Tarih profesörü Atatürk’ün manevi kızı Afet İnan, Cumhuriyetin ilk tarih profesörlerinden birisidir. Türk Tarih Kurumu asbaşkanlığı da yapan İnan, Türk Tarih Tezini ortaya koyan tarihçiler arasında yer almaktadır. Ayşe Afet İnan (Uzmay) (29 Kasım 1908, Selanik – 8 Haziran 1985, Ankara), Türk öğretmen, tarihçi ve sosyoloji profesörü. Atatürk’ün manevi kızıdır. Cumhuriyetin ilk tarih profesörlerinden olan Afet İnan, Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi’nde ilk Türk Devrim Tarihi Kürsüsü’nü kurmuştur. Türk medeniyeti ve devrim tarihine ait 50 kadar kitabı ile çok sayıda makalesi bulunur. Türk Tarih Tezi’ni ortaya koyan tarihçilerdendir. Cumhuriyet döneminin yeni tarih anlayışının temellerinin atılması ve kadın kimliğinin kurgulanmasında, bir ideolog gibi hizmet etmiş bir cumhuriyet kadınıdır. TARİH ALANINDA ÇEŞİTLİ ÇALIŞMALARI Türk Tarihinin Ana Hatları Afet Hanım, heyetin kurulmasından sonra Türk Tarih Heyeti’nin bilimsel çalışmalarına katıldı. Heyet, Türk Tarih Tezi’nin temelini oluşturacak Türk Tarihinin Ana Hatları adlı kitabı kaleme aldı. 19311941 yılları arasında liselerde okutulan kitabın yazımında Afet Hanım da yer aldı. Piri Reis haritası 1929’da Topkapı Sarayı’nı müzeye dönüştürme çalışmaları sırasında bulunan Piri Reis haritasını inceleyen Türk Tarih Cemiyeti heyetinin içinde yer aldı ve haritanın dünyada tanıtılmasına çalıştı. Mimar Sinan’ın kafatası 1930’lu yılların başlarında “Türk ırkının kafatasını tespit etme” çalışmaları yürüttü. Bu çalışmalar doğrultusunda Türkiye’nin pek çok yerinde mezarlar açıldı ve kafatasları ölçüldü. Tarihçiler arasında Mimar Sinan’ın Türk mü yoksa Ermeni veya Rum asıllı mı olduğu konusunda tartışma çıkınca Afet Hanım, Türk olduğunu iddia etti ve mezarının açılarak kafatasının ölçülmesini, sonucun Atatürk’e sunulmasını önerdi. Tartışmaları izleyen Atatürk ise bir kâğıt üstüne Sinan’ın bir heykelinin yaptırılmasını istediği notunu düşerek Mimar Sinan’a sahip çıkmıştı (2 Temmuz 1935) (Bakınız: Mimar Sinan Anıtı). 1 Ağustos 1935 günü bu ölçüm yapıldı ve sonuç Mimar Sinan’ın brakisefal kafatasına sahip olduğunu gösterdi. DTCF’de ilk ders Afet Hanım, 9 Ocak 1936 günü Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi’nin açılışında Türk Tarih Kurumu asbaşkanı sıfatıyla ilk dersi verdi. Kendisine yeni kurulan Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde öğretim görevliliği teklif edilince bu görevi ancak yüksek lisans ve doktora öğreniminden sonra kabul edebileceğini bildirdi. AKADEMİK YAŞAMI 14 Ekim 1935 tarih ve 40390 sayılı yazı ile Cenevre’de öğrenim görmek üzere görevlendirilen Afet Hanım, Cenevre Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Bilimler Fakültesi’nin Yakın Çağ ve Modern Tarih Bölümü’nde İsviçreli antropolog Eugene Pittard’ın öğrencisi oldu; “Türk Osmanlı devrinin ekonomik tarihi” adlı tezini sunarak Temmuz 1938’de lisans öğrenimini, Temmuz 1939’da ise “Türk Halkının ve Türk Tarihinin Antropolojik Karakteri Üzerine” adllı tezi ile doktorasını tamamlayarak sosyoloji doktoru unvanını aldı. Doktora çalışması için Anadolu’da 64 bin iskelet kalıntısı üzerinde inceleme yapan Afet Hanım, öğrenim yılları boyunca Cenevre ve Bükreş’te konferanslar vermiş; Türk Tarih Kurumu kongrelerine bildiriler sunarak katılmıştır. Yurda döndükten sonra Ankara Kız Lisesi’nde derslerine devam etmesinin yanın sıra Ankara Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi’ne doçent vekili olarak atandı. 1942’de doçent, 1950’de profesör oldu. 1940 yılında kadın hastalıkları ve doğum uzmanı olan Rıfat İnan ile evlenip İnan soyadını alan Afet Hanım, Arı ve Demir adında iki çocuk sahibi oldu. Afet İnan, 1950’den sonra Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi konularında Ankara Fen Fakültesi’nde, Hacettepe Üniversitesi’nde, Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nde, Ankara Harp Okulu’nda dersler verdi. 19611962 yıllarında Birleşik Krallık’ta incelemeler yaptı. 19551979 arasında da UNESCO Türkiye Milli Komisyonu’nda Türk Tarih Kurumu’nu temsil etti. Ankara Üniversitesi Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrim Tarihi kürsüsü başkanlığını yaptı, 1977 yılında bu görevde iken kendi isteğiyle emekli oldu. Emekliliğinde anılarını kaleme almaya başladı. VEFATI Afet İnan 8 Haziran 1985 tarihinde 76 yaşında Ankara’daki evinde geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını kaybetti Cenazesi Ankara’da defnedildi. Eserleri Türk Tarihinin Ana Hatları (1930), Medeni Bilgiler ve M.Kemal Atatürk’ün El Yazıları (1968), Türkiye Halkının Antropolojik Karakterleri ve Türkiye Tarihi (1947), Eski Mısır Tarih ve Medeniyeti (1956) gibi tarih ve sosyoloji çalışmaları yanında Atatürk’e ilişkin araştırmalar da yapan İnan, bunları Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler (1950) gibi yapıtlarla yayımladı. Kurucusu ve üyesi olduğu dernekler TÜRKİYE’DEKİ DERNEKLER Türk Tarih Kurumu (kurucu ve yönetici) Çocuk Haklarını Koruma Derneği (kurucu) Türk Kadının Sosyal Hayatı Tetkik Kurumu Milli Kütüphane’ye Yardım Derneği