Türkiye’de yargı süreci devam ederken ABD, Almanya, Fransa gibi ülkelerin de aralarında olduğu 10 büyükelçinin 18 Ekim’de Türk iç siyasetine ve yargısına müdahale ederek yaptıkları açıklama üzerine başlayan gerginlik, dünya üzerinde de tartışılmaya devam ediyor. Çin Komünist Partisi (ÇKP) Propaganda Bakanlığı denetimindeki CGTN televizyonun internet sitesinde, “10 ülkeyle karşı karşıya kalan Türkiye, Çin ile iş birliğini güçlendirebilir” başlıklı bir değerlendirme yazısı yayımlandı.

Robert Morris Üniversitesinden Doç. Dr. Anthony Moretti tarafından CGTN’ye özel kaleme alınan yazıda, Erdoğan’ın 10 büyükelçiye “istenmeyen adam” çağrısı yapması ve Türkiye ile başta ABD olmak üzere Batı bloğu ülkeleri arasında diplomatik ilişkilerin geleceği üzerine bazı tahminler ve olasılıklar yürütülüyor.

‘ABD İLE TÜRKİYE İLİŞKİLERİ KIZIŞIYOR’

Yazar, Osman Kavala olayını anlattıktan sonra “ABD, Avrupa Konseyi ve Batı bloğundan birçok ülke Kavala davası ile özel olarak ilgilendi. Hatta Avrupa Konseyi, Kavala’nın derhal serbest bırakılmaması halinde Türkiye hakkında yasal işlem başlatılacağını belirtti.” diyor ve şöyle devam ediyor:

“Kavala krizi, ABD ve Türkiye ilişkilerinin kızıştığı bir dönemde geliyor. Gerginliğin son zirve noktası, Biden’ın, 100 yılı aşkın bir zaman önceki Ermeni meselesi hakkında ‘soykırım’ ifadesini kullanması oldu. Biden’ın seleflerinin hiçbiri bu terimi kullanmamıştı. Önde gelen bir Türk yetkili, Türkiye’nin geçmişi hakkında bir şey söyleyecek konumda olmadığını öne sürerek Biden’ın açıklamasını reddetti.”

RUSYA İLE DAHA YAKIN İLİŞKİLER

Yazar Moretti, Erdoğan’ın Putin ile birkaç yıldır daha samimi ilişkiler kurmasının da ABD tarafından hoş karşılanmadığını da şu olgularla belirtiyor:

“Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yakın ilişki kurma kararı, WashingtonAnkara ilişkilerine bir başka güvensizlik katmanı ekliyor. Bu nedenle, Dış İlişkiler Konseyi’nin Türkiye’nin ‘Resmen bir NATO müttefiki olduğu, ancak ABD’nin bir ortağı olmadığı’ sonucuna varması şaşırtıcı değil. Washington ve Ankara artık onları birbirine bağlayan kapsayıcı tehditleri veya çıkarları paylaşmıyor.’ çıkarımı yapması sürpriz değil.”

UYGUR MESELESİNİN YARATTIĞI KIRILGANLIK

Yazar, Pekin’in başka ülkelerin içişlerine karışmama ilkesini hatırlatarak Kavala konusunda da sessiz kaldığını hatırlatarak şöyle devam ediyor:

“Çin ile Türkiye arasındaki diplomatik çabaların genellikle bir roller coaster yolculuğuna benzediği yaygın olarak biliniyor. En önemli engel, Türkiye’nin Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Uygurları ilgilendiren insan hakları sorunları nedeniyle Çin’i eleştirme kararlılığı olmaya devam etmesi.

“Çin, Sinciang’daki son durumla ilgili Batı’dan gelen yanlış suçlamaları dile getirmek için geçen günlerde önemli bir uluslararası toplantı yaptı. Erdoğan, kendi ülkesinde Çin’i eleştirerek sık sık siyasi puanlar alsa da, davasını geniş bir uluslararası kitleye ulaştırmak ve Uygurlar üzerinden Pekin ile bağları bozmak konusunda isteksiz görünüyor.”

ARTAN İLİŞKİLER VE FIRSATLAR

“İki ülke, son zamanlardaki anlaşmazlıklarını bir kenara bırakıp birden fazla ekonomik girişimde bulunmayı başardı. Örneğin, Orta Doğu Enstitüsü’ne göre, ‘2015’ten bu yana, Türkiye ile Çin arasında, çoğunlukla Çin altyapı kredileri şeklinde artan finansal iş birliği var.’ Bu arada, Türkiye Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan bir yetkili, ‘Türkiye, Çin ve diğer katılımcı ülkelerle daha yakın ilişkiler kurmak için Kuşak ve Yol Girişimi’ne daha fazla önem veriyor’ dedi.

“Ayrıca, Çin ve Türkiye’nin 2015 yılında Kuşak ve Yol Girişimi içinde karşılıklı olarak güçlü ilişkiler kurmak ve böylece iki ülkenin farklı alanlarda iş birliğini teşvik etmek için bir mutabakat zaptı imzaladığını da belirtmek gerekir.

“Daha yakın zamanlarda Çin, 20 milyona yakın Türk’ün en az bir doz almasını sağlamak için Sinovac aşısı ihraç etti. Bu çaba, iki ülkenin bu yılın başlarında resmi diplomatik ilişkilerin 50. yılını kutlamasıyla aynı zamana denk geldi.

“Kısacası, Çin’in Türkiye ile ilişkileri yükselişte ve ABD ile Türkiye arasındaki mesafenin genişlemesiyle birlikte Çin ve Türkiye arasındaki iş birliğinin karşılıklı çıkarlar için güçlenmesi muhtemel.”

Aydınlık