Türkiye, yer altı kaynakları açısından zengin komşuları dururken 10 bin kilometre uzaktaki ABD ile sıvılaştırılmış doğal gaz anlaşması imzaladı. Buna göre ABD’den 20 yıl boyunca toplamda 70 milyar metreküp doğal gaz eşdeğeri LNG tedarik edeceğiz.
Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Devlet Başkanı Donald Trump’ın görüşmesi öncesinde, iki ABD’li şirketle 70 milyar metreküplük sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tedarik anlaşmaları imzaladı. Boru Hatları İle Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ile Mercuria ve Woodside Energy arasında imzalanan anlaşmaya göre 20 yıl boyunca toplamda yaklaşık 70 milyar metreküp doğal gaz eşdeğeri ABD kaynaklı LNG tedariki sağlanacak.
20262045 yıllarını kapsayacak anlaşma kapsamında BOTAŞ, her yıl yaklaşık 4 milyar metreküp doğal gaz eşdeğeri LNG’yi teslim alacak. Türkiye’nin 2025 yılında öngörülen doğal gaz ihtiyacı 53,2 milyar metreküp. Söz konusu tedarik anlaşması, Türkiye’nin yıllık ihtiyacının yüzde 7’sini karşılayacak. Teslimatlar 2026’da başlayacak ve 2045’in sonuna kadar devam edecek.
TRUMP’IN RUSYA’YA KARŞI ENERJİ BASKISI
ABD, LNG tedarik anlaşmalarını bir tehdit unsuru olarak kullanıyor. Türkiye’nin 20 yıllık LNG anlaşması da ABD Devlet Başkanı Trump’ın Avrupa ülkelerini, Rusya’dan petrol ile doğal gaz almaması ve ABD’den petrol, doğal gaz satın alarak ticaret açığını kapatması gerektiği yönündeki baskılarını artırdığı bir dönemde geldi. Avrupa ülkelerine Rusya’dan petrol ve doğal gaz almayı durdurmaları çağrısında bulunan Trump, “Avrupa Birliği’ne ABD ile aralarındaki muazzam açığı petrol ve doğal gazımızı büyük ölçekte satın alarak kapatmaları gerektiğini söyledim.” açıklamasını yapmıştı. Ayrıca Trump, 15 Eylül’de yaptığı açıklamada, Avrupa ülkelerine “Rusya’dan petrol almayın!” tehdidini yineleyerek “(Rusya’ya) Uyguladıkları yaptırımlar yeterince sert değil. Ben yaptırım uygulamaya hazırım, ama onlar da benim yaptığımla orantılı olarak yaptırımlarını sertleştirmek zorunda kalacaklar.” ifadelerini kullanmıştı.
ASYA ÜLKELERİ DE ABD LNG’SİNE YÖNELİYOR
Aynı zamanda ABD’nin ek gümrük vergisi tehditlerinden kaçınmak isteyen Asya ülkeleri de bu dönemde ABD ile LNG anlaşmalarına zorlanıyor. Daha fazla ABD LNG’si satın almak, Trump’ın yabancı mallara yönelik kapsamlı gümrük vergileri konusunda Washington ile görüşmelerinde önerdikleri tavizler listesinin başında yer alıyor. Vietnam, Japonya, Güney Kore, Tayland, Filipinler, Trump’ın tehditleri nedeniyle LNG anlaşmaları imzalamak isteyen Asya ülkelerinin başında geliyor.
ENERJİ UZMANLARINDAN ‘ABD’YE BAĞIMLILIK’ UYARISI
Enerji uzmanları ise uzun vadeli ABD LNG sözleşmelerinin, ABD’ye uzak coğrafyalardaki ülkelerin enerji güvenliğini olumsuz etkileyeceği uyarısını yapıyor. Jeopolitik ve piyasa belirsizliklerinin arttığı bir dönemde bölgesel enerji güvenliğinin zayıflayacağını kaydeden Norveç Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Enerji Araştırmaları Merkezi Başkanı Indra Overland, “ABD çok öngörülebilir bir varlık değil. Ve oradan gelen enerjiye güvenmek çok riskli bir teklif.” değerlendirmesini yapıyor.
Zero Carbon Analytics’ten Dario Kenner de deniz yoluyla yapılan LNG sevkiyatlarının, potansiyel aksaklıklar sonucunda, enerji güvenliği ve fiyatlar üzerinde riskler barındırdığını belirtiyor.
‘Trump gaz ve doları silah olarak kullanıyor’
Siyaset bilimci Umur Tugay Yücel, ABD’nin LNG politikasını Aydınlık’a değerlendirdi. Bunun sadece ekonomik bir hamle olmadığına dikkat çeken Yücel, şunları söyledi:
“Trump döneminde Amerika Birleşik Devletleri uzun zamandır gaz ve doları silah olarak kullanmaktadır. Aslında Biden döneminde de enerjiyi silah olarak kullanma yumuşak şekilde sürdürülmekteydi. Bir zamanlar Rusya’yı enerjiyi silah olarak kullanmakla suçlayan ABD şimdi aynı şeyi kendisi yapıyor. Dolayısıyla bu durum bize hikayenin sadece ekonomik olmadığını gösteriyor. Enerjinin jeopolitik rekabette kullanılan bir araç durumuna dönüştüğü ortadadır. Çünkü Trump, ‘ABD’den LNG alın. Alırsanız size ticari avantajlar sağlanabilir.’ stratejisi izledi. Özellikle bugün Avrupa ülkeleri ABD’den LNG almaya zorlandı. Tabi ki diğer Asya ülkeleri de bu dayatmalara uğruyor.”
İÇERİK NET DEĞİL
Yücel sözlerini şöyle sürdürdü:
“Türkiye başlığına geldiğimizde öncelikle Ankara’nın bir enerji merkezi olma hedefi var. Bu yüzden her geçen gün enerji çeşitliliğini artıran ve işbirliği yaptığı aktörleri çoğaltan bir Türkiye var. Tabi ki Amerikan enerjisi de önemli bir alternatiftir. Bu yüzden kritik nokta anlaşmanın içeriğidir. Bu konuda herhangi bir tam metin yok diye biliyorum. Zaten Mercuria enerji grubu ABD merkezli değil İsviçre merkezlidir. Tabi bu firmanın LNG kaynaklarının büyük bir kısmı ABD menşeilidir. Bu yüzden anlaşma tam olarak Amerikan devleti ile olmasa da bir Amerikan etkisi vardır. Önemli olan bizim için bu anlaşmanın avantajlarının ne olduğudur.
KAYNAK ÇEŞİTLENDİRME
“Türkiye’nin gelecek enerji merkezi olma hedefinde kaynak çeşitliliği kritiktir. Bu yüzden herhangi bir baskıdan öte Türkiye’nin gelecek vizyonunun inşa edilmesinde önemli bir ayaktır. Sonuçta Türkiye enerji arz güvenliğini sağlamlaştırma, başka ülkelere olan bağımlılığını azaltma, fiyatların oynaklığından daha az etkilenme ve ihracat merkezi olma hedefleriyle uyumludur. Yani bu anlaşma Türkiye’nin kendi enerji arz güvenliği için rasyoneldir. Bağımlılıklarını azaltan kaynaklarını çeşitlendiren bir Türkiye var.”
ABD, Afrika ve Avrupa’dan teslim alınacak
Alparslan Bayraktar, anlaşmaları sosyal medya hesabından duyurdu: “BOTAŞ ile Mercuria arasında 20 yıla yayılan uzun dönemli LNG tedarik anlaşmasını New York’ta imza altına aldık. 2026 itibarıyla başlayacak teslimatlar kapsamında yıllık yaklaşık 4 milyar metreküp, toplamda ise yaklaşık 70 milyar metreküp doğal gaz eş değeri LNG’yi hem ABD’deki yükleme terminallerinden hem de Türkiye, Avrupa ve Kuzey Afrika’daki gazlaştırma tesislerinden teslim alacağız.” AYDINLIK
