105.86 ile ulaştırma, yüzde 89.10 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 77.64 ile ev eşyası oldu. Yıllık en düşük artış yüzde 18.71 ile haberleşme ana grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla yüzde 26.23 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 27.73 ile eğitim ve yüzde 35.95 ile sağlık oldu.
Nisanda endekste kapsanan 409 maddeden, 27 maddenin ortalama fiyatında düşüş oldu, 45 maddenin ortalama fiyatı değişmedi, 337 maddenin ortalama fiyatı arttı.
ÜRETİCİ FİYATLARI 27 YILIN ZİRVESİNDE
Üretici fiyatlarındaki yıllık artış, yüzde 121.82 ile mart 1995'ten bu yana görülen en yüksek artış oldu. Aylık bazda artış ise yüzde 7.67.
Üretici fiyat endeksinde en yüksek artışlar enerji kalemlerinde oldu. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimlerine bakıldığında; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 12.77, imalatta yüzde 7.35, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 7.99 ve su temininde yüzde 14.95 oranında yükseliş görüldü. Sektörde yıllık bazda en çok artış yüzde 249.55 ile kok ve rafine petrol ürünleri, yüzde 247.50 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme ve yüzde 243.52 oranında artışla ham petrol ve doğal gaz grubunda yaşandı.
İTO’DA YÜZDE 80
Enflasyon açısından öncü göstergelerden İstanbul Ticaret Odası (İTO) verileri de enflasyonda artış ivmesine işaret etmişti. İTO Ücretliler Geçinme İndeksi’ne göre İstanbul’da perakende fiyatlar, nisan ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 79.97 artış kaydetti. Perakende fiyatlar nisanda aylık bazda yüzde 11.36 arttı. Toptan Eşya Fiyatları indeksindeki artış ise aylık yüzde 5.33, yıllık yüzde 73.21 oldu. Perakende fiyatlar aylık bazda giyimde yüzde 29.82, ulaştırma ve haberleşmede yüzde 23.95, gıdada yüzde 11.49, konutta yüzde 10.19 arttı.
MB BEKLENTİSİNİ REVİZE ETMİŞTİ
Merkez Bankası (MB) da geçen ay enflasyon tahminlerini yukarı yönlü revize etmişti. MB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, bankanın yıl sonu enflasyon tahmininin yüzde 23.2’den yüzde 42.8’e yükseltildiğini açıkladı. Yılın ikinci enflasyon raporu sunumunu gerçekleştiren Kavcıoğlu, 2023 yıl sonu enflasyon tahmininin ise yüzde 8.2’den yüzde 12.9’a çıkarıldığını belirtti. MB'nin 2022 yıl sonu gıda enflasyonu tahmini ise yüzde 24.2'den yüzde 49'a yükseltildi.
EN YÜKSEK ARTIŞ KURU SOĞANDA
Enflasyon sepetindeki seçilmiş maddelere bakıldığında en yüksek fiyat artışı yüzde 69.30 ile kuru soğanda oldu. Kuru soğanı yüzde 45.27 ile kıvırcık, yüzde 42.26 ile domates izledi.
Yıllık en düşük artış; yüzde 42.08 ile giyim eşyası, yüzde 42.09 ile temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları, yüzde 60.13 ile deri ve ilgili ürünler alt sektörlerinde gerçekleşti.
‘GIDADA FİYATLANDIRMAYA ÇEKİDÜZEN VERİLSİN’
Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın, bahar aylarına girmemize rağmen enflasyonun beklentilerin üzerinde olduğuna dikkat çekti. Özellikle gıdadaki artışların fiyatlandırma davranışlarındaki bozulmadan kaynaklandığını savunan Aydın, “Hükümetimizin özellikle gıda noktasında klasik yöntemler dışında sektörel bazda mikro ekonomik politikaları devreye alarak piyasalarda oluşan fiyatlandırma davranışlarındaki bozukluklara bir an önce çeki düzen vermesi gerekmektedir.
TÜKETİCİ ÖRGÜTLERİ: ACİLEN ÖNLEM ALINSIN
Tüketici Örgütleri Konfederasyonu (TÖK) Genel Başkanı Fuat Engin, asgari ücretli ve emekli tüketicilerin zamlar karşısında artık belini doğrultamaz duruma geldiğini belirterek önlem alınmasını istedi. Kimsenin yönetenlere rağmen fahiş fiyat artışlarına gidemeyeceğini, ülkeyi yönetenlerin enflasyonla mücadele iddiasının gelinen noktada inandırıcı olmaktan çıktığını ifade eden Engin, “Sosyal hukuk devleti olmanın gereği olarak, Anayasanın 172. Maddesi ile Evrensel Tüketici Haklarından, Tüketicilerin temel ihtiyaçlarının karşılanması hakkı ile ekonomik çıkarlarının korunması, zararlarının karşılanması haklarına ilişkin en uygun önlemleri almak ülkeyi yönetenlerin en temel görevlerden olmak zorundadır.” dedi.
Tüketicinin bahanelere değil desteğe ihtiyacı olduğunu vurgulayan Engin, haksız kazanç elde etmek için fahiş zamları yapanlara karşı, üreticiden tüketiciye uygulanacak bir satış politikasını ülke geneline yaygınlaştıracak bir düzenleme yapılmasını, üreticileri ve tüketicileri destekleyecek politikaların bir an önce hayata geçirilmesini istedi.
TÖK Başkanı Engin, ayrıca, gerçek fiyat artışlarının TÜİK rakamlarının da üzerinde olduğunu ileri sürdü. Konfederasyon’un araştırma birimi TÖKAR tarafından yapılan çalışmaya göre, yılın ilk 4 ayında temel gıda maddelerinin fiyatlarındaki artış şöyle: patates yüzde 138, kuru soğan yüzde 151, süt yüzde 77, zeytinyağı yüzde 71, ayçiçeği yağı yüzde 42, un yüzde 63, şeker yüzde 88, bulgur yüzde 62.
