Türkiye’nin en büyük çaplı teleskopunda son aşamaya gelindi. Erzurum'da, Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATASAM) bünyesindeki Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG)’nde teleskop kurulumu yüzde 85 oranında tamamlandı. ATASAM Müdürü ve DAG Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Cahit Yeşilyaprak, 2023’te bilimsel gözlemler için hazırlıkların devam ettiğini söyledi.
TAŞIMA SIRASINDA YOLLAR KAPATILDI
Teleskopun en hassas parçası olan 4 metre çaplı ayna, 27 Kasım’da Rusya’dan uçakla Türkiye’ye geldi. DAG Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Cahit Yeşilyaprak, 3 bin 170 rakımlı Konaklı Karakaya Tepeleri'ne kurulan gözlemevi ile ilgili gelinen aşamayı Aydınlık’a anlattı. Aynanın optik testlerden geçtiğini söyleyen Yeşilyaprak, “Aynayı yolları kapatarak yerleşkeye güvenli bir şekilde çıkardık. Kontrollerini yaptık. Bu yaz kurulumu olacak” dedi.
TELESKOP İÇİN YURT DIŞINA GİTMEYECEĞİZ
Türkiye 4 metre çaplı aynanın kaplama işlemini Rusya’da yaptırdı. Gözlemevi projesine ek olarak bu boyutta aynaların kaplanabileceği ünite oluşturulacak. Prof. Dr. Cahit Yeşilyaprak, “Bundan sonra kaplama için yurt dışına gitmeyeceğiz. Artık biz yapacağız. Üç yıl içinde Optomekatronik Araştırma Laboratuvarı kurulacak” dedi.
MONTAJ ODA SICAKLIĞINDA YAPILACAK
Kurulumun yapılması için hava koşullarının uygun olmasını bekleniyor. Yeşilyaprak sözlerine şöyle devam etti: “Optik elemanları monte ederken farklı malzemelerin sıcak ve soğuk havada genleşme ya da büzülme oranları farklı. Bunlar mümkünse oda sıcaklığına yakın 2025 derece arasında montaj yapılmalı ki, yaz ya da kış aylarında bu genleşme ya da büzülmeler optik ve mekanikte büyük hatalara neden olmasın. Kurulumun ardından testlere başlayacağız. 10 bin parçayı bir araya getirerek teleskop oluşturuyorsunuz. 2022 sonlarında ilk ışığın aynalara yansımasını hedefliyoruz. Daha sonra optik ve elektronik aygıtların farklı mevsimlere göre performans aralıklarını duyuracağız. Bilimsel gözlemler için hedef 2023 sonu.”
CUMHURİYET TARİHİNİN EN BÜYÜK YATIRIMI
Doğu Anadolu Gözlemevi Projesi’nin Cumhuriyet tarihinin en büyük yatırımı olduğunu söyleyen Yeşilyaprak, “Yörünge hesaplamaları, süper nova patlamaları, göktaşı, gökcisimlerini etkileşimlerine ilişkin derin ve yakın uzay gözlemlerine dair bir sürü görev var. Bütün dünya teleskoplarını buraya çevirirken Türkiye’nin de bu alanda söz sahibi olabilmesi için büyük bir adım atıyoruz. Kendi enleminde bu boyuttaki tek teleskop” dedi.
