Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC)’nin yöneticilerinden ve “Mülteciler ve Geri Dönüş Hakkı Departmanı”nın kıdemli üyesi Khaled Yamani ile bölgedeki son gelişmeleri değerlendirdik. Yamani, Suriye’deki durumu, Esad yönetimi ile İran arasındaki ilişkileri ve İsrail’in bölgedeki rolünü çarpıcı açıklamalarla anlattı.
- Rusya'nın, Suriye'deki mevcut durumdaki rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kısacası, Rusya’nın Ukrayna savaşında yaşadığı sıkıntıları hafifletmek için Suriye'yi bir pazarlık unsuru olarak kullandığını ve bu süreçte İran’ın Orta Doğu’daki gücünü zayıflatmak için İsrail aracılığıyla Amerika ile uzlaştığını düşünüyorum.
- Bu durum, İran ve Suriye ilişkilerine nasıl yansıdı?
İranlılar, Esad’a karşı oldukça öfkeliler. İran, Suriye’ye yardım etmeye çalıştı ama Esad bu yardımlara yanıt vermedi. Özellikle El Aksa Savaşı’ndan bu yana, Esad’ın politikaları İran’da büyük bir hayal kırıklığı yarattı. İran, Esad’ı Gazze’ye destek için İsrail’e karşı bir savaşa katılmaya zorladı ama Esad bunu reddetti. Bunun da Rusya’nın Suriye’yi böyle bir savaşa sokmama baskısından kaynaklandığını düşünüyorum.
- İran'ın Esad yönetimine yönelik uyarıları olmuş muydu?
Evet, İranlı yetkililer bir aydan fazla bir süre önce Esad rejimini işlerin zorlaşacağı konusunda uyardılar. İsrail ve Türkiye’nin Halep’e yönelik büyük bir saldırı ve rejimi devirmeye yönelik planlarına dair bilgi verdiler. Hatta bu planları önlemek için askeri çözümler önerdiler ve destek teklif ettiler.
Ancak Esad, bu yardımları ve İran’ın sunduğu askeri planları tamamen reddetti. İranlı yetkililer, Suriye ordusunun olası herhangi bir savaşa hazır olduğunu ve İran’ın desteğine ihtiyaç duymadıklarını söyleyen Esad’ın bu tutumunu defalarca dile getirdiler.
- İran'ın bu duruma tepkisi ne oldu?
İran, Esad’ın bu tutumunu “ihanet” olarak değerlendiriyor. İranlılar, Esad’ın Rusya’nın zorlamasıyla kendilerini ve Hizbullah’ı terk ettiğine inanıyor. Bu durum, İran Meclis Başkanı Galibaf ve İran Devrim Muhafızları Komutanı tarafından da açıkça ifade edildi.
- Bölgedeki bu gelişmelerin arkasında İsrail’in rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz?
İsrail bu planın önemli bir oyuncusu ve uygulayıcısı. İsrail’in hedefleri net: Hizbullah’a verilen desteği kesmek, İran’ı Suriye’den çıkarmak ve Suriye ordusunun askeri kapasitesini zayıflatmak. İsrail, bu hedeflere ulaşarak hem Lübnan’daki direnişi kuşatmayı hem de İran’ın bölgedeki rolünü ve etkisini azaltmayı amaçlıyor.
- Suriye’deki yeni rejim İsrail’e karşı nasıl bir tutum sergiliyor?
Yeni rejim, İsrail’e karşı herhangi bir savaşa hazır olmadığını açıkça ifade etti. Hatta Filistinli grupların Suriye topraklarını kullanarak İsrail’e karşı herhangi bir askeri eylem gerçekleştirmesine izin vermeyeceklerini de duyurdular. Bu, İsrail’in stratejik hedeflerinin bir parçası olarak değerlendirilebilir.
- Şöyle bir bilgi var: “HTŞ Yarmuk kampında bir toplantı düzenledi ve Filistinli gruplara (FHKC, FHKC, İslami Cihad, Mücadele Cephesi, FHKC Genel Komutanlığı ve El-Saiqa) 'silah bırakma, askeri kampları kapatma ve askeri kanatları feshetme' talimatı verdi. Hamas ve El Fetih toplantıda hazır bulunmadı.” Bu konu hakkında bir bilginiz var mı?
Evet, Filistinli gruplara Suriye'de silah ve askeri kamp bulunduramayacakları ve artık Suriye sınırından İsrail'e karşı herhangi bir askeri eylem yapmalarının yasak olduğu söylendi.
Ali Erdem Köz/Aydınlık
