Çin’in kendi yolcu uçağını üreterek BoeingAirbus tekelini yıkma çabaları sürüyor. Bu kapsamda Boeing 737 ve Airbus A320 modelleriyle rekabete girecek Comac C919 isimli dar gövdeli yolcu uçağının üretim sürecinde bir gelişme daha yaşandı.

Çinli COMAC şirketinin ürettiği C919 tipi yolcu uçağının test uçuşları için üretilen dördüncü prototipi geçtiğimiz günlerde ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi. Şanghay Pudong Havalimanı’ndan havalanan B001E tescilli uçağın aviyonik (elektronik sistemler), kalkışiniş ve buz çözme testlerini kapsayan ilk uçuşu 1 saat 25 dakika sürdü. Çinli yetkililer, yıl sonuna kadar iki ptototipin daha test uçuşlarına başlayacağını bildirdi.

Proje ne zaman başladı ve nasıl ilerledi? 

C919 dar gövdeli yolcu uçağı projesinde ilk imzalar 2008 yılında atıldı. O günlerde uçağın ilk uçuşunu 2014 yılında gerçekleştirmesi planlanıyordu. İlk C919 prototipinin üretimine 2011’in Kasım ayında başlandı ve uçağın tasarımında Tianhe 2 isimli süper bilgisayar kullanıldı. Fakat büyük umutlarla başlatılan 20 milyar dolarlık projede işler pek de istenildiği gibi gitmedi. Teknik zorluklar ve tedarik sorunları nedeniyle iki kez ertelenen uçak, ilk uçuşunu 2017’nin Mayıs ayında yapabildi. Geçtiğimiz hafta dördüncü prototipi de havalanan C919’un 2021 yılında ticari uçuşlara başlaması hedefleniyor.

Çin'in Airbus ve Boeing'e rakip yolcu uçağı hakkında tüm detaylar

C919'un özellikleri rakiplerine göre nasıl?

Peki Çin’in yerli uçağı Comac C919’un ana rakipleri A320 (neo) ve Boeing 737’den (MAX 8) farkı ne? İlk olarak, uçakların boyutlarına baktığımızda hepsinin birbirine çok benzer olduğunu görüyoruz. Üç uçağın da kanat açıklığı yaklaşık 36 metre. 38 ila 40 metre arasında değişen gövde uzunlukları da birbirine oldukça yakın. Taşıyabilecekleri maksimum yolcu sayısında ise Boeing’in biraz fazlası var. C919 ve A320 neo maksimum 190 civarında yolcu taşıyabilirken, 737 Max 8’de bu sayı 210’a çıkıyor.

Uçakların motorlarına baktığımızda, üçünde de CFM International imzalı yüksek bypass oranlı turbofan motorlar kullanıldığını görüyoruz. Bu motorların kodları C919, A320 neo ve 737 MAX 8’de sırasıyla Leap 1C, Leap 1A ve Leap 1B olarak geçiyor. Birbirine yakın performans sergileyen bu motorların bypass oranı, fan çapı ve maksimum itiş gücü gibi farkları mevcut. Airbus A320 neo’da bu motordan farklı olarak Pratt & Whitney PW1100Gopsiyonu da sunuluyor. C919’da da ACAE (Avic Commercial Aircraft Engines) imzalı CJ1000A motorun opsiyon olarak sunulması planlanıyor.

COMAC C919, Airbus A320 neo ve Boeing 737 MAX 8 arasındaki asıl fark uçuş menzili ve fiyat konularında ortaya çıkıyor. Zira A320’de 6,300 km ve 737 MAX 8’de 6,700 km civarında seyreden menzilin Çin’in yolcu uçağında 4,000 – 5,500 km arasında kaldığını görüyoruz. Ayrıca C919 ve A320 neo’nun düz uçuş sürati (840 km/s) de birbirinin neredeyse aynı. Fakat 737 MAX 8’in 975 km/s ile rakiplerine göre üstün olduğunu söylemek mümkün.

Özellikle menzil konusu C919’u rakiplerine karşı biraz geriye düşürse de, bu uçağın parladığı nokta fiyatı olacak gibi görünüyor. Zira A320 neo ve 737 MAX 8’in satış fiyatları 110 ila 120 milyon dolar seviyesinde geziyor. 2021 yılında ticari uçuşlara başlaması beklenen C919’un ise 90 milyon dolar civarında bir fiyata sahip olması planlanıyor. Bu da Çin’in yolcu uçağını Airbus ve Boeing’den çok daha ucuz bir rakip haline getiriyor. Özellikle Boeing’in son zamanlarda yaşadığı sıkıntıları göze alırsak, C919’un 737 MAX 8 ile rekabet edebileceğini söyleyebiliriz.

Yerli uçak Çin için neden önemli?

Peki kendi yolcu uçağını yapmak Çin için neden bu kadar önemli? Bu sorunun cevabı oldukça basit. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin raporuna göre Çin’in turizm ekonomisi 2024 yılında ABD’yi geride bırakacak. Bu süreç içerisinde Çinli havayolu şirketlerinin Airbus ve Boeing’den toplam değeri 1 trilyon doları bulan uçak siparişi vermesi ön görülüyor. (Boeing’in son vukuatlarından sonra onun için işler biraz değişti.) Bu durum göz önüne alındığında, Çin’in Airbus ve Boeing’den uçak almak yerine kendi uçağını kullanması oldukça mantıklı görünüyor.